Πολεις

Η Βέρμαχτ στον Βαρδάρη

Φωτογραφίες και αναμνήσεις από την κατοχική Θεσσαλονίκη

Από το 1942 έως και το 1944 ο αγκυλωτός των ναζήδων σκεπάζει τη Θεσσαλονίκη. Τα γραφεία της Κομαντατούρ βρίσκονται στο κτήριο Αγίας Σοφίας με Λεωφόρου Νίκης, η πόλη στενάζει από τη γερμανική Κατοχή. Κάποιοι από τους στρατιώτες που υπηρετούν εδώ, διαθέτουν φωτογραφική μηχανή προς ίδια χρήση, πέραν των εικόνων προπαγάνδας που σκηνοθετημένες δημοσιεύονται στις εφημερίδες και τα περιοδικά της εποχής. Αυτοί οι πρώτοι, οι ερασιτέχνες δηλαδή φωτογράφοι, έτσι όπως με τις προσωπικές τους λήψεις απαθανάτισαν εαυτούς και πόλη, καταφέρνουν σήμερα να περισώσουν μια πολύτιμη μνήμη από την εποχή εκείνη.

«Extra prima stuka gut». Λούστρος που διαλαλεί τις υπηρεσίες του.

Με πειστικότητα αυθεντικού ντοκουμέντου αφηγούνται συναρπαστικές στιγμές από μια καθημερινότητα των πέριξ της ζωής στην Καμάρα ή τη θάλασσα. Χάρη σε 350 από αυτές που περισυνέλεξε και διέσωσε μεταπολεμικά ένας Γερμανός στρατιωτικός και που κατόπιν του θανάτου του, η κόρη κληρονόμος του τις πούλησε στον συλλέκτη Βύρωνα Μήτο, με ρήτρα την ανωνυμία του συλλέκτη, αποτελούν ένα θησαυρό για τη μαύρη ιστορία της Θεσσαλονίκης της εποχής.

Γερμανός στρατιώτης ζωγραφίζει την Καμάρα.

Αυτές τις σπάνιες εικόνες μπορείς να δεις στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού και στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων «Ευτυχία Κουρκουτίδου - Νικολαΐδου», στο πλαίσιο της έκθεσης «Στο περιθώριο του πολέμου: Η Θεσσαλονίκη της Κατοχής (1941-1944) μέσα από τη φωτογραφική συλλογή Βύρωνα Μήτου».

Κινηματογράφος επιταγμένος για Γερμανούς στρατιώτες (Soldatenkino). Η λήψη είναι του Ernst Grüwald.

Προπαγάνδα και τραγωδία, μα και εξιδανικευμένος ρομαντισμός ή ρετουσαρισμένη νοσταλγία, μιας και το δίπολο παραγωγής των εικόνων της συλλογής αυτής κινείται μεταξύ της επίσημης γραμμής του Τρίτου Ράιχ και των απλών ανώνυμων στρατιωτών που στέλνουν καρτ ποστάλ στην αγαπημένη τους. Λούστροι που γυαλίζουν μπότες και ναΐφ ζωγράφοι που σκιτσάρουν την Καμάρα. Σινεμά στον Βαρδάρη και μαθήματα οδήγησης με φόντο τον Λευκό Πύργο. Τοποθεσίες και άνθρωποι πάνω από όλα που τους έσβησε ο χρόνος, από τη μελανή ιστορία της πόλης των ημερών εκείνων. Μια πολύτιμη έκθεση.