Ο Luca Jahier μιλά στην ATHENS VOICE για την προσφυγική κρίση

Ο Luca Jahier ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής ήρθε στην Ελλάδα στο πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού προγράμματος για την ενσωμάτωση προσφύγων και μεταναστών. Η A.V τον συνάντησε και είχε μαζί του μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση για το μεγάλο ζήτημα του προσφυγικού και μεταναστευτικού που θα μας απασχολήσει και τα επόμενα χρόνια, αφού λόγω της κλιματικής αλλαγής και της ερημοποίησης της Αφρικής αναμένονται 1 δισεκατομμύριο κλιματικοί πρόσφυγες. 

Βρίσκεστε στην Ελλάδα στο πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού προγράμματος  που έχει ως στόχο να διασφαλίσει την ενσωμάτωση των προσφύγων και μεταναστών. Θα θέλατε να μας πείτε μερικά πράγματα γι’ αυτό το πρόγραμμα;
Η επίσκεψη στην Αθήνα της μόνιμης ομάδας μελέτης της ΕΟΚΕ για τη Μετανάστευση και την Ενσωμάτωση (ΙΜΙ) επικεντρώνεται στον ρόλο των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών για τη διασφάλιση της ενσωμάτωσης των μεταναστών τόσο στο κοινωνικό επίπεδο όσο και στο εργασιακό . Η ΕΟΚΕ ενεργεί ως γέφυρα μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και στο κομμάτι αυτό της μεταναστευτικής πολιτικής. 

Τον προσεχή Ιούνιο το θέμα του Ευρωπαϊκού μεταναστευτικού φόρουμ που διοργανώνεται για έκτη συνεχή χρονιά και είναι μια πλατφόρμα διαλόγου για θέματα ενσωμάτωσης προσφύγων και μεταναστών έχει ακριβώς αυτό το θέμα "Making integration work: towards a more inclusive European society". Περισσότεροι από 100 συμμετέχοντες θα συμβάλουν στο διάλογο παραθέτοντας καλές πρακτικές ενσωμάτωσης αλλά και εντοπίζοντας τα προβλήματα και αναζητώντας πιθανές λύσεις.  

Κατά τη διάρκεια της διήμερης επίσκεψης μας στην Αθήνα είχαμε ένα γόνιμο διάλογο με  με τον εκπρόσωπο της UNHCR στην Ελλάδα, κ. Philippe Leclerc, με τον επικεφαλή της IOM Ελλάς, κ. Vania Nedeltcheva, καθώς και με τα εργατικά συνδικάτα στην Αθήνα. Είχαμε επίσης συναντήσεις στη Γενική Γραμματεία Μεταναστευτικής Πολιτικής, Υποδοχής και Ασύλου, στη Συνομοσπονδία Επαγγελματιών, Εμπόρων ΓΕΣΕΒΕ και στο Κέντρο Συντονισμού Μεταναστών και Προσφύγων.

Το ξέσπασμα της προσφυγικής-μεταναστευτικής κρίσης αυτές τις μέρες στην Ελλάδα ήταν σύμπτωση ή οργανώσατε το ταξίδι σας ακριβώς γι’ αυτό το λόγο;
Σίγουρα δεν είναι σύμπτωση. Βρισκόμαστε εδώ επειδή οι άνθρωποι δεν σταμάτησαν ποτέ να ξεκινούν επικίνδυνα ταξίδια, για να γλυτώσουν από πολέμους, συγκρούσεις και διωγμούς. Επιπλέον η ΕΕ δεν έχει καταλήξει σε μια κοινή λύση για τη μετανάστευση. Πέντε χρόνια τώρα, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες χάνουν τη ζωή τους προσπαθώντας να φτάσουν στην Ευρώπη για ασφάλεια. Πιστεύουμε ότι είναι καιρός να αναλάβει η Ευρώπη τις ευθύνες της.

Είμαστε στην Ελλάδα για να δείξουμε την πλήρη υποστήριξή μας και την αλληλεγγύη μας προς τις ελληνικές αρχές και την κοινωνία των πολιτών. Δεν είναι αποδεκτό ότι ορισμένα κράτη μέλη αποχωρούν από τις κοινές μας υποχρεώσεις και αφήνουν τους άλλους να φέρουν το δυσανάλογο βάρος στη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών.

Πρέπει να βρούμε κοινές λύσεις με ενότητα και αποφασιστικότητα. Πρέπει να ενισχύσουμε την αρχή της αλληλεγγύης ώστε να μην θεωρείται κούφια λόγια. Έχουμε υποχρέωση να διαφυλάξουμε τα σύνορα μας και να αναμορφώσουμε το νόμο της ΕΕ για το άσυλο. Είναι ευθύνη της Ευρώπης στο σύνολό της και δεν μπορεί να καθυστερήσει άλλο.

Είμαστε εδώ για να ζητήσουμε μια ισχυρή πολιτική απάντηση βασισμένη στα αληθινά γεγονότα. Είμαστε εδώ για να αναζητήσουμε αξιόπιστες λύσεις για τον έλεγχο των συνόρων, την ασφάλεια, την υποδοχή και την ένταξη των αιτούντων άσυλο.

Αναφερθήκατε προηγουμένως στις συναντήσεις που είχατε με τον κύριο Μηταράκη, τον εκπρόσωπο των Ηνωμένων Εθνών για θέματα προσφύγων καθώς και με άλλους κοινωνικούς εταίρους. Θα θέλατε να μας πείτε τι αποκομίσατε απ’ αυτές τις συναντήσεις; Ποια ήταν η πιο σημαντική ή ασυνήθιστη πληροφορία που είχατε;
Όλες οι συναντήσεις ήταν άκρως ενημερωτικές και χρήσιμες για την καλύτερη κατανόηση της κατάστασης και επιβεβαίωσαν το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να μείνει μόνη της στη διαχείριση των μεταναστευτικών ρευμάτων.

Είναι επίσης προφανές ότι οι προσπάθειες που καταβάλλει η ελληνική κυβέρνηση, οι περιφερειακές και τοπικές αρχές καθώς και οι ΜΚΟ από το 2016 είναι εξαιρετικές και όλοι οι φορείς, με την υποστήριξη των διεθνών και ευρωπαϊκών οργανώσεων, έχουν καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να αντιμετωπίσουν την υποδοχή των μεταναστών. Τώρα είναι πλέον καιρός η Ευρώπη να δείξει πραγματική αλληλεγγύη στην Ελλάδα. Η μετανάστευση θα συνεχιστεί και θα πρέπει να έχουμε ένα ευρωπαϊκό σύστημα μετανάστευσης βασισμένο στην αλληλεγγύη, την ευθύνη και την αμοιβαία αναγνώριση των αιτήσεων ασύλου.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ένα σχέδιο 6 σημείων για την διαχείριση της προσφυγικής/μεταναστευτικής κρίσης στην Ελλάδα. Είστε ικανοποιημένος; Τι προτείνει η ΕΟΚΕ;
Χαιρετίζω ιδιαίτερα τα εξαγγελθέντα μέτρα της Προέδρου von der Leyen για την υποστήριξη της Ελλάδας στην αντιμετώπιση των έκτακτων μεταναστευτικών ροών. Ούτε η Ελλάδα, ούτε οι μετανάστες και οι πρόσφυγες θα πρέπει να υποφέρουν από τις συνέπειες των τραγικών γεγονότων που αποφάσισαν άλλοι. Η άμεση κινητοποίηση των πόρων, μια νέα ανάπτυξη συνοριοφυλάκων, καθώς και οι ανακοινωθείσες ενέργειες για την εξεύρεση λύσεων για τα ασυνόδευτα παιδιά είναι απτά σημάδια της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.

Ωστόσο, αυτό δεν αρκεί. Πιστεύω ότι πρέπει να βρούμε μια κοινή λύση της ΕΕ σε αυτή τη νέα κατάσταση και, πάνω απ όλα, πρέπει να συνεχίσουμε τη συμφωνία με την Τουρκία. Πρέπει να ανανεώσουμε τη συμφωνία που είχαμε με την Τουρκία τα τελευταία χρόνια, όπου η Ευρωπαϊκή Ένωση διέθεσε 6 δις ευρώ για τη χρηματοδότηση των πολυάριθμων προσφύγων και μεταναστών που βρίσκονταν στην τουρκική επικράτεια.

Όσον αφορά το μέλλον, η άμεση συλλογική δράση για την εκπόνηση ενός νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο θα πρέπει σίγουρα να περιλαμβάνει τη βασική διάσταση της ενσωμάτωσης, να προωθεί ανθρωπιστικούς διαδρόμους και νομικές οδούς για τα άτομα που έχουν ανάγκη. Η επαρκής χρηματοδότηση για τη μετανάστευση και τη διαχείριση των συνόρων στον επόμενο πολυετή προϋπολογισμό είναι επίσης καθοριστική.

Στην ΕΟΚΕ, πιστεύουμε ότι πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή βιώσιμες μακροπρόθεσμες πολιτικές ένταξης που καλύπτουν τη γλωσσική κατάρτιση, τον έλεγχο και την αναγνώριση δεξιοτήτων και ικανοτήτων και την επαγγελματική κατάρτιση. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η καλά οργανωμένη μετανάστευση προσφέρει θετικά αποτελέσματα για την οικονομία και την κοινωνία στο σύνολό της.

Η ΕΟΚΕ θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις και είναι έτοιμη να στηρίξει τις συνεχιζόμενες προσπάθειες της Επιτροπής στον τομέα της μετανάστευσης. Αυτό άλλωστε συμφωνήσαμε με την Ευρωπαία Επίτροπο για τις Εσωτερικές Υποθέσεις Ylva Johansson, νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.

Συμφωνείτε με τα κέντρα κράτησης που σχεδιάζει η ελληνική κυβέρνηση;
Οι εικόνες παιδιών και οικογενειών που ζουν σε υποβαθμισμένες συνθήκες διαβίωσης, κοιμούνται σε ψάθες και κουτιά από χαρτόνι, εκτίθενται στην επιδείνωση των καιρικών συνθηκών, χωρίς εγκαταστάσεις, είναι απαράδεκτες και απαιτούν άμεση δράση. Η προστασία τους πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για την ΕΕ. Καταλαβαίνω ότι οι δυνατότητες υποδοχής στα hot spots που βρίσκονται στα νησιά ξεπερνούν την χωριτικότητα τους και πρέπει να παράσχουμε κατάλληλη στέγη σε αυτούς τους ανθρώπους. Πρέπει να προστατεύσουμε τις οικογένειες και τις ζωές των ευάλωτων παιδιών.

Οι νέες εγκαταστάσεις που προβλέπονται από την κυβέρνηση σχεδιάζονται για να εξυπηρετήσουν το σκοπό αυτό. Όμως ο διάλογος και η συναίνεση των τοπικών κοινωνιών είναι καθοριστικής σημασίας για να διασφαλιστεί ότι τα κέντρα θα λειτουργήσουν αποτελεσματικά.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες ένα εκατομμύριο άνθρωποι θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τις χώρες τους στην Αφρική τα επόμενα 30 χρόνια εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Η ΕΕ πως σκοπεύει να διαχειριστεί αυτή την επερχόμενη προσφυγική κρίση;
Η περιβαλλοντική μετανάστευση είναι μια πρόκληση που αντιμετωπίζουμε ήδη. Ένας μη αμελητέος αριθμός μεταναστών που φθάνουν σήμερα στις ευρωπαϊκές ακτές και στους οποίους αναφερόμαστε ως οικονομικούς μετανάστες, πρέπει μάλλον να τους ονομάσουμε περιβαλλοντικούς ή κλιματικούς πρόσφυγες.

Η υποβάθμιση του περιβάλλοντος που προκαλείται κυρίως από την κλιματική αλλαγή είναι μια από τις κύριες αιτίες της μετανάστευσης και της εκτόπισης στον κόσμο. Κάθε χρόνο 25 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίζονται ως αποτέλεσμα φυσικών καταστροφών, δηλαδή βίαιης υποβάθμισης του περιβάλλοντος τους. Αυτό είναι περίπου τριπλάσιο από τον αριθμό των ατόμων που εκτοπίζονται από πόλεμο ή βία κάθε χρόνο. Αυτός ο αριθμός θα αυξηθεί προφανώς. Δυστυχώς, μέχρι στιγμής, η εθνική και διεθνής αντίδραση σε αυτή την πρόκληση ήταν περιορισμένη.

Το Παγκόσμιο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση, που εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2018, αναγνωρίζει την αλλαγή του κλίματος ως βασική κινητήρια δύναμη της μετανάστευσης παγκοσμίως και προτείνει ορισμένα βήματα που μπορούν να ληφθούν για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών προκλήσεων που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή και τις φυσικές καταστροφές. Η ομάδα εργασίας για τον εκτοπισμό, η οποία δημιουργήθηκε με τη συμφωνία του Παρισιού το 2015, έχει επίσης διατυπώσει ορισμένες συστάσεις προς τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για την αλλαγή του κλίματος, ενώ η πλατφόρμα για την εκτόπιση από φυσικές  καταστροφές ιδρύθηκε το 2016 για να επιβλέπει την εφαρμογή της Ατζέντας Προστασίας Nansen, η οποία επιδιώκει να προστατεύσει τα δικαιώματα των εκτοπισθέντων από καταστροφές. Για όλα αυτά δεν υπάρχει ούτε σαφής ορισμός του «κλιματικού πρόσφυγα» ούτε καλύπτεται από την Σύμβαση του 1951 για τους πρόσφυγες.

Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες έχουν καλέσει την ΕΕ να προσφέρει στους μετανάστες του κλίματος το καθεστώς των προσφύγων. Ωστόσο, μεμονωμένα κράτη μέλη της ΕΕ δεν υποστήριξαν την ιδέα της δημιουργίας μιας νέας κατηγορίας, αυτής των «κλιματικών προσφύγων».

Ενώ μέχρι στιγμής η ΕΕ δεν έχει αναγνωρίσει τυπικά τους κλιματικούς πρόσφυγες, ωστόσο εξέφρασε αυξανόμενες ανησυχίες και έχει αναλάβει δράση για τη στήριξη και την ανάπτυξη της ανθεκτικότητας στις χώρες που ενδεχομένως επηρεάζονται από το άγχος που συνδέεται με το κλίμα.

Πρέπει να δράσουμε τώρα εάν θέλουμε να διορθώσουμε την τάση και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, την ερημοποίηση, την αύξηση των επιπέδων της θάλασσας και των ωκεανών και την απώλεια της βιοποικιλότητας. Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν ήδη εκατομμύρια κλιματικοί πρόσφυγες και ότι οι φτωχοί είναι εκείνοι που υποφέρουν περισσότερο σε αυτή την κλιματική κρίση.

Η τελευταία μου ερώτηση αφορά την ειρήνη. Όλοι γνωρίζουμε ότι οι πόλεμοι ευθύνονται για τον βίαιο εκτοπισμό των ανθρώπων. Ωστόσο κανείς δεν μιλάει γι’ αυτό. Θα ήθελα το σχόλιο σας.
Ανησυχούμε για τον ανθρώπινο πόνο και τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις στο Idlib. Όλοι οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει να αποσυρθούν και να δεσμευτούν για μια βιώσιμη και μακροχρόνια κατάπαυση του πυρός και για πολιτική λύση σύμφωνα με τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών.

Η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και πρόσβασης στους πληθυσμούς που βρίσκονται σε ανάγκη αποτελεί βασική προτεραιότητα. Η ΕΕ είναι έτοιμη να ενισχύσει περαιτέρω την υποστήριξή της. Πρέπει επίσης να συνεχίσουμε να κινητοποιούμε πόρους για να μειώσουμε τον πόνο του άμαχου πληθυσμού και να τους παρέχουμε ασφαλή διαβίωση. Η προστασία των αμάχων είναι νομική και ηθική υποχρέωση καθώς και επείγουσα ανάγκη.

Και τα κράτη μέλη της ΕΕ συνεχίζουν επίσης να συμμετέχουν. Πρέπει να διασφαλιστεί η πρόσβαση στην ανθρωπιστική βοήθεια, συμπεριλαμβανομένων των πιο απομακρυσμένων περιοχών, όπου είναι οι πιο ευάλωτοι. Το τόνισα αυτό σε όλες τις επαφές μου τις τελευταίες ημέρες.

Το έκτακτο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων την επόμενη εβδομάδα θα είναι μια ευκαιρία να επικεντρωθούμε στις τελευταίες εξελίξεις και να συνεχίσουμε την κοινή μας εργασία σε όλα τα μέτωπα. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η συλλογική δράση μας θα έχει τον υψηλότερο δυνατό αντίκτυπο εάν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την κρίση και να συμβάλουμε στην προετοιμασία του δρόμου για μια πολιτική λύση.

Όλοι, ειδικά το συριακό καθεστώς, πρέπει επειγόντως να επαναδεσμευτούν σε μια πολιτική διαδικασία υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Μόνο μια πολιτική λύση μπορεί να υπάρξει σε αυτόν τον πολύχρονο πόλεμο.

Το μέλλον της Συρίας βρίσκεται στα χέρια του Συριακού λαού. Η ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει να συνεργάζεται με την κοινωνία των πολιτών της Συρίας για την προώθηση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για την υποστήριξη της ειρήνης και της σταθερότητας στη Συρία. Δεν υπάρχει πλέον χρόνος για χάσιμο. Ως Ευρωπαίοι γνωρίζουμε πολύ καλά ότι χωρίς ειρήνη, δεν υπάρχει ζωή, μόνο ανθρώπινη τραγωδία.