Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας: Μελέτη πανοπλίας 3.500 ετών τεκμηριώνει την πολεμική τεχνολογία των αρχαίων Ελλήνων.
Αντίγραφο ολόσωμης χάλκινης πανοπλίας 3.500 ετών μελετήθηκε στο πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, την οποία φόρεσαν εκπαιδευμένοι Έλληνες πεζοναύτες ακολουθώντας ένα απαιτητικό πρωτόκολλο προσομοίωσης μάχης. Η μελέτη δημοσιεύθηκε πρόσφατα σε έγκυρο διεθνές επιστημονικό περιοδικό.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η εν λόγω πανοπλία θα μπορούσε κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί στο πεδίο της μάχης, και δεν ήταν απλά μία τελετουργική αμφίεση, όπως είχε αρχικά διατυπωθεί.
Τι έδειξε η μελέτη για την πανοπλία 3.500 ετών
«Το καλύτερα διατηρημένο και σχεδόν πλήρες δείγμα ολόσωμης πανοπλίας της μυκηναϊκής εποχής που αποτελείται από πλάκες σφυρήλατου χαλκού και χρονολογείται από τον 15ο αιώνα π.Χ., βρέθηκε στο χωριό Δενδρά της Αργολίδας από Σουηδούς και Έλληνες αρχαιολόγους τον Μάιο του 1960. Όμως, από την ημέρα της ανακάλυψής της το ερώτημα που απασχόλησε τους ειδικούς ήταν: χρησιμοποιείτο μόνο για τελετουργικούς σκοπούς ή προορίζονταν και ως ένα αποτελεσματικό πολεμικό όργανο;
Η μέχρι τώρα η έλλειψη μίας τεκμηριωμένης απάντησης περιόρισε την πλήρη κατανόηση των συνθηκών που επικρατούσαν στις πολεμικές συγκρούσεις της εποχής, οι οποίες και καθόρισαν τους κοινωνικούς μετασχηματισμούς του προϊστορικού κόσμου», τονίζει στο Αθηναϊκό -Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο καθηγητής Αρχαιολογίας του πανεπιστήμιου Μπέρμιγχαμ της Αγγλίας και μέλος της ερευνητικής ομάδας, Dr Ken Wardle.
Μια σημαντική πτυχή της Εποχής του Χαλκού στην Ελλάδα
Ο ομότιμος καθηγητής και εμπνευστής της συγκεκριμένης μελέτης, Δρ Γιάννης Κουτεντάκης, συνέχισε τονίζοντας επίσης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ότι «προκειμένου να απαντηθεί το ως άνω ερώτημα χρειάστηκε η καινοτόμος συνεργασία δύο φαινομενικά άσχετων μεταξύ τους επιστημών, της αρχαιολογίας και της αθλητικής φυσιολογίας, ώστε να αξιολογηθούν επακριβώς τα φορτία που προκαλεί η πανοπλία στα σώματα και τις βιολογικές λειτουργίες των εθελοντών. Τα αποτελέσματα ανατρέπουν τη μέχρι τώρα αντίληψη, που ήθελε την εν λόγω πανοπλία να ήταν απλά μία τελετουργική αμφίεση, κυρίως λόγω της υποτιθέμενης δυσκίνητης κατασκευής, φωτίζοντας έτσι μία σημαντική πτυχή της Εποχής του Χαλκού στην Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο γενικότερα. Επιπλέον, τα ευρήματα δείχνουν τις δυνατότητες που έχουν οι συνεργασίες διαφορετικών επιστημών. Εύχομαι η νέα ειδικότητα που δημιουργήθηκε, αυτή της “ αρχαιοφυσιολογίας” να αποτελέσει το όχημα για νέες μελέτες στο μέλλον».
Glomex Player(40599v1wl9o7vsfv, v-d1ke73zuvjzd)
Το «ομηρικό διαιτολόγιο» των εθελοντών
Ο καθηγητής Δρ Αντρέας Φλουρής, ο οποίος ηγήθηκε της όλης προσπάθειας εξηγεί: «Η πανοπλία-αντίγραφο που χρησιμοποιήθηκε στη μελέτη μας είχε τις ίδιες διαστάσεις και παρόμοιο βάρος με την πρωτότυπη. Οι εθελοντές μας ακολούθησαν αυστηρά ένα “ Ομηρικό διαιτολόγιο” 4.500 περίπου θερμίδων, το οποίο βασίστηκε σε σχετικές περιγραφές της Ιλιάδας. Κατά τη διάρκεια ενός πρωτοκόλλου μάχης 11 ωρών, που και αυτό σχεδιάστηκε ακολουθώντας σχετικές περιγραφές της Ιλιάδας, μετρήσαμε την ενεργειακή δαπάνη καθώς και τις επιβαρύνσεις που δέχονταν τα σώματα των εθελοντών σε θερμοκρασίες 30-36 βαθμών Κελσίου, που ήταν τυπικές για την καλοκαιρινή περίοδο στον ελλαδικό χώρο κατά το τέλος της Εποχής του Χαλκού. Μετρήσαμε δηλαδή καρδιακούς σφυγμούς, ενεργειακή κατανάλωση, θερμοκρασία πυρήνα σώματος, απώλεια υγρών, μυϊκή λειτουργία, καθώς και αιματολογικούς δείκτες».
Ο Σταύρος Πετμεζάς και ο Παναγιώτης Ασίμογλου, μέλη της επιστημονικής ομάδας, επισημαίνουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ότι «σε καμία περίπτωση δεν διαπιστώθηκε δυσλειτουργία της πανοπλίας αναφορικά με τις κινήσεις των εθελοντών, ή υπερβολικές επιβαρύνσεις στο σώμα τους. Έτσι, 60 και πλέον χρόνια μετά την ανακάλυψή της στο χωριό Δενδρά της Αργολίδας, θα μπορούσαμε να πούμε με βεβαιότητα ότι η συγκεκριμένη πανοπλία όχι μόνο επέτρεπε όλες τις απαραίτητες κινήσεις του Μυκηναίου μαχητή, αλλά και τον προστάτευε από τα εχθρικά χτυπήματα».
«Η τεχνολογία που ανέπτυξαν οι Μυκηναίοι στην κατασκευή μίας αποτελεσματικής στη μάχη πανοπλίας εξηγεί, έστω εν μέρη, την έντονη παρουσία τους στην ανατολική Μεσόγειο. Μόνο μία ισχυρή στρατιωτική δύναμη όπως αυτή των Μυκηναίων θα μπορούσε, για παράδειγμα, να εναντιωθεί στους Χετταίους (οι οποίοι κατά το δεύτερο μισό της 2ης χιλιετίας π.Χ. κυριαρχούσαν από τη Μ. Ασία μέχρι τη Μεσοποταμία) και να κερδίσει τον σεβασμό τους, όπως φαίνεται από τα αρχεία των τελευταίων.
Τέλος, να σημειωθεί ότι τα αποτελέσματα της μελέτης μας αποδυναμώνουν τη θεωρία που θέλει τις αναφορές σε χάλκινες πανοπλίες που υπάρχουν στην Ιλιάδα να είναι μεταγενέστερες προσθήκες, και ενισχύει την άποψη ότι η σχετική τεχνολογία υπήρχε ήδη πολύ πριν από τον Τρωικό πόλεμο», καταλήγει ο καθηγητής Αρχαιολογίας Dr Ken Wardle.
*Οι συγγραφείς ευχαριστούν τον Στρατηγό ε.α. και Επίτιμο Αρχηγό ΓΕΣ κ. Αλκιβιάδη Στεφανή, τον Αντιστράτηγο ε.α. και Επίτιμο Δ/τη Γ’ Σώματος Στρατού κ. Δημήτριο Μπίκο, τον Αντιστράτηγο ε.α. και Επίτιμο Διοικητή 98 ΑΔΤΕ κ. Δημήτριο Τσιπίδη, καθώς και όλους τους εθελοντές του 505ου Τάγματος Πεζοναυτών, για την αμέριστη υποστήριξή τους στην ολοκλήρωση της μελέτης. Η μελέτη αφιερώνεται στο μέλος της ερευνητικής ομάδας Diana Wardle που δεν πρόλαβε να τη δει στη δημοσιευμένη της μορφή.
Θέλοντας να τεστάρω τις δυνατότητες και τα όρια του εργαλείου, άρχισα να ζητάω συμβουλές θεωρώντας μάλλον απίθανο (και ηθικά απωθητικό) το να το χρησιμοποιήσω. Μέσα σε μισή ώρα είχα αγοράσει μηνιαία συνδρομή.
