Η Τήνος είναι ό,τι πρέπει για τις εξορμήσεις του φθινοπώρου

Θα πρέπει να μπει διευκρίνιση από την αρχή: «Το ρεπορτάζ δεν είναι τουριστικό» γιατί ο τουρισμός στην Τήνο μάς αποχαιρετάει από τις πρώτες μέρες του Σεπτέμβρη, και επίσης «δεν είναι διαφημιστικό» γιατί δεν έχουμε κάτι να πουλήσουμε. Εκτός από λιαστές ντομάτες, κάπαρη, καπαρόφυλλα και μέλι, καθώς και τυριά, λούτζα, αλλαντικά, ρίγανη – καλά, όσο το σκέφτομαι, η Τήνος έχει να πουλήσει χιλιάδες πράγματα, κι ακόμα δεν αγγίξαμε τον μπεστ-σέλλερ θρησκευτικό τουρισμό…

Ο οποίος θρησκευτικός τουρισμός ανθεί και λουλουδίζει στην Τήνο: καθόλου δεν πτοείται από τις θερμοκρασίες, που άλλωστε είναι ακόμα (σχετικά) ψηλές. Οι άνθρωποι που έρχονται στο νησί, σε μεγάλες και μικρές ομάδες, ή ζευγάρια, ή μόνοι τους, τέτοια εποχή έρχονται για προσκύνημα στη θαυματουργή Παναγία. Έξαλλος θα γινόταν ο Πέτρος Τατσόπουλος αν έβλεπε τόσο κόσμο πεσμένο στα τέσσερα, να ανεβαίνει αργά-αργά την ανηφόρα προς τη μεγαλόπρεπη, εντυπωσιακή εκκλησία, αλλά… η απελπισία (του να έχεις άνθρωπό σου σε κακή κατάσταση π.χ.) οδηγεί τους πιστούς σε αυτό που τους δίνει ελπίδες. Περπάτησα πλάι σε ένα δεκαπεντάχρονο αγόρι που ανέβαινε μπουσουλώντας, μόνο του, μοντέρνο αγόρι σαν τους φίλους των παιδιών μου, και κάποια στιγμή που με είδε να τον κοιτάζω μουρμούρισε μουτρωμένο, «Η μαμά μου». Μερικές φορές δεν έχεις λόγια, ούτε λόγους να αμφισβητήσεις τη δύναμη της ελπίδας.

Τήνος όμως, Σεπτέμβριο, σέπια, σαν παλιά φωτογραφία από τα 30s όλο μαζί το νησί, με παραλίες, χωριά, βουνά, τα πάντα όλα βαμμένα με ελαφρύ κοκκινόχωμα, όχι από το ίδιο το χώμα παρά από το πλάγιο φθινοπωρινό φως που βάφει πορτοκαλί το καλοκαιρινό μαύρισμα, κι ενώ αφαιρεί την εκτυφλωτική λάμψη του καλοκαιριού από τα τοπία, φωτίζει λες και είναι ο Σέρτζιο Λεόνε την κυκλαδίτικη έρημο. Είχα χρόνια να βρεθώ στην Τήνο, κι ακόμα και τότε (που είχα βρεθεί στην Τήνο) ήταν κατακαλόκαιρο, άσπρο, λαμπερό και καυτό… Με αέρηδες όμως και τότε – θυμάμαι τα μικρότερα παιδιά μου, τριών χρονών εκείνο το μακρινό καλοκαίρι, να μην θέλουν να κατέβουν στην παραλία επειδή τα μαστίγωνε η άμμος, και να κάνουν «φου-φου!» μέσα από το σπίτι, φυσώντας τον αέρα, μπας και σταματήσει. Ο αέρας στην Τήνο έτσι κι αρχίσει δεν σταματάει με τίποτα, σε πάει και σε φέρνει, σηκώνει κύματα και σε κοπανάει ανελέητα λες και του φταις που είσαι εκεί. Που στέκεσαι έξω και παραπατάς σα ζαλισμένο κοτόπουλο επειδή φυσάει πολύ λέμε, κι επειδή σα να μη σου έφτανε που έχεις χάσει βάρος και σε παίρνει ο αέρας, δεν μπορείς να κοιμηθείς τη νύχτα από το βουητό (του ανέμου).

Τέλος πάντων, μείναμε στα Κιόνια, στο πολύ περιποιημένο «Νέμεσις», πάνω στη θάλασσα, η Ιταλίδα φίλη μου πρώην ξεναγός, κι εγώ: σημειώνω ότι είναι πρώην ξεναγός γιατί πήγαμε σε όλα τα αρχαία, υπέροχα μεν, μπερδεμένα δε στο μυαλό μου με άλλα αρχαία λόγω του αέρα και λόγω των πολλών αρχαίων. Οι ξεναγοί, πρώην και νυν, θέλουν να δουν τα πάντα και να μάθουν τα πάντα όταν ταξιδεύουν, σε αντίθεση με τους μη ξεναγούς, που σκασίλα τους, θέλουν να αράξουν στη θάλασσα, κι ας τους κοπανάει το κύμα.

(Οι μέρες ήταν λίγες, με πρόσκληση στον γάμο της κόρης αγαπημένης μου φίλης, η οποία αγαπημένη κόρη παντρεύτηκε τον παιδικό της έρωτα, πολύ ρομαντικά και συγκινητικά – η νύφη κι ο γαμπρός κουκλιά, η παρέα πολύ καλλιτεχνική. Στο πάρτι του γάμου, σε έναν υπέροχο χώρο που είχε στηθεί στον ερημικό κατά τα άλλα Κουμάρο, τραγούδησαν απροετοίμαστοι, αλλά ακόμα πιο υπέροχα, ο Διονύσης Τσακνής, ο Γιάννης Ζουγανέλης, η Παυλίνα Βουλγαράκη και η Ελισάβετ Καρατζόλη, ενώ πήγαμε με την στιχουργό Λίνα Δημοπούλου - όλοι φίλοι και συνεργάτες του επίσης αγαπημένου μας Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, μπαμπά της νύφης που, είναι απίστευτο, αλλά ήταν σαν να βρισκόταν εκεί…)

Μετά τον ωραίο γάμο, αγοράσαμε καπαρόφυλλα, αμυγδαλωτά και λιαστές ντομάτες επειδή δεν μπορώ να σκεφτώ την Τήνο χωρίς τα προϊόντα της, και σε μια θρησκευτική κρίση αγοράσαμε μέχρι και (δύο) κομποσκοίνια: χιλιάδες κομποσκοίνια σε όλα τα σχέδια και χρώματα του κόσμου είναι αραδιασμένα στα μαγαζιά του εμπορικού δρόμου που κατεβαίνει από την Παναγία, μαζί με μπουκαλάκια για αγιασμό, εικονίτσες, τάματα, σταυρούς, παναγίτσες, κεντήματα, ζωγραφιές, αυτοκόλλητα, χαλκομανίες, προσευχητάρια και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί ο εργατικός Κινέζος κατασκευαστής ενθυμίων όταν ακούει «Παναγία της Τήνου» στα κινέζικα. Τυχαία πέσαμε πάνω στον Σύλλογο Κυριών «Ο Ευαγγελισμός», στον κεντρικό δρόμο, την Ευαγγελιστρίας: ο Σύλλογος διατηρεί εργαστήριο και Βιοτεχνική Σχολή στην οποία διδάσκονται παραδοσιακές τεχνικές κεντήματος, ύφανσης, ραψίματος και βελονακίου. Η ιστορία του Συλλόγου ξεκινάει από το 1897 και φτάνει μέχρι σήμερα, που λειτουργούν ακόμα οι αργαλειοί στη μέσα αίθουσα – αρχικά ήταν ένας τρόπος να βοηθηθούν τα κορίτσια του νησιού, μαθαίνοντας να κεντάνε, να υφαίνουν και να ράβουν, και είναι συγκινητικό να βλέπεις κεντημένα πετσετάκια σαν αυτά που κεντούσε η προκομμένη προ-γιαγιά σου. Η Ελένη Ψυχούλη, η οποία κεντάει συγκλονιστικά, και με τρέλα, θα έβρισκε τη χαρά της στον «Ευαγγελισμό». 

Το νησί ήταν χαλαρό, ραχατλίδικο, άδειο σχεδόν, αν εξαιρέσεις τους καλεσμένους του γάμου και τους θρησκευόμενους προσκυνητές. Η μακριά παραλία στα Κιόνια είχε πέντε ανθρώπους εδώ κι εκεί, κι έναν ναυαγοσώστη πάρα πολύ ανεμοδαρμένο πάνω στο παρατηρητήριό του. Τα λεωφορεία μειώνουν δρομολόγια από τις αρχές του Σεπτέμβρη άρα αν δεν έχεις αμάξι, καλή ώρα, το κόβεις με το πόδι ή υποχρεώνεσαι στα ταξί – η μικρότερη διαδρομή είναι γύρω στα 8 ευρώ. Το φαγητό είναι πολύ καλό στην Τήνο από πάντα, και το φθινόπωρο είναι ακόμα καλύτερο γιατί δεν πέφτουν απάνω του οι τουρίστες με φόρα. Τα κλασσικά –ντοματοκεφτέδες, κολοκυθοκεφτέδες, γαύρος, μαρίδα κλπ– μαζί με μαγειρευτά φαγητά, σε χορταίνουν με 15-20 ευρώ το κεφάλι. Φάγαμε σε λίγα μαγαζιά επειδή οι μέρες ήτανε λίγες είπαμε, αλλά όλα ήταν τέλεια, και άνετα, και νόστιμα.

Κι ενώ μου αρέσει πολύ το ελληνικό καλοκαίρι, καυτό, με τον ήλιο στο δοξαπατρί και με τον ιδρώτα να τρέχει, ενώ μου φαίνεται πάντα ότι περνάει πολύ γρήγορα το άτιμο το καλοκαιράκι… ο Σεπτέμβρης στα νησιά είναι μαγικός, ρομαντικός, νοσταλγικός, συγκινητικός και –λόγω Τήνου– ελαφρά κατανυκτικός. Αν θέλετε να πάτε κάπου δηλαδή τέτοια εποχή, η Τήνος είναι ό,τι πρέπει.

 Info
«Νέμεσις» ενοικιαζόμενα δωμάτια, Κιόνια, τηλ 2283024202, 6975535355
«Σύλλογος κυριών ο Ευαγγελισμός», Ευαγγελιστρίας 69, τηλ 22830 22894
«Μαρίκα», σπιτική ταβέρνα στα Κιόνια. Ωραία μαγειρευτά, με τοπ τα γεμιστά της Μαρίκας
«Τσαμπιά», κομψό εστιατόριο, Κιόνια. Νόστιμοι λαχανοντολμάδες και ουάου ρεβύθια με σπανάκι
«Κιόνια», ομώνυμη οικογενειακή ταβέρνα «της Καρμέλας». Φρέσκο ψιλό μαριδάκι πολύ σπέσιαλ
«Άγκυρα», παραδοσιακή, όμορφη ταβέρνα στο λιμάνι, όπου μας έκανε το τραπέζι η Ολγα Μαλέα με τους καλύτερους κολοκυθοκεφτέδες έβερ