Ενεργειακά αυτόνομα νησιά χάρη στο υδρογόνο

Η από-ανθρακοποίηση των νησιών μέσω της χρήσης υδρογόνου ήταν το θέμα του διαδικτυακού σεμιναρίου που διοργάνωσε η Γραμματεία για την Καθαρή Ενέργεια στα Ευρωπαϊκά Νησιά (Clean Energy for EU Islands-CE4EUI) στα μέσα Δεκεμβρίου 2023.

Σκοπός του σεμιναρίου, να παρουσιαστούν οι προκλήσεις και ευκαιρίες για τη διάδοση της χρήσης υδρογόνου και τα αναγκαία βήματα για την ένταξη αυτής της ευέλικτης ενεργειακής μορφής στα ενεργειακά συστήματα των νησιών.

Η δράση εντάσσεται στην 3η φάση του σχετικού ευρωπαϊκού προγράμματος, που έχει ως στόχο την προετοιμασία 30 νησιών προκειμένου να φτάσουν να τροφοδοτούνται εξολοκλήρου από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως το 2030. Η CE4EUI παρέχει τεχνική υποστήριξη προσαρμοσμένη σε καθένα από τα νησιά αυτά για τα επόμενα τρία χρόνια, καθοδήγηση για τον σχεδιασμό άρτιων σχεδίων δράσης και για τρόπους εξεύρεσης χρηματοδότησης, καθώς και διοργάνωση εκπαιδευτικών δράσεων. Τις προοπτικές της εκμετάλλευσης του υδρογόνου στα νησιά ανέλυσε εκ μέρους του CE4EUI ο Stefano Barberis, project Manager στο BluEnergy Revolution.

Λόγω της φυσικής ιδιομορφίας τους τα νησιά έχουν υψηλό δυναμικό στο πεδίο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και εύκολα μπορούν να αναδειχθούν σε φυσικά σημεία παραγωγής ΑΠΕ, σημείωσε ο Stefano Barberis, ωστόσο θα πρέπει να ληφθούν υπόψη παράγοντες όπως η έλλειψη βιομηχανιών ως αγοραστών, αλλά και τοπικών υποδομών φυσικού αερίου. Το υδρογόνο, είπε, θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στην εποχικότητα της ζήτησης ενέργειας μέσω της αποθήκευσής του σε ανεξάρτητους χώρους, με το μειονέκτημα όμως ότι δεν θα ήταν ενεργειακά πολύ αποδοτικό. 

Στη συνέχεια αναφέρθηκε στις λεγόμενες Κοιλάδες Υδρογόνου (Hydrogen Valleys), δηλαδή ολοκληρωμένα οικοσυστήματα υδρογόνου που περιλαμβάνουν την παραγωγή και μεταφορά υδρογόνου και πλήθος τελικών χρήσεων, όπως οι μεταφορές και η βιομηχανία. Ταυτόχρονα, αποτελούν σημαντικά βήματα για την ανάπτυξη και την ωρίμανση των τεχνολογιών υδρογόνου, επιτρέποντας την ανάπτυξη βιώσιμων μορφών οικονομίας.

Η ανάπτυξη Κοιλάδων Υδρογόνου στα νησιά θα μπορούσε να συμβάλει στην απο-ανθρακοποίηση των τοπικών μεταφορών, σημείωσε ο Stefano Barberis. Και με προοπτική το 2050, θα μπορούσαν τα νησιά να γίνουν εξαγωγείς υδρογόνου και σταθμοί ανεφοδιασμού για πλοία μεταφοράς Η2.

Στη συνέχεια ο Victor Encinas Sanchez, Project Manager στην Enagas Renovable, παρουσίασε το έργο Green Hysland, που αναπτύσσει ένα πλήρως λειτουργικό οικοσύστημα υδρογόνου στη Μαγιόρκα, μετατρέποντας το νησί στον πρώτο κόμβο H2 στη Νότια Ευρώπη. Αυτό θα επιτευχθεί με την παραγωγή πράσινου υδρογόνου από την ηλιακή ενέργεια και την παροχή του στους τελικούς χρήστες, τον τουρισμό, τις μεταφορές, τη βιομηχανία και τον ηλεκτρισμό. Το έργο, που ξεκίνησε το 2020 και θα ολοκληρωθεί το 2025, ουσιαστικά δημιουργεί την πρώτη Κοιλάδα Υδρογόνου στη Νότιο Ευρώπη.

Η πολυπλοκότητα του έργου και ο χώρος όπου αναπτύσσεται το καθιστούν ένα δοκιμαστικό σχέδιο για την Ευρώπη, σημείωσε ο Victor Encinas Sanchez. Με αυτό το δεδομένο, οι μελέτες αναπαραγωγής του έργου σε άλλες 6 περιοχές που θα ακολουθήσουν αποκτούν μεγάλη σημασία, ώστε ο αντίκτυπός του να επεκταθεί και εκτός των συνόρων του νησιού.

Στο πλαίσιο του διαδικτυακού σεμιναρίου παρουσιάστηκαν ακόμη τρία έργα που βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια υλοποίησης:

Ο Sulev Alajõe, Project Manager στην Επιτροπή Ενέργειας των Νήσων της Εσθονίας, παρουσίασε τα αρχικά στάδια του έργου ανάπτυξης μεταφορών με υδρογόνο, από λεωφορεία έως φέρι-μπόουτ, σε εσθονικά νησιά έως το 2033. Στην παρέμβασή του ανέφερε τα εμπόδια που αναδείχθηκαν στη διαδικασία χρηματοδότησης από εθνικούς πόρους, και ιδίως το γεγονός ότι τα σχετικά κονδύλια κάλυψαν μόνο τις δαπάνες κεφαλαίου και όχι τα λειτουργικά έξοδα. Επίσης, οι εταιρείες που διαχειρίζονται τις λεωφορειακές γραμμές δεν ήταν προετοιμασμένες να αναλάβουν τη συντήρηση των αντίστοιχων οχημάτων.

Στη συνέχεια, ο Erwin de Boer, Project Manager, παρουσίασε τα έργα που έχει αναλάβει ο νησιωτικός Δήμος Άμελαντ της Ολλανδίας για την ένταξη του υδρογόνου στο ενεργειακό μείγμα. Συγκεκριμένα, τα έργα H2Watt και IANOS προσφέρουν σημαντικά διδάγματα σε όλους τους αντίστοιχους αναδόχους.

Καταρχήν, χρειάζεται έγκαιρος προγραμματισμός, καθώς το νησί Άμελαντ χρειάστηκε έναν χρόνο για να λάβει άδεια δοκιμής έξι εβδομάδων. Ένα άλλο σημείο που πρέπει να προσεχθεί κατά τον προγραμματισμό είναι ο τρόπος μεταφοράς του υδρογόνου και οι διακρατικές συνδέσεις. Η αποτυχία είναι πολύ συνηθισμένη στο πεδίο των εφαρμογών του υδρογόνου, σημείωσε ο Erwin de Boer, και αυτό δεν θα πρέπει να μας αποθαρρύνει, αλλά να αναζητούμε εναλλακτικές λύσεις.

Τέλος, ο Santiago Diaz Ruano, μηχανικός στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο των Καναρίων Νησιών, παρουσίασε τα έργα REMOTE και BIOGREENFINERY στα Γκραν Κανάρια.

Το REMOTE περιλαμβάνει ένα φωτοβολταϊκό πάρκο, ένα μικροδίκτυο και ένα σύστημα ηλεκτρόλυσης 75kWp, και δείχνει με ποιο τρόπο το υδρογόνο μπορεί να αξιοποιηθεί και ως αποθηκευτικό μέσο σε μια απομονωμένη περιοχή, όπως σε ένα νησί, που ενώ έχει το δυναμικό να γίνει βιομηχανική ζώνη δεν διαθέτει την αναγκαία υποδομή σε ενέργεια.

Το BIOGREENFINERY εστιάζει στην απόδειξη της τεχνικής σκοπιμότητας και της οικονομικής βιωσιμότητας της παραγωγής εναλλακτικών καυσίμων (πράσινου υδρογόνου και συνθετικών καυσίμων συμπεριλαμβανομένης της αμμωνίας) στον τομέα των μεταφορών, μέσω ενός αυτόνομου συστήματος που συνδυάζει ένα υβριδικό φωτοβολταϊκό και αιολικό εργοστάσιο, μια μονάδα αποθήκευσης, μια γεννήτρια βιοντίζελ, το σύστημα Haber Bosh (για την άμεση σύνθεση αμμωνίας από υδρογόνο και άζωτο) καθώς και εγκαταστάσεις αποθήκευσης καυσίμων.

Δείτε περισσότερα άρθρα σχετικά με την κλιματική αλλαγή στο www.clima21.gr