Νέο είδος εξαβράγχιου πριονοκαρχαρία ανακαλύφθηκε στον δυτικό Ινδικό Ωκεανό - Τα επιστημονικά ευρήματα και ο ρόλος των ψαράδων σε Μαδαγασκάρη και Τανζανία
Οι καρχαρίες που κολυμπούν στον ωκεανό μοιάζουν σαν να έχουν ένα κουρευτικό φράκτη στερεωμένο στο κεφάλι τους και ένα κρεμασμένο μουστάκι κατά μήκος του. Αυτοί είναι οι πριονοκαρχαρίες και χρησιμοποιούν τον τρομερό εξοπλισμό τους για να περάσουν μέσα από κοπάδια ψαριών. Το μουστάκι είναι μια αισθητηριακή συσκευή που βοηθά τους καρχαρίες να εντοπίζουν το θήραμα.
«Οι πριονοκαρχαρίες είναι κάτι εξαιρετικό», λέει ο Simon Weigmann από το Ερευνητικό Εργαστήριο Ελάσμομπρανχ, στο Αμβούργο της Γερμανίας.
Μέχρι πρόσφατα, οι επιστήμονες γνώριζαν για οκτώ είδη πριονοκαρχαρία, συμπεριλαμβανομένου ενός που έχει έξι βραγχιακές σχισμές στο πλάι του σώματός του.
«Αυτό είναι ασυνήθιστο μεταξύ των καρχαριών», λέει ο Weigmann - καθώς οι περισσότεροι καρχαρίες έχουν πέντε σχισμές βραγχίων. Με τη βοήθεια ψαράδων στη Μαδαγασκάρη και την Τανζανία, δύο ακόμη είδη πριονοκαρχαριών ήρθαν στο φως.
Πολύ πριν τους ονομάσουν οι δυτικοί επιστήμονες, οι άνθρωποι σε αλιευτικές κοινότητες στη νοτιοδυτική Μαδαγασκάρη γνώριζαν ήδη για τους μήκους ενός μέτρου πριονοκαρχαρίες και τους αποκαλούσαν vae vae.
Το 2017, ένας ψαράς από τη Μαδαγασκάρη έδωσε δύο από τα ρύγχη που μοιάζουν με πριόνια, (ονομάζονται rostra), στη Ruth Leeney, μια βιολόγο που επισκέπτεται το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου. Συνειδητοποιώντας ότι ήταν κάτι διαφορετικό, τα έστειλε στον Weigmann. Εντόπισε περισσότερα διατηρημένα δείγματα που είχαν μείνει στα ράφια των μουσείων και συνειδητοποίησε ότι ανήκαν σε ένα ξεχωριστό είδος πριοναρχαρία έξι βράγχων.
«Παλαιότερα, πιστεύαμε ότι είχαμε μόλις ένα είδος που εμφανιζόταν στη Νότια Αφρική, τη Μοζαμβίκη και τη Μαδαγασκάρη. Τώρα ξέρουμε ότι η Μαδαγασκάρη έχει διαφορετικό είδος», λέει ο Weigmann.
Το όνομα που επέλεξε για την επιστημονική βιβλιογραφία είναι Pliotrema kajae –ο εξαβράγχιος πριοναρχαρίας του Kaja– από τη μικρή κόρη του, που παρακολουθούσε με μεγάλο ενδιαφέρον ενώ εξέταζε τα διατηρημένα δείγματα καρχαρία στο σπίτι.
Kaja σημαίνει επίσης πολεμιστής στα Φριζικά, μια δυτικογερμανική γλώσσα, την οποία ο Weigmann θεώρησε κατάλληλη, δεδομένου του ρύγχους των καρχαριών που μοιάζει με όπλο.
Δεν υπάρχει προφανής εξήγηση περί του γιατί οι συγκεκριμένοι πριονοκαρχαρίες έχουν έξι βραγχιακές σχισμές. Από τα περισσότερα από 1.000 είδη καρχαριών, μόνο μια χούφτα έχει έξι ή επτά βραγχιακές σχισμές.
Τα τρία είδη πριονοκαρχαριών sixgill ζουν σε διαφορετικά μέρη του Ινδικού Ωκεανού. Το αρχικό είδος, το P warreni, ζει στα ανοιχτά της Νότιας Αφρικής και της νότιας Μοζαμβίκης, σε ύψος περίπου 900 μέτρων. Τα Kajas έχουν βρεθεί μεταξύ 200 και 300 μέτρων υποβρύχια ανοιχτά της Μαδαγασκάρης και στο υποβρύχιο οροπέδιο Mascarene που εκτείνεται μεταξύ Σεϋχελλών και Μαυρικίου. Οι Annas μέχρι στιγμής έχουν βρεθεί μόνο στα ανοιχτά της Ζανζιβάρης, σε πολύ πιο ρηχά νερά μεταξύ 20 και 35 μέτρων.
«Είναι σημαντικό να δώσουμε στο είδος ένα όνομα, να αφυπνίσουμε το ενδιαφέρον», λέει ο Weigmann. Τα επόμενα βήματα θα είναι να προσδιοριστεί πόσο απειλούμενο είναι το είδος και εάν χρειάζεται προστασία.
(Με πληροφορίες του Guardian, του Save Our Seas Foundation και του PLOS ONE)
Θέλοντας να τεστάρω τις δυνατότητες και τα όρια του εργαλείου, άρχισα να ζητάω συμβουλές θεωρώντας μάλλον απίθανο (και ηθικά απωθητικό) το να το χρησιμοποιήσω. Μέσα σε μισή ώρα είχα αγοράσει μηνιαία συνδρομή.
11°
