Πανάκριβη η φοιτητική στέγη: Γιατί είναι στα ύψη οι τιμές;

Στη χώρα της υπερβολής άνθρωποι που παραπονιούνται ότι δεν τα βγάζουν πέρα ζητούν από άλλους ανθρώπους που ούτε κι εκείνοι τα βγάζουν εύκολα πέρα να τους πληρώνουν 500 ευρώ τον μήνα για ένα σπίτι 50 τετραγωνικών. Έτσι, κατοικίες του 1990 χαρακτηρίζονται ως νεόδμητες, δώματα 13 τ.μ. σε ταράτσες ενοικιάζονται 400 ευρώ, δωμάτια με κοινή κουζίνα, τουαλέτα και σαλόνι σε σπίτια του 1970 κοστολογούνται για 270 ευρώ - δεν είναι τα... χάι λάιτ στις αγγελίες ακινήτων, γιατί έχουν μαζευτεί πολλές τέτοιες. Και οι περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις, για κάποιο περίεργο λόγο, χαρακτηρίζονται ως «κατάλληλες» ή «ιδανικές» για φοιτητές, για τους οποίους η εύρεση μιας κατοικίας της προκοπής σε λογική τιμή έχει γίνει άπιαστο όνειρο. Σε σχέση με το 2021 η αύξηση στις τιμές των ενοικίων φτάνει σε διψήφια νούμερα και σε κάποιες περιπτώσεις ξεπερνά και το 25%, σύμφωνα με την επεξεργασία του Πανελλαδικού Δικτύου E - Real Estates στις αναρτημένες αγγελίες ακινήτων. Κι όπως λέει ο πρόεδρός του, Θεμιστοκλής Μπάκας, μιλώντας στην ATHENS VOICE, το να βρει κανείς ένα σπίτι 50 τ.μ. από τον πρώτο όροφο και επάνω μέχρι 300 ευρώ μοιάζει με όνειρο θερινής νυκτός. Ο Θ. Μπάκας αναφέρει ότι ο βασικός λόγος είναι η ραγδαία αύξηση των εγγεγραμμένων ακινήτων σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης, προσθέτοντας ότι η φετινή χρονιά, σε συνδυασμό με την ενεργειακή κρίση και τον πληθωρισμό, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η πιο δύσκολη ακόμη και από τα χρόνια των μνημονίων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στο σύνολο των διαθεσίμων κατοικιών έως 50 τ.μ. και άνω του πρώτου ορόφου στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας, μόλις το 12,47% ενοικιάζονται έως 300 ευρώ – και στις πιο πολλές περιπτώσεις πρόκειται για γκαρσονιέρες έως 30 τ.μ. Στα νότια προάστια το ποσοστό αυτό είναι μόλις στο 2,52%, στα δυτικά προάστια στο 14,29% και στον Πειραιά στο 11,76%.

Παραδείγματα ανά γειτονιά

Φοιτητικές περιοχές, λέει ο Θ. Μπάκας, είναι αυτές στις οποίες υπάρχουν ΑΕΙ/ΤΕΙ και οι όμορές τους, ενώ σε τέτοιες αναδεικνύονται το τελευταίο διάστημα και η Νίκαια με τον Κορυδαλλό, λόγω χαμηλών σχετικά ενοικίων και του μετρό. Στο Νέο Κόσμο δεν υπάρχει πανεπιστήμιο, όμως είναι κοντά το Πάντειο και προτιμάται από φοιτητές, καθώς έχει και μετρό. Στην περιοχή αυτή το κόστος μίσθωσης γκαρσονιέρας έως 35 τ.μ. κυμαίνεται από 300 έως και 500 ευρώ το μήνα, εάν πρόκειται για πλήρως επιπλωμένο και εξοπλισμένο με οικοσυσκευές διαμέρισμα. Στην ίδια περιοχή, τα διαμερίσματα από 40 έως 50 τ.μ. ενοικιάζονται από 430 έως και 650 ευρώ.

Στην Καλλιθέα, το ζητούμενο μίσθωμα για γκαρσονιέρα έως 35 τ.μ. κυμαίνεται από 380 έως 550 ανά μήνα, ενώ για διαμέρισμα 40 έως 50 τ.μ. από 380 έως 650 ευρώ. Σε Κολωνάκι και Μετς μια κατοικία έως 50 τ.μ. κοστίζει από 560 έως 850 ευρώ ανά μήνα, ενώ στο Κουκάκι καταγράφεται μηδενική διαθεσιμότητα κατοικιών έως 35 τ.μ. Όσον αφορά τα σπίτια από 40 έως 50 τ.μ., το ζητούμενο μίσθωμα κυμαίνεται από 500 έως 930/μήνα.

Στα Εξάρχεια, οι γκαρσονιέρες έως 35 τ.μ. ενοικιάζονται από 320 έως 450 ευρώ τον μήνα και τα δυάρια 40-50 τ.μ. από 420 έως 550 ευρώ, ενώ οι αντίστοιχες τιμές σε Νεάπολη και Μουσείο είναι από 350 έως 450 ευρώ για γκαρσονιέρες και από 450 έως 500 ευρώ για τα δυάρια έως 50τ.μ. Στο Γουδή, το ζητούμενο κόστος μίσθωσης για γκαρσονιέρα κυμαίνεται από 380 έως 480 ευρώ και για διαμερίσματα 40 έως 50 τ.μ. από 450 έως 500 ευρώ, στο Παγκράτι οι τιμές για γκαρσονιέρες είναι από 350 έως 450 ευρώ και για δυάρια από 400 έως 600 ευρώ και στου Ζωγράφου από 320 έως 420 ευρώ για κατοικίες έως 35 τ.μ. και από 430 έως 560 ευρώ τον μήνα για δυάρια έως 50 τ.μ.

Τι να προσέξετε ψάχνοντας για σπίτι

Δύσκολη και ψυχοφθόρα η διαδικασία της αναζήτησης σπιτιού, ειδικά με τις τιμές να φτάνουν σε τέτοια ύψη, με τον Θ. Μπάκα να μας δίνει κάποιες χρηστικές συμβουλές: Κοιτάμε το σπίτι πάντα με το φως της ημέρας και όχι το βράδυ. Ελέγχουμε εάν όλα δουλεύουν καλά (θέρμανση, καζανάκι, διακόπτες κ.λπ.) γιατί όταν υπογράψουμε το μισθωτήριο θα συναινέσουμε ότι παραλάβαμε το μίσθιο σε άριστη κατάσταση, άρα θα επιβαρυνθούμε την όποια ζημιά προϋπήρχε. Ζητάμε να δούμε τα κοινόχρηστα χειμώνα-καλοκαίρι και δεν βασιζόμαστε στις προφορικές διαβεβαιώσεις. Προσέχουμε γιατί επιτήδειοι στήνονται έξω από σχολές διαφημίζοντας ότι μπορούν να μας βρουν φθηνά σπίτια και ζητούν κάποιο ποσό, π.χ. 50 ευρώ, για να μας το δείξουν. Αν πάρουν το 50άρικο δεν θα τους ξαναδούμε ποτέ. Επίσης, σε ορισμένες αγγελίες ζητείται ένα ποσό, π.χ. 30 ευρώ, για να μας δείξουν το σπίτι. Είναι παράνομο, δεν πληρώνουμε τίποτα για να δούμε μια κατοικία. Εάν υπάρχει μεσιτική αμοιβή αυτή είναι προσυμφωνημένη και καταβάλλεται μετά την υπογραφή του μισθωτηρίου. Μισθωτήριο συμβόλαιο συνυπογράφουμε μόνο με τον ιδιοκτήτη της κατοικίας ή με πληρεξούσιο και ποτέ με τρίτο πρόσωπο. Να έχουμε υπόψη, τέλος, ότι η εγγύηση που συνήθως ζητείται αποτελεί μια συνήθη τακτική που επικρατεί στην αγορά και δεν πρόκειται για κάποια θεσμοθετημένη πρακτική, δεν είναι νόμος δηλαδή.

6+4 προτάσεις για την αποκλιμάκωση των ενοικίων

Ο Θ. Μπάκας, πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου E - Real Estate, προτείνει 6+4 μέτρα που μπορεί να θεσμοθετήσει η πολιτεία άμεσα για την αντιμετώπιση της ραγδαίας αύξησης του κόστους στέγασης, μερικά εκ των οποίων με προκαθορισμένη χρονική διάρκεια.

Τα 6 μέτρα που άμεσα θα αναχαιτίσουν το κόστος στέγασης

• Επαναφορά της έκπτωσης φόρου ενοικίου για τους φοιτητές που σπουδάζουν σε άλλη πόλη.
• Επαναφορά της έκπτωσης φόρου για το ενοίκιο κύριας κατοικίας με προσαυξημένο συντελεστή για τις οικογένειες με σπουδαστή εκτός κύριας κατοικίας.
• Φορολογικά κίνητρα για μακροχρόνιες μισθώσεις άνω των 5 ετών με προοδευτική φορολογική απαλλαγή για τα εισοδήματα που λαμβάνονται από τον ιδιοκτήτη.
• Φορολογικά κίνητρα για τους ιδιοκτήτες των ακινήτων που θα ανανεώσουν εντός του 2022-2023 τη μισθωτική σύμβαση στον ίδιο εκμισθωτή, χωρίς αύξηση του ενοικίου.
• Φορολογικές εκπτώσεις στους ιδιοκτήτες που μειώνουν τα ενοίκιά τους, ένα μέτρο που μελετά ήδη η Ισπανία.
• Επιδότηση ενοικίου σε ευρύτερες ομάδες πολιτών κι όχι μόνο σε οικογένειες ή εργαζόμενους φοιτητές που λαμβάνουν το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα.

4 μέτρα με ορίζοντα 2-3 ετών

1) Αξιοποίηση των αδήλωτων ακινήτων αγνώστου ιδιοκτήτη που θα προκύψουν, όπως προβλέπεται στο άρθρο 9 του Ν. 2664/1998 για το Εθνικό Κτηματολόγιο και θα περιέλθουν στο Ελληνικό Δημόσιο, καθώς και των ακινήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης και του ευρύτερου Δημοσίου που δεν χρησιμοποιούνται. Η αξιοποίηση μπορεί να πραγματοποιεί με τον κάτωθι τρόπο: Να εκχωρηθούν τα ακίνητα στο νέο οργανισμό στεγαστικής πολιτικής που θα δημιουργήσει το Ελληνικό Δημόσιο. Στη συνέχεια, ο νέος οργανισμός να προκηρύξει διαγωνισμό μακροχρόνιας εκμετάλλευσης (ακόμη και χωρίς κόστος μίσθωσης για τον ιδιώτη επενδυτή) των ακινήτων σε ιδιώτες, με την υποχρέωση να ανακαινιστούν πλήρως, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του οργανισμού του Δημοσίου και παράλληλα να προσφερθούν προς μακροχρόνια μίσθωση με προσιτό μίσθωμα €3- 4/τ.μ. σε φοιτητές. Ανάλογα με τη πρόταση που θα καταθέσει ο ιδιώτης επενδυτής, θα μπορεί να δίνεται η δυνατότητα ο οργανισμός του δημοσίου να εισπράττει μέρος των εσόδων, ώστε να χρηματοδοτεί το κόστος στέγασης φοιτητών που δεν εντάχθηκαν σε κατοικίες προσιτού ενοικίου. Δηλαδή, ο οργανισμός του Δημοσίου, θα μπορεί να ανακαινίσει δωρεάν τα ακίνητα, να στεγάσει με προσιτό ενοίκιο τους φοιτητές και παράλληλα να εισπράττει εισοδήματα για να παρέχει στήριξη μέσω επιδόματος σε όσους δεν μπόρεσαν να ενταχθούν σε φοιτητική κατοικία με προσιτό ενοίκιο.

2) Φορολόγηση των κενών οικιστικών ακινήτων με απαλλαγή στην περίπτωση κατοίκησής τους. Το μέτρο έχει εφαρμοστεί σε Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισραήλ, Ιρλανδία και στις πολιτείες Βανκούβερ και Όκλαντ του Καναδά, με μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα την αύξηση της διαθεσιμότητας ακινήτων προς ενοικίαση.

3) Πολεοδομικά κίνητρα για την ενίσχυση της στεγαστικής πολιτικής (Αύξηση του συντελεστή δόμησης).

4) Φορολογικά και χρηματοδοτικά κίνητρα σε ιδιοκτήτες ακινήτων που χαρακτηρίζονται ως υποβαθμισμένα - εγκαταλελειμμένα. Η πόλη της Ρίγας (Λετονία) θέσπισε έναν κανονισμό για την αύξηση του φόρου ιδιοκτησίας μέχρι και 10-15 φορές υψηλότερο σε κτίρια που χαρακτηρίζονται ως υποβαθμισμένα, με αποτέλεσμα να υπάρξουν σημαντικές δραστηριότητες ανακαίνισης. Το άνωθεν μέτρο στη χώρα μας θα μπορούσε να λειτουργήσει συνδυαστικά με την παροχή φορολογικών κινήτρων για τους ιδιοκτήτες, καθώς και προγραμμάτων χρηματοδότησης, για να ενθαρρύνει την αποκατάσταση των κενών κατοικιών για την ενίσχυση της παροχής προσιτής στέγασης.

Ποιοι δικαιούνται το φοιτητικό στεγαστικό επίδομα

Οι πρώτες αιτήσεις για το φοιτητικό στεγαστικό επίδομα των 1.000 ευρώ έγιναν τον Ιούνιο και η πλατφόρμα άνοιξε και πάλι και θα παραμείνει ανοιχτή έως τα μεσάνυχτα της Πέμπτης 8 Σεπτεμβρίου. Πέρυσι είχαν υποβληθεί 51.476 αιτήσεις και εγκρίθηκαν οι 39.977. Φέτος, μόνο στο πρώτο άνοιγμα της πλατφόρμας, είχαν υποβληθεί 57.867 αιτήσεις, ενώ πριν από λίγες ημέρες 14 φοιτητικοί σύλλογοι ζήτησαν, μεταξύ άλλων, από τον υπουργό Οικονομικών τον διπλασιασμό του επιδόματος, το οποίο παραμένει στα 1.000 ευρώ από το 2017.

Για τη χορήγηση του στεγαστικού επιδόματος απαραίτητη προϋπόθεση είναι το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα του προηγούμενου έτους να μην υπερβαίνει τις 30.000 ευρώ, ποσό προσαυξανόμενο κατά 3.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο πέραν του ενός. Επίσης, να μην υπάρχει πλήρης κυριότητα ή επικαρπία κατοικίας του φοιτητή ή των γονέων του στην πόλη σπουδών του, αλλά και οι γονείς του φοιτητή ή ο ίδιος να μην είναι κύριοι ή επικαρπωτές κατοικιών που υπερβαίνουν τα 200 τ.μ., με εξαίρεση κατοικίες που βρίσκονται σε δήμο ή κοινότητα με πληθυσμό λιγότερο των 3.000 κατοίκων.

Επίσης, ο φοιτητής να είναι Έλληνας υπήκοος ή υπήκοος άλλης χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να είναι κάτοχος Ακαδημαϊκής Ταυτότητας σε ισχύ και να είναι κάτοχος Α.Φ.Μ. Η αίτηση υποβάλλεται από τον δικαιούχο του επιδόματος, δηλαδή το πρόσωπο που θεωρείται ότι βαρύνει ο φοιτητής. Εφόσον πρόκειται για διαζευγμένους ή εν διαστάσει συζύγους, δικαιούχος είναι ο γονέας τον οποίο βαρύνει ο φοιτητής. Κατ’ εξαίρεση, δικαιούχος είναι ο ίδιος ο φοιτητής εφόσον είναι ορφανός από τους δύο γονείς ή οι γονείς του είναι κάτοικοι εξωτερικού ή είναι πάνω από είκοσι πέντε 25 ετών ή είναι υπόχρεος σε υποβολή φορολογικής δήλωσης και δεν θεωρείται εξαρτώμενο μέλος. Τέλος, ο δικαιούχος δεν θα πρέπει να έχει υπερβεί το χρονικό όριο εξαμήνων φοίτησης, ενώ θα πρέπει να έχει επιτυχή εξέταση στα μισά μαθήματα του προηγούμενου ακαδημαϊκού έτους. Οι ηλεκτρονικές αιτήσεις γίνονται στην ιστοσελίδα stegastiko.minedu.gov.gr