Ψυχική Υγεία: Έχουμε ακούσει για το FOMO. Τι ξέρουμε όμως για το FOFO;

Οι περισσότεροι γνωρίζουμε το FOMO (fear of missing out) - τον φόβο ότι χάνουμε κάτι - και η Gen Z δείχνει πως έχει υιοθετήσει τον συγκεκριμένο όρο αρκετά τα τελευταία χρόνια. Τελευταία όμως εμφανίστηκε και το FOFO (fear of finding out), που αφορά έναν συγκεκριμένο τύπο φόβου: τον φόβο να μάθουμε τι πραγματικά συμβαίνει με την υγεία μας. Το FOFO επηρεάζει όχι μόνο τη φυσική μας υγεία αλλά και τη ψυχική μας υγεία, και είναι ένας από τους βασικούς λόγους που πολλοί αποφεύγουν από προληπτικές εξετάσεις, όπως μαστογραφίες, τεστ Παπ, μέχρι και απλές γενικές εξετάσεις αίματος.

Αν και δεν αποτελεί κλινική διάγνωση, το FOFO είναι κάτι που συναντούν συχνά γιατροί και ψυχολόγοι. Το FOFO συνδέεται με το άγχος και την ανάγκη να αισθανθούμε ότι έχουμε τον έλεγχο μιας κατάστασης που μας τρομάζει - κάτι που, στην πραγματικότητα, δύσκολα μπορεί να ισχύσει από μόνο του. Το συναίσθημα αυτό είναι ακόμα πιο έντονο σε άτομα με αγχώδεις διαταραχές, αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε, ακόμη και σε όσους έχουν προηγούμενες δυσάρεστες εμπειρίες με το σύστημα υγείας.

Συχνά, ο φόβος δεν αφορά τόσο το αποτέλεσμα της εξέτασης, όσο την πιθανότητα ότι η απάντηση θα μας αναγκάσει να κάνουμε αλλαγές στη ζωή μας για τις οποίες δεν αισθανόμαστε έτοιμοι. Επιπλέον, η αγωνία για την αναμονή των αποτελεσμάτων - καλών ή κακών - συχνά αποτρέπει τα άτομα από το να προχωρήσουν στις απαραίτητες εξετάσεις. Σε αυτή τη φάση, η ψυχική υγεία κλονίζεται και τα «παιχνίδια του μυαλού» αναλαμβάνουν τη σκυτάλη.

Τι είναι και από πού προέρχεται το FOFO;

Για πολλούς ανθρώπους, το FOFO πηγάζει από το άγχος και από την ανάγκη να αισθανθούν πως έχουν κάποιον έλεγχο σε μια κατάσταση που τους γεμίζει αβεβαιότητα. «Πολύ συχνά, το άγχος μάς οδηγεί στην αποφυγή - θέλουμε να κρατηθούμε μακριά από ό,τι μας τρομάζει», εξηγεί η Lynn Bufka, ψυχολόγος και επικεφαλής του σχετικού τομέα στην Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία.

Το FOFO εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD) ή διαταραχή άγχους ασθένειας (πρώην υποχονδρίαση). Ωστόσο, μπορεί να επηρεάσει και ανθρώπους χωρίς κάποια από αυτές τις διαγνώσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι μια μεμονωμένη φοβία, όπως ο φόβος μιας εξέτασης προστάτη. Σε άλλες, αποτελεί κομμάτι ενός πιο γενικευμένου τρόπου αντιμετώπισης του άγχους. «Κάποιες φορές, όσοι αποφεύγουν προληπτικές εξετάσεις καταφεύγουν ψυχαναγκαστικά στον Dr. ChatBot ή στον Dr. Google», σημειώνει ο Steven Taylor.

Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το FOFO;

Ένα πρώτο βήμα είναι να σκεφτούμε τα οφέλη και τα μειονεκτήματα: η άμεση ανακούφιση του «αποφεύγω την εξέταση» συνήθως δεν αξίζει το μακροπρόθεσμο ρίσκο. Το να ρωτήσουμε τον εαυτό μας τι είναι αυτό που πραγματικά φοβόμαστε μπορεί να αποκαλύψει ότι υποτιμάμε τη δύναμη και την αντοχή μας. Χρήσιμο είναι επίσης να αναρωτηθούμε: Θέλω η απόφασή μου να καθοδηγείται από τον φόβο; Τι συνέπειες θα έχει για μένα σε έναν χρόνο το ότι δεν έκανα αυτή την εξέταση;

Η ειλικρινής συζήτηση με έναν γιατρό μπορεί να βοηθήσει να μειωθεί το άγχος και να δημιουργηθεί ένα πλάνο που κάνει τη διαδικασία πιο διαχειρίσιμη. Μικρές πρακτικές, όπως το να κλείσουμε περισσότερες εξετάσεις μαζί ή να έχουμε μαζί μας έναν άνθρωπο που εμπιστευόμαστε, μπορούν επίσης να κάνουν μεγάλη διαφορά. Τελικά, οι προληπτικές εξετάσεις είναι μια πράξη φροντίδας προς τον εαυτό μας. Είτε τα αποτελέσματα βγουν καθαρά είτε χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε κάτι, το να γνωρίζουμε φέρνει πάντα μεγαλύτερη ηρεμία από την αβεβαιότητα. Όπως συχνά λένε οι ειδικοί, η αναμονή και ο φόβος είναι, συνήθως, πολύ χειρότερα από την πραγματικότητα.

Με πληροφορίες από: TIME