«Οι πόλεις δεν φτιάχνονται στα χαρτιά και τους χάρτες. Οι πόλεις φτιάχνονται από τους ανθρώπους και ιδίως από τις μετακινήσεις τους». Διαφωνεί κανείς με αυτό που λέει ο δημοσιογράφος Αλέξης Οικονομίδης, σύμβουλος του Γιώργου Καμίνη για το κέντρο;
Οι μέρες της βίας και του αίματος που έζησε πρόσφατα η Αθήνα αφήνουν τουλάχιστον μία βεβαιότητα: Για να βελτιωθεί μια κατάσταση ανυπόφορη για όσους τη βιώνουν, είτε είναι Έλληνες είτε αλλοδαποί, μόνιμοι κάτοικοι ή επισκέπτες, πρέπει να κάνουμε το ακριβώς αντίθετο απ’ ό,τι γινόταν τις προηγούμενες δεκαετίες. Να καταπιαστούμε με τα αίτια που οδήγησαν στην αποσάθρωση και στην υποβάθμιση του κέντρου της Αθήνας. Τι ήταν αυτό που σταδιακά οδήγησε το κέντρο στη σημερινή κατάντια; «Οι επίμαχες ζώνες της πρωτεύουσας υποβαθμίστηκαν όταν τις εγκατέλειψαν οι κάτοικοί τους για να μετοικήσουν στα προάστια. Και η πόλη –όπως η φύση– απεχθάνεται το κενό, μόνο που το πληρώνει συχνά με τρόπους που μας είναι δυσάρεστοι. Τώρα πρέπει συνειδητά να γεμίσουμε τα κενά με παραγωγικές δραστηριότητες, κοινωνικές συναλλαγές και πολιτισμό, σε συνθήκες ασφάλειας για όλους που μόνο το κράτος δικαίου εγγυάται» επισημαίνει ο κ. Οικονομίδης. Είναι γεγονός ότι η περιβαλλοντική υποβάθμιση των προηγούμενων δεκαετιών αλλά και η αλλαγή του τρόπου ζωής των Ελλήνων ήταν παράγοντες σταδιακής εγκατάλειψης, όπως επίσης είναι πραγματικότητα ότι το κέντρο κάθε μεγαλούπολης είναι πάντα πιο «φιλόξενο» για κάθε κατατρεγμένο. Η πολιτεία, όμως, ενώ έβλεπε, αδρανούσε εγκληματικά, για να φτάσουμε στο 2004 και με ολοκληρωτικές εκκαθαρίσεις (ακόμα και οι σκύλοι εξαφανίστηκαν) να το ξανακάνουμε γοητευτικό και ελκυστικό με χώρους τέχνης, lofts, new age τρόπους διασκέδασης και ένα life style που θεωρεί την οικονομική ευημερία δεδομένη και διαρκή. Το μοντέλο αποδείχτηκε αποτυχημένο. Το πρόβλημα δεν λυνόταν με ψυχαγωγία και πολιτισμό και η οικονομική ευημερία δεν κρατάει για πάντα.
Σήμερα δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια για στρουθοκαμηλισμούς. Η πολιτεία ανακοινώνει μέτρα. Είναι όμως ουσιαστικά για την επίλυση του ζητήματος; Στα φορολογικά κίνητρα, για παράδειγμα, που ανακοινώθηκαν από το Υπουργείο Οικονομικών συνεκτιμήθηκε το γεγονός ότι οι τράπεζες δεν δίνουν δάνεια για την αγορά ακινήτων στις επίμαχες ζώνες; Περισσότερη αστυνόμευση ανακοινώνει το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι η αστυνομία έχει βασικό ρόλο να επιτελέσει σε ό,τι αφορά την εγκληματικότητα και την κάθε είδους παράνομη συναλλαγή που εκτελείται καθημερινά. Οι πρακτικές, όμως, «εκκαθάρισης» αποτελούν λύση του προβλήματος;
Θα φέρουν αποτέλεσμα τα νέα μέτρα;
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι προτάσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος που δείχνουν αφενός μεν εφικτές ως προς την υλοποίησή τους, αφετέρου στοχεύουν στην ενσωμάτωση των ευπαθών κοινωνικών ομάδων και στην κινητοποίηση των πολιτών, έτσι ώστε με τη συμμετοχή τους να συν-διαμορφώνουν την περιοχή που διαβιούν. Με την ανάθεση έρευνας στην Μ.Κ.Ο SARCHA, το ΥΠΕΚΑ έχει στη διάθεσή του μια λεπτομερή καταγραφή των συνθηκών της περιοχής, και σημαντικά στοιχεία του μικροκλίματος και του φυσικού αερισμού της, που υποδηλώνουν το επίπεδο της δημόσιας υγιεινής. Αυτή η έρευνα αποτελεί το εργαλείο του ΥΠΕΚΑ για τη διαμόρφωση πολιτικών που θα επιτρέψουν την επιστροφή των επαγγελματικών δραστηριοτήτων και της κατοικίας στο κέντρο.
Στη μετακίνηση φοιτητών προς το κέντρο προσβλέπει το ΥΠΕΚΑ με τη μετατροπή εγκαταλειμμένων ξενοδοχείων της περιοχής της Ομόνοιας σε προνομιακές κατοικίες για φοιτητές. Σύμφωνα με τη Γ.Γ. του ΥΠΕΚΑ κ. Καλτσά, η περιοχή θα αναζωογονηθεί με την παρουσία νέων ανθρώπων όλο το εικοσιτετράωρο. Επιπλέον, με τα έσοδα από την ενοικίαση των διαμερισμάτων, το υπουργείο θα μπορεί να στηρίξει άλλες δράσεις. Ακόμα, το κτίριο που στεγαζόταν ο ΟΚΑΝΑ στη Σοφοκλέους θα μετατραπεί σε κέντρο Στήριξης Αστικής Συμμετοχής (Σ.Α.Σ). Πρόκειται για ένα συνδυαστικό κέντρο πολλαπλών λειτουργιών. Θα ενημερώνει τους πολίτες για τα προσφερόμενα κίνητρα εγκατάστασης στο κέντρο, θα διευκολύνει την επικοινωνία κατοίκων και επαγγελματιών με τους φορείς, θα φιλοξενεί δραστηριότητες οργανωμένων πολιτών και θα λειτουργεί σαν παρατηρητήριο για τις μεταβολές που συντελούνται στο κέντρο.
Μέσα από την πρωτοβουλία που ονομάζεται «Με πρόνοια για την Ομόνοια», Δήμος Αθηναίων και ΥΠΕΚΑ σκέφτονται να κινητοποιήσουν τις ομάδες των ενεργών πολιτών. Το ΥΠΕΚΑ θα καλέσει τους οραματιστές πολίτες να σχεδιάσουν δράσεις που θα τις υλοποιήσουν με τη βοήθεια του Δήμου Αθηναίων. Στόχος είναι να επισκευαστούν κτίρια για κοινωνικές κατοικίες με τη συγκέντρωση πόρων από διάφορες πηγές, καθώς και από το πράσινο ταμείο. Επιθυμία του υπουργείου είναι να διευκολύνει ευάλωτες ομάδες πληθυσμού Ελλήνων και μεταναστών για την απόκτηση στέγης. Η εμπειρία από Γερμανία και Δανία έχει δείξει ότι η ενίσχυση της κοινωνικής κατοικίας προάγει την κοινωνική συνοχή δημιουργώντας σημεία επαφής μεταξύ των ανθρώπων και συμβάλλει στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας. Όπως επισημαίνει ο κ. Οικονομίδης, «η αθηναϊκή κοινωνία είναι πια πολύχρωμη και έτσι θα παραμείνει, επομένως όλες οι προσπάθειες πρέπει κυρίως να προάγουν την κοινωνική ένταξη και την κοινωνική συνοχή».
22°
