Περιβαλλον

Το μεγαλύτερο παγόβουνο στον κόσμο προσάραξε σε απομακρυσμένο νησί

Οι επιπτώσεις για το περιβάλλον και τα θαλάσσια οικοσυστήματα

Newsroom
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Το A23, το μεγαλύτερο παγόβουνο στον κόσμο προσάραξε σε ρηχά νερά κοντά σε απομακρυσμένο βρετανικό νησί - Τα σενάρια που επεξεργάζονται οι επιστήμονες

Το μεγαλύτερο παγόβουνο στον κόσμο προσάραξε σε ρηχά νερά κοντά στο απομακρυσμένο βρετανικό νησί της Νότιας Γεωργίας, το οποίο φιλοξενεί εκατομμύρια πιγκουίνους και φώκιες.

Το παγόβουνο, που είναι περίπου διπλάσιο από το Μέγα Λονδίνο, φαίνεται να έχει κολλήσει και πιθανότατα θα αρχίσει να διασπάται στις νοτιοδυτικές ακτές του νησιού.

Οι ψαράδες φοβούνται ότι θα αναγκαστούν να παλέψουν με τεράστια κομμάτια πάγου, ενώ η κατάσταση μπορεί να επηρεάσει και κάποιους πιγκουίνους macaroni που τρέφονται στην περιοχή.

Ωστόσο, οι επιστήμονες στην Ανταρκτική υποστηρίζουν ότι τεράστιες ποσότητες θρεπτικών στοιχείων είναι εγκλωβισμένες στον πάγο και ότι καθώς λιώνει, θα μπορούσε να δημιουργήσει μια έκρηξη ζωής στον ωκεανό.

Οι κίνδυνοι σε περίπτωση διάσπασης του παγόβουνου

«Είναι σαν να ρίχνεις μια θρεπτική βόμβα στη μέση μιας άδειας ερήμου», λέει η καθηγήτρια Nadine Johnston από τη Βρετανική Ανταρκτική Αποστολή (BAS).

Ο οικολογικός επιστήμονας Mark Belchier, ο οποίος συμβουλεύει την κυβέρνηση της Νότιας Γεωργίας, δήλωσε: «Αν το παγόβουνο διασπαστεί, τα κομμάτια πάγου που θα προκύψουν είναι πιθανό να αποτελέσουν κίνδυνο για τα πλοία, καθώς θα παρασυρθούν από τα τοπικά ρεύματα και ενδέχεται να περιορίσουν την πρόσβαση σε αλιευτικές περιοχές».

Τελευταίο επεισόδιο σε μια ιστορία σχεδόν 40 ετών

Η προσάραξη αυτή αποτελεί το τελευταίο επεισόδιο σε μια ιστορία σχεδόν 40 ετών, που ξεκίνησε όταν το τεράστιο κομμάτι πάγου αποσπάστηκε από τον παγετώνα Filchner–Ronne το 1986.

Η πορεία του παρακολουθείται μέσω δορυφορικών εικόνων από τον Δεκέμβριο, όταν τελικά απελευθερώθηκε από έναν ωκεάνιο στρόβιλο στον οποίο είχε παγιδευτεί.

Καθώς κινούνταν βόρεια μέσα από θερμότερα νερά, στην περιοχή που αποκαλείται «λεωφόρος των παγόβουνων», παρέμεινε εντυπωσιακά άθικτο. Για λίγες ημέρες φαινόταν να περιστρέφεται στη θέση του, πριν επιταχύνει στα μέσα Φεβρουαρίου, ταξιδεύοντας με ταχύτητα περίπου 30 χλμ την ημέρα.

«Όλα τα παγόβουνα είναι καταδικασμένα να χαθούν. Είναι πολύ εντυπωσιακό που το A23a έχει επιβιώσει τόσο πολύ και έχει χάσει μόνο το ένα τέταρτο της επιφάνειάς του», δήλωσε ο καθηγητής Huw Griffiths, μιλώντας στο BBC News από το ερευνητικό πλοίο Sir David Attenborough στην Ανταρκτική.

Το Σάββατο, το κολοσσιαίο παγόβουνο ύψους 300 μέτρων προσέκρουσε στην αβαθή ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα, περίπου 80 χλμ από τη στεριά, και τώρα φαίνεται να έχει κολλήσει.

«Πιθανότατα θα μείνει εκεί που είναι, μέχρι να αρχίσουν να αποσπώνται κομμάτια», λέει ο καθηγητής Andrew Meijers από τη Βρετανική Ανταρκτική Αποστολή.

Το παγόβουνο δείχνει σημάδια αποσύνθεσης. Κάποτε είχε μέγεθος 3.900 τετραγωνικών χιλιομέτρων, αλλά σταδιακά συρρικνώνεται, απορρίπτοντας τεράστιες ποσότητες νερού καθώς μετακινείται σε θερμότερες θάλασσες. Πλέον εκτιμάται στα 3.234 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

«Αντί για ένα μεγάλο, λείο κουτί πάγου, μπορεί κανείς να δει σπηλιές να σχηματίζονται στις άκρες του», εξηγεί ο καθηγητής Meijers.

Τα παλιρροϊκά κύματα θα το σηκώνουν και θα το κατεβάζουν, ενώ ταυτόχρονα, καθώς ακουμπά στην υφαλοκρηπίδα, θα τρίβεται μπρος-πίσω, διαβρώνοντας τόσο τον βράχο όσο και τον πάγο.

«Αν το κάτω μέρος του πάγου είναι σάπιο – διαβρωμένο από το αλάτι – θα αρχίσει να θρυμματίζεται υπό πίεση και ίσως να παρασυρθεί σε πιο ρηχά νερά», λέει ο Meijers.

Εκεί όπου ο πάγος ακουμπά στον βυθό, υπάρχουν χιλιάδες μικροσκοπικά πλάσματα, όπως κοράλλια, θαλάσσιοι γυμνοσάλιαγκες και σπόγγοι.

«Ολόκληρο το σύμπαν τους καταστρέφεται από μια τεράστια πλάκα πάγου που σέρνεται πάνω από τον πυθμένα της θάλασσας», λέει ο καθηγητής Griffiths.

View this post on Instagram

A post shared by Landsat (@usgslandsat)

Οι συνεισφορές των παγόβουνων στη θαλάσσια ζωή

Αυτό είναι καταστροφικό βραχυπρόθεσμα για τα είδη αυτά, αλλά αποτελεί μέρος του φυσικού κύκλου ζωής της περιοχής. «Εκεί που καταστρέφει κάτι σε ένα σημείο, σε άλλα παρέχει θρεπτικά συστατικά και τροφή», προσθέτει.

Υπήρχαν φόβοι και για τα μεγαλύτερα ζώα του νησιού. Το 2004, ένα παγόβουνο στη Θάλασσα Ρος επηρέασε την αναπαραγωγή των πιγκουίνων, οδηγώντας σε αύξηση των θανάτων τους. Όμως, οι ειδικοί πιστεύουν τώρα ότι τα περισσότερα πουλιά και ζώα της Νότιας Γεωργίας θα αποφύγουν αυτή τη μοίρα.

Ορισμένοι πιγκουίνοι Macaroni που αναζητούν τροφή στην περιοχή όπου έχει κολλήσει το παγόβουνο μπορεί να επηρεαστούν, λέει ο Peter Fretwell από τη Βρετανική Ανταρκτική Αποστολή.

Το λιώσιμο του πάγου προσθέτει φρέσκο νερό στη θάλασσα, μειώνοντας την ποσότητα τροφής, όπως το κριλ, που καταναλώνουν οι πιγκουίνοι.

Τα πουλιά μπορεί να μετακινηθούν σε άλλες περιοχές για τροφή, αλλά αυτό θα τα φέρει σε ανταγωνισμό με άλλα ζώα.

Ο πάγος μπορεί επίσης να μπλοκάρει λιμάνια ή να διαταράξει τη ναυσιπλοΐα, ειδικά όταν ξεκινήσει η αλιευτική περίοδος τον Απρίλιο.

«Θα πρέπει να παλέψουμε με το A23a, αυτό είναι σίγουρο», λέει ο Andrew Newman από την εταιρεία Argos Froyanes.

Ωστόσο, οι επιστήμονες στην Ανταρκτική ανακαλύπτουν επίσης τις απίστευτες συνεισφορές των παγόβουνων στη θαλάσσια ζωή.

Οι καθηγητές Griffiths και Johnston, εργαζόμενοι στο ερευνητικό πλοίο Sir David Attenborough, συλλέγουν στοιχεία που δείχνουν ότι τα παγόβουνα απελευθερώνουν τεράστιες ποσότητες θρεπτικών ουσιών από την Ανταρκτική στους ωκεανούς της Γης.

«Χωρίς τον πάγο, δεν θα είχαμε αυτά τα οικοσυστήματα. Είναι από τα πιο παραγωγικά στον κόσμο και υποστηρίζουν τεράστιους αριθμούς ειδών, τροφοδοτώντας ακόμα και τα μεγαλύτερα ζώα, όπως η γαλάζια φάλαινα», λέει ο Griffiths.

(Mε πληροφορίες του BBC News)