Ύμνοι Guardian για την «τουριστική έκρηξη» της Αθήνας - Αλλά και σήμα κινδύνου για τη βιωσιμότητα των μνημείων

Τον υπερτουρισμό στην Ελλάδα, με τις ορδές τουριστών που συνωστίζονται σε γκρουπ κατά μήκος της πλακόστρωτης λεωφόρου κάτω από την Ακρόπολη ακόμα και στα τέλη Νοεμβρίου αναδεικνύει με δημοσίευμά του ο Guardian, εκπέμποντας σήμα κινδύνου για τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας.

Το ρεπορτάζ του βρετανικού Μέσου, το οποίο υπογράφει η ανταποκρίτρια του Guardian στην Αθήνα, Έλενα Σμιθ, κάνει λόγο για έναν τουρισμό στην Αθήνα, αλλά και την Ελλάδα γενικά, ο οποίος «έχει αψηφήσει κάθε προσδοκία».

Όπως επισημαίνει το δημοσίευμα, ο τομέας, οικονομικός κινητήρας της χώρας, προβλεπόταν να αποφέρει έσοδα 15 δισεκατομμυρίων ευρώ φέτος και φαινόταν καταδικασμένος όταν οι κρατήσεις πάγωσαν τον Φεβρουάριο, στην αρχή της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Αντίθετα, τα κέρδη είναι πιο πιθανό να ξεπεράσουν τα 18 δισ. ευρώ, με τους αριθμούς των επισκεπτών να πλησιάζουν τα 30 εκατομμύρια - σχεδόν τρεις φορές τον πληθυσμό της χώρας - παρά τον πόλεμο, την απουσία Κινέζων επισκεπτών και την ανεπιθύμητη εμφάνιση μεδουσών, συνεχίζει το ρεπορτάζ, για τις ανάγκες του οποίου παραχώρησε δηλώσεις ο Βασίλης Κικίλιας.

«Περνάμε μια υπέροχη χρονιά», λέει ο Έλληνας υπουργός Τουρισμού. «Είναι σχεδόν Δεκέμβριος και η σεζόν συνεχίζεται και είναι ακριβώς αυτό που θέλουμε – να την επεκτείνουμε, λίγο-λίγο».

Στο απόγειο του καλοκαιριού, περίπου 16.000 παραθεριστές καθημερινά έκαναν την επίπονη ανάβαση στην Ακρόπολη. Στα στενά της Πλάκας, τη γειτονιά κάτω από την αρχαία τοποθεσία, οι καταστηματάρχες λένε ότι ποτέ δεν ήταν τόσο καλά επιχειρηματικά.

«Αν μη τι άλλο, θέλουμε απλώς να πάνε σπίτι τους τώρα», λέει η Άννα Σίμου, η οποία εργάζεται σε ένα κατάστημα σύγχρονου ελληνικού σχεδιασμού στην περιοχή. «Είμαστε όλοι εξαντλημένοι και αυτό συμβαίνει παρότι η διοίκηση απασχολεί νέο προσωπικό».

Ύμνοι Guardian για την «τουριστική έκρηξη» της Αθήνας - Οι κίνδυνοι του υπερκορεσμού

Αλλά η ανάκαμψη μετά την πανδημία δεν είναι χωρίς κινδύνους. Ο Βασίλης Κικίλιας είναι ο πρώτος που λέει ότι η ακμάζουσα βιομηχανία πρέπει να εξαπλωθεί πιο ομοιόμορφα πέρα ​​από τις «δυόμισι περιοχές» που προσελκύουν τα πλήθη.

Η βιωσιμότητα είναι επίσης στο μυαλό του Κώστα Μπακογιάννη, δημάρχου Αθηναίων, ο οποίος την περασμένη εβδομάδα ζήτησε να επιβληθεί δημοτικός φόρος στους επισκέπτες για να αντιμετωπιστεί η αύξηση της ζήτησης για υπηρεσίες.

Σε μια μετάβαση από την εποχή που η ελληνική πρωτεύουσα θεωρούνταν πάντα ως τίποτα παρά πάνω από οδός διέλευσης προς τα νησιά, περισσότεροι από 7 εκατομμύρια τουρίστες υπολογίζεται ότι κατέβηκαν στη μητρόπολη το 2022.

«Είναι άδικο να πληρώνουν το λογαριασμό 650.000 μόνιμοι κάτοικοι στην καρδιά της αρχαίας Αθήνας», λέει ο Κώστας Μπακογιάννης. «Αν θέλουμε να διατηρήσουμε την πόλη, πρέπει να προσαρμοστούμε με τον τρόπο που έχει σχεδόν κάθε άλλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα και να εισαγάγουμε δημοτικό φόρο για τους επισκέπτες».

Οι Αμερικανοί που φτάνουν με 63 απευθείας πτήσεις την εβδομάδα ήταν το κλειδί για να γίνει η Ελλάδα τρίτος πιο δημοφιλής τουριστικός προορισμός στον κόσμο φέτος, σύμφωνα με στοιχεία του κλάδου.

Όμως, καθώς οι αξιωματούχοι καταμετρούν την επιτυχία ενός κλάδου που αντιπροσωπεύει το 25% του ΑΕΠ, το φάσμα του υπερτουρισμού –από καιρό εμφανές σε νησιά όπως η Σαντορίνη– έχει προκαλέσει ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους που εγκυμονούν οι αυξανόμενοι αριθμοί για τη διατήρηση των πολιτιστικών πολύτιμων λίθων.

Ύμνοι Guardian για την «τουριστική έκρηξη» της Αθήνας - Το στοίχημα της διατήρησης των μνημείων

Ως έδρα 18 μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco, η Ελλάδα αναδεικνύει ολοένα και περισσότερο τις προκλήσεις της διαχείρισης του αριθμού των επισκεπτών, με τους ειδικούς να τονίζουν τη λεπτή ισορροπία που πρέπει να επιτευχθεί μεταξύ της προστασίας των αρχαίων μνημείων και της ανάπτυξής τους για τουριστική χρήση.

Η Ακρόπολη, η οποία είναι μεταξύ των καθορισμένων τοποθεσιών, ήταν η ίδια στο επίκεντρο της διαμάχης όταν το 2020 η κυβέρνηση εγκατέστησε τσιμεντένια μονοπάτια γύρω από το αριστούργημα του Περικλή και έναν ανελκυστήρα από γυαλί και χάλυβα που χρηματοδοτήθηκε από ιδιώτες δωρητές για να βελτιώσει την πρόσβαση.

«Τα κόκκινα φώτα αναβοσβήνουν», λέει ο Πίτερ ΝτεΜπράιν, κορυφαίος σύμβουλος τουρισμού της Unesco. «Πρέπει να αρχίσουμε να ρωτάμε πόσο είναι πάρα πολύ και 16.000 επισκέπτες που φράζουν ένα μνημείο όπως η Ακρόπολη κάθε μέρα ακούγονται υπερβολικοί».

Ο ΝτεΜπράιν είπε πως οι μελέτες έχουν δείξει ότι, περισσότερο από ποτέ, οι ταξιδιώτες ήθελαν βιώσιμες επιλογές.

Με τον τουρισμό να βρυχάται ξανά τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ, ήταν επιτακτική ανάγκη, είπε, να ληφθούν μέτρα χωρητικότητας σε δημοφιλείς τοποθεσίες πολιτιστικής κληρονομιάς.

«Αυτό που χρειάζεται είναι μια ριζικά διαφορετική προσέγγιση που ξεκινά από τους καταναλωτές, αλλά επεκτείνεται στον τουρισμό και τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Είναι σαφές ότι οι αρχές πρέπει να λάβουν μέτρα για να ανακουφίσουν τον υπερπληθυσμό σε μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς, εάν δεν πρόκειται να υποβαθμιστεί η τουριστική εμπειρία και να διασφαλιστεί η διατήρηση των μνημείων».

Ύμνοι Guardian για την «τουριστική έκρηξη» της Αθήνας - Unesco και στρατηγικές διαχείρισης μνημείων

Το συνέδριο για την 50ή επέτειο της Unesco στους Δελφούς συζήτησε τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και του υπερτουρισμού. Προέτρεψε τα μέλη να αλλάξουν τις τακτικές μάρκετινγκ, εστιάζοντας στην προσέλκυση λιγότερων, υψηλών δαπανών και τουριστών με μικρότερο αντίκτυπο, αντί για μεγάλες ομάδες.

«Ελπίζουμε ότι σύντομα τα εισιτήρια θα πωλούνται μόνο μέσω διαδικτύου, επειδή αυτός θα ήταν ένας σίγουρος τρόπος περιορισμού της πρόσβασης», λέει ο ΝτεΜπράιν, προσθέτοντας ότι η προσαρμογή των τιμών των εισιτηρίων ανάλογα με την εποχή θα μπορούσε επίσης να επιβληθεί, με τα τέλη εισόδου να κοστίζουν περισσότερο στην κορύφωση του καλοκαιριού.

«Η επιλογή του ταξιδιού κατά τη διάρκεια της κορύφωσης ή των χαμηλών επισκεψιμοτήτων της σεζόν έχει τεράστιο αντίκτυπο», συμπληρώνει ο σύμβουλος της Unesco.

Τοποθεσίες πολιτιστικής κληρονομιάς στην ανατολική Ασία άρχισαν πρόσφατα να εφαρμόζουν ένα νέο εργαλείο διαχείρισης και στρατηγικής επισκεπτών της Unesco για τον προσδιορισμό της βάσης του αειφόρου τουρισμού.

Όπως αναφέρει ο ΝτεΜπράιν, «συνειδητοποιούμε ότι ο τουρισμός είναι πηγή ζωής για τόσες πολλές κοινότητες και ζωτικής σημασίας για τις τοπικές οικονομίες, αλλά ο υπερτουρισμός είναι πραγματικός κίνδυνος. Ή είσαι έξυπνος και παίρνεις μέτρα ή σκοτώνεις τη χήνα που γεννά το χρυσό αυγό».