Το Refugee Week και η δράση «Σκυταλοδρομία λέξεων»

«Το Refugee Week για μένα συμβολίζει την κοινωνική αποδοχή για ανθρώπους τόσο διαφορετικούς και ταυτόχρονα τόσο όμοιους, οι οποίοι εμπλουτίζουν το πολυπολιτισμικό πεδίο κάθε χώρας» μου λέει η Όλγα Ασέγιεβα, συμμετέχουσα της δράσης «Σκυταλοδρομία λέξεων» στα πλαίσια του φεστιβάλ Refugee Week. Είναι από την Ουκρανία και ζει στην Ελλάδα 20 χρόνια. Ασχολείται με το ηλεκτρονικό εμπόριο ως ελεύθερη επαγγελματίας. Η Όλγα είναι αισιόδοξη, χωρίς να σταματήσει να είναι ρεαλίστρια. «Προτιμώ να δοκιμάζω το περιεχόμενο του ποτηριού αντί να συλλογίζομαι αν είναι μισογεμάτο ή μισοάδειο. Πιστεύω στα ανθρώπινα δικαιώματα και στην ισοτιμία των φύλων» συνεχίζει.

Η «Σκυταλοδρομία λέξεων» και το συλλογικό διήγημα - περιπέτεια «Για όλα φταίει ο Δουμάς»

Η «Σκυταλοδρομία λέξεων» είναι ένα συγγραφικό ταξίδι τριών μηνών με τελικό προορισμό ένα συλλογικό διήγημα - περιπέτεια με τίτλο «Για όλα φταίει ο Δουμάς». Η αρχική ιδέα προέκυψε μέσα στην πανδημία, από την ομάδα των «Γεφυρών». Οι γυναίκες που παρακολουθούσαν τα σεμινάρια έγραφαν στα Ελληνικά μια ιστορία, για να κάνουν το μάθημα της γλώσσας λιγότερο βαρετό. Η σκέψη ότι μετανάστες και πρόσφυγες παράγουν λογοτεχνία σε γλώσσα που δεν είναι η μητρική τους, συνδέονται και βοηθιούνται μέσα από αυτήν την συλλογική έκφραση, φάνηκε σπουδαίο πράγμα και ο Δήμος Αθηναίων ήθελε να το αναδείξει. Σε συνεργασία με το φεστιβάλ Refugee Week, η ομάδα εθελοντών «Γέφυρες», το Κέντρο Συντονισμού του Δήμου Αθηναίων για θέματα Μεταναστών και Προσφύγων (ACCMR) και το Κέντρο Ένταξης Μεταναστών του Δήμου Αθηναίων (ΚΕΜ) παρουσίασαν την Πέμπτη 22 Ιουνίου το αποτέλεσμα της δράσης.

Οι γυναίκες που συμμετείχαν στην ομάδα δημιουργικής γραφής είναι 6 και προέρχονται από διαφορετικές χώρες και ζουν εδώ και πολλά χρόνια στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, από την Ουκρανία, την Μολδαβία, και το Ουζμπεκιστάν και ζουν και εργάζονται πάνω από 15-20 χρόνια στην Ελλάδα. Η αγάπη τους για τη λογοτεχνία και η διάθεσή τους να ανακαλύψουν την ελληνική γλώσσα και μαζί τη νέα τους πατρίδα, τις ένωσε σε αυτό το ταξίδι. Μοιράστηκαν ιστορίες προσωπικές και φανταστικές, διαμόρφωσαν αφηγηματικούς χαρακτήρες και πλοκή και ανέπτυξαν δεσμούς μέσα από τη γραφή. Με την Όλγα συζητάμε για τους λόγους που συμμετείχε στην δράση αλλά και για την στιγμή που ξεχώρισε κατά τη διάρκεια της ομαδικής γραφής. «Η αίσθηση δημιουργικότητας και πνευματικής συνύπαρξης με διαφορετικούς ανθρώπους με έκανε να συμμετέχω σε αυτήν την δράση. Ένιωθα ενθουσιασμό για την δημιουργική γραφή των υπόλοιπων μελών, το συναίσθημα της συνεχούς αναζήτησής. Η στιγμή που διάβασα τις ιστορίες που προηγήθηκαν από την δική μου και το ότι είμαι έτοιμη να γράψω το δικό μου κομμάτι που να ενωθεί με τα υπόλοιπα και με αγωνία να περιμένω την ολοκλήρωση της ιστορίας ήταν για μένα πολύ σημαντική».

Η ομάδα εθελοντών «Γέφυρες» και η συμμετοχή στο Refugee Week

Στη διάρκεια των σεμιναρίων για την προετοιμασία των εξετάσεων για την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας, που από τον Οκτώβριο του 2022 υλοποιούνται μέσω του Κέντρου Ένταξης Μεταναστών με την υποστήριξη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για Πρόσφυγες, η Ηλιάδα Διαμαντώνη, Εκπαιδεύτρια ενηλίκων της ελληνικής ως ξένης γλώσσας, Ομάδα εθελοντών «Γέφυρες» πρότεινε στην ομάδα να ξεκινήσουν την συγγραφή ενός διηγήματος όπου μέσα από έναν δημιουργικό τρόπο θα μάθουν να γράφουν σωστά στα ελληνικά.

Οι ήρωες που σκαρφίστηκαν είναι όλοι φανταστικοί, όμως μέσα στους χαρακτήρες τους μπορεί να διακρίνει κανείς εύκολα στοιχεία της βιοπάλης Ελλήνων και ξένων, όλων των ανθρώπων δηλαδή που μένουν στην ελληνική επικράτεια και αυτό είναι το θαυμαστό. «Η παραγωγή του προφορικού λόγου είναι σε υψηλότερο επίπεδο από την παραγωγή του γραπτού λόγου και αυτός ήταν ο λόγος που επιχειρήσαμε αυτό το μαθησιακό παιχνίδι. Ο σκοπός ήταν διττός, αφενός να αφήσουν την φαντασία τους να καλπάσει και να αποτυπώσουν στην ελληνική γλώσσα αυτό που θα ονειρευόντουσαν και αφετέρου να διορθώσουν τα εκφραστικά και ορθογραφικά τους λάθη βιωματικά. Ο δυναμισμός τους και η αποφασιστικότητά τους να πετύχουν κάθε φορά τον στόχο τους ήταν μάθημα ζωής για μένα την ίδια, ως μια άλλη γυναίκα που ένιωθε ότι συμπορεύεται μαζί τους. Τις θαυμάζω! Όλους τους μαθητές μας τους θαυμάζω για όλα αυτά που πετυχαίνουν κάτω από αντίξοες συνθήκες. Να αφήνεις πίσω την χώρα που μεγάλωσες και την οικογένειά σου, να ξεκινάς από το μηδέν ξανά και να χτίζεις εδώ μια καινούργια ζωή όπου φτάνεις να γράφεις και ένα διήγημα στην γλώσσα της χώρας υποδοχής είναι θαυμαστό και αξιέπαινο».

Ο ρόλος της ήταν να μη ξεφύγουν από τον τελικό στόχο που ήταν η επιτυχία στις εξετάσεις. Οπότε φρόντιζε στη διάρκεια της συγγραφής να συνδέει οποιαδήποτε γραμματικά φαινόμενα με ασκήσεις των εξετάσεων ώστε όταν τα συναντήσουν εκεί να τα γράψουν σωστά. «Σε μια από τις εκπαιδευτικές εκδρομές που κάναμε στο Ναύπλιο, καθώς περπατούσαμε στα σοκάκια της πόλης από το ένα μουσείο στο άλλο μια μαθήτριά μας από την Αίγυπτο, με πολύ δύσκολο παρελθόν, σε ανύποπτο χρόνο μου είπε “Η Ελλάδα είναι κομμάτι από τον ουρανό”. Εγώ σάστισα και κοίταξα ψηλά για να δω ξανά την Ελλάδα με τα δικά της μάτια αλλά και για να μη δει τη συγκίνησή μου».

Την εκδήλωση προλόγισε ωστόσο, η Μελίνα Δασκαλάκη, Εντεταλμένη Δημοτική Σύμβουλος Υποστήριξης και Κοινωνικής Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων του Δήμου Αθηναίων. Μιλώντας στην ATHENS VOICE τόνισε ότι «Ο Δήμος Αθηναίων στήριξε το Φεστιβάλ από την πρώτη του χρονιά, πέρσι, με μεγάλο ενθουσιασμό. Φέτος, η δική μας συμβολή ήταν να ανοίξουμε το φεστιβάλ προς τους Δήμους μέλη του Δικτύου Πόλεων για την Ένταξη (CNI) με την συμμετοχή λ.χ. της πόλης των Ιωαννίνων, σε ανάμνηση του εκλιπόντος Δημάρχου Ιωαννιτών Μωυσή Ελισάφ τιμώντας το σπουδαίο έργο του».

Το συλλογικό διήγημα - περιπέτεια με τίτλο «Για όλα φταίει ο Δουμάς» 

Στο συλλογικό διήγημα - περιπέτεια με τίτλο «Για όλα φταίει ο Δουμάς» θα διαβάσει κανείς μια περιπέτεια με στοιχεία αστυνομικού μυθιστορήματος, με χιούμορ, κι αισθήματα. «Απευθύνεται σε όλους, σαν κάθε λογοτεχνικό έργο και πιστεύουμε ότι θα βρει τους αναγνώστες του. Δεν ξεχωρίζω καμία ιστορία γιατί η ιστορία έχει πράγματι ενοποιηθεί, με την βοήθεια και της Συγγραφέως Ευτυχίας Γιαννάκη. Να πω μόνο πως σε όλους μας θυμίζει το περίφημο μυθιστόρημα των τεσσάρων που γράφτηκε με τον ίδιο τρόπο από τους μεγάλους Έλληνες συγγραφείς της γενιάς του ‘30 Στρατή Μυριβήλη, Μ. Καραγάτση, Άγγελο Τερζάκη και Ηλία Βενέζη» αναφέρει.

Tα οφέλη που αποκόμισαν οι συμμετέχουσες για την κα Δασκαλάκη είναι η ζώσα γλώσσα, κι όχι η παπαγαλία. Η δημιουργία κοινότητας. Η τροφοδότηση του ενδιαφέροντός τους να γνωρίσουν σε βάθος την κουλτούρα και τους ανθρώπους. Αλλά και μέσω της έκφρασης η πραγματική και γνήσια στήριξη, η συμπόνια στα όσα καθένας έχει περάσει, με ένα τρόπο όχι μίζερο αλλά δημιουργικό. «Οι στόχοι μας είναι να συνεχιστεί και ενισχυθεί το πρόγραμμα με περισσότερους εθελοντές, που θα τους εκπαιδεύσουμε με την μεθοδολογία που έχουμε σταδιακά σχεδιάσει και εξελίξει. Κι ακόμα να παρακινήσουμε και να βοηθήσουμε κι άλλες πόλεις να ακολουθήσουν την ίδια πρακτική στήριξης των ανθρώπων που επιθυμούν να πάρουν την ελληνική ιθαγένεια».

Μαζί με τη συγγραφική ομάδα ήταν εκεί και η συγγραφέας Ευτυχία Γιαννάκη, η οποία πήρε τελευταία τη σκυτάλη και έγραψε τον επίλογο της ιστορίας. Ήταν μια πρόκληση για εκείνη να συνοψίσει το συναίσθημα που της γέννησαν αυτά τα γραπτά των γυναικών που κουβαλούσαν μια ιδιαίτερη δύναμη. «Όταν αυτές που έτρεξαν πριν από σένα τα πήγαν τόσο καλά και κατάφεραν να ξεπεράσουν τα εμπόδια και τον εαυτό τους, νιώθεις με δέος ότι καλείσαι να τερματίσεις την κούρσα που σου εμπιστεύτηκαν με τον καλύτερο τρόπο που μπορείς. Δεν θα μπορούσα να παραλείψω την ελπίδα που γεννά κάθε τερματισμός για μια νέα αρχή» προσθέτει η κα Γιαννάκη. «Υπάρχει πάντα ένα εξωτερικό κάλεσμα, και κάτι βαθύτερο, κάτι πιο εσωτερικό που μας σπρώχνει στις αποφάσεις μας. Το εξωτερικό κάλεσμα ήταν η πρόσκληση των ανθρώπων που συντονίζουν και υλοποιούν την εξαιρετική αυτή δράση, αλλά το εσωτερικό νομίζω ότι ήταν ο θαυμασμός για τη δύναμη των γυναικών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα και η διάθεσή τους να με υποδεχτούν και να μοιραστούν μαζί μου το δικό τους ταξίδι. Είδα τους ανθρώπους, τη δύναμή τους, το ταξίδι τους και την ελπίδα ότι πάντα θα βρίσκουμε το σημείο επαφής μας στη γλώσσα. Η γραφή είναι διέξοδος, είναι θεραπεία, είναι ένα πεδίο που γίνεται καθρέφτης και μας αποκαλύπτει ποιοι είμαστε».

*Όλες οι συμμετέχουσες στην ομάδα Δημιουργικής Γραφής, έχουν παρακολουθήσει με επιτυχία τα Σεμινάρια Προετοιμασίας για τις εξετάσεις Πιστοποιητικού Επάρκειας Γνώσεων για Πολιτογράφηση που υλοποιεί ο Δήμος Αθηναίων μέσω του Κέντρου Ένταξης Μεταναστών και τα οποία από τον Οκτώβριο του 2022 υλοποιούνται με την υποστήριξη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Την εκδήλωση υποστηρίζουν ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στη βάση τριμερούς συνεργασίας με τον Δήμο Αθηναίων.