Έxεις καταλάβει γιατί παίρνουμε κιλά ενώ τρώμε το ίδιο;

Αγαπημένο μου ημερολόγιο, πριν κάποιες μέρες έκανα το τελευταίο μπάνιο – και το πιο ωραίο. Επειδή άργησα, άρχισε να νυχτώνει· κι ήταν τόσο γαλήνια μέσα στο νερό που δεν ήθελα να βγω. Κάτι που με έκανε να σκεφτώ πως, αν κοιτούσα τη θάλασσα από τον δρόμο, δεν θα τολμούσα να μπω να κολυμπήσω νυχτιάτικα, αλλά έτσι όπως με βρήκε το τελευταίο φως μέσα στο νερό μού φάνηκε σαν το πιο ωραίο πράγμα στον κόσμο. Κι όλο αυτό μου θύμισε όταν συχνά κοιτάμε κάτι απέξω και μας φαίνεται βουνό, ενώ αν καταφέρουμε να μπούμε μέσα και αρχίσουμε να το κάνουμε, λέμε μετά στον εαυτό μας τι χαζοί που ήμασταν και πόσο ωραίο και εύκολο είναι.

Έτσι και με τα πράγματα που έχουν να κάνουν με τον τρόπο της ζωής μας, όπως το να μάθουμε προσέχουμε τον ύπνο μας και τη διατροφή μας ή να κάνουμε γυμναστική. Ίσως χρειαστεί να αλλάξουμε συνήθειες, κι αυτό μοιάζει πολύ δύσκολο. Μέχρι οι συνήθειες όντως να αλλάξουν, και μόνο τότε συνειδητοποιούμε ότι τελικά δεν ήταν και τόσο… Το αντίθετο. Οι καινούργιες συνήθειες μάς είναι πια πολύ απαραίτητες και επιπλέον μας κάνουν πιο ανθεκτικούς και καλοδιάθετους – ή τουλάχιστον έτσι το αισθάνθηκα εγώ.

Αυτό βέβαια δεν συμβαίνει επειδή ξυπνάμε ένα πρωί και λέμε «θα γίνω mindfull με τη διατροφή μου και με το σώμα μου». Χρειάζεται ένας καιρός προετοιμασίας, που θα το σκεφτούμε και θα το επιθυμήσουμε. Και συνήθως είναι η ανάγκη που μας σπρώχνει, όπως ένας γιατρός που θα μας πει «καλό θα ήταν να κόψετε τα γλυκά» ή «πρέπει να κόψετε το τσιγάρο», ή αν δεν μας αρέσει που λαχανιάζουμε όταν ανεβαίνουμε τις σκάλες, ή μετά από έναν χωρισμό που έχουμε φτάσει στον πάτο και λέμε «θέλω να κάνω μια νέα αρχή». Ή μπορεί να είναι το παράδειγμα ενός κοντινού μας ανθρώπου, που τον αγαπάμε και τον εκτιμάμε, και βλέπουμε τα ευεργετικά οφέλη πάνω του – κι αυτό είναι πολύ ωραίο, γιατί έτσι καταφέρνουμε να είμαστε χρήσιμοι ο ένας για τον άλλο.

Αυτό που θέλω να σου πω, όμως, είναι για τα κιλά που πήρα – κάτι που παλιότερα θα μου φαινόταν εντελώς ανάξιο λόγου. Κανονικά δεν θα έπρεπε να αποτελούν θέμα συζήτησης τα κιλά μας, αλλά κανείς δεν μας μαθαίνει πέντε βασικά πράγματα που, αν τα ξέραμε, αντί να μιλάμε για αυτά απλώς θα τα κάναμε. Κανείς δεν μας μαθαίνει ότι το πολύ ή το λάθος φαγητό κάνει κακό στην υγεία μας, και ότι αν αρχίσουμε να παίρνουμε βάρος καλό είναι να βρούμε τι δεν πάει καλά ή μήπως κάτι πρέπει να αλλάξουμε στη διατροφή μας – αν και δεν είναι πάντα εύκολο να κάνουμε αυτές τις ερωτήσεις στον εαυτό μας, ειδικά αν είμαστε ζορισμένοι ή έχουμε άγχη και προβλήματα.

Από την άλλη, όλα συνδέονται: τα κιλά που πήραμε με την κακή διάθεση και το άγχος μας,  η γεύση και η ποσότητα του φαγητού που τρώμε με την ενέργεια που (δεν) έχουμε μέσα στη μέρα, η υγεία του εντέρου με τη διαύγεια του μυαλού μας, η πλαδαρότητα των μυών μας με την προστασία της καρδιάς, κι ένα σωρό άλλα πράγματα που αλληλεπιδρούν μέσα μας συνεχώς, γιατί έτσι είμαστε φτιαγμένοι. Κάνουμε το λάθος να σκεφτόμαστε τον εαυτό μας σαν ξεχωριστά κομμάτια, ενώ όλα είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Κι αν από μια ηλικία και μετά αρχίζει να μας απασχολεί η υγεία μας είναι γιατί την αισθανόμαστε πιο εύθραυστη, κι αυτό μας προξενεί φόβο για το «μετά» – και δικαίως. Γι’ αυτό όλη αυτή η συζήτηση για τη διατροφή και το βάρος δεν είναι lifestyle και περιοδικά και αμερικάνικες δίαιτες, αλλά είναι lifestyle medicine. Κι αν το καταλάβεις αυτό, χωρίς υπερβολή, μπορεί να σου σώσει τη ζωή.

Εγώ, λοιπόν, πήρα μέσα σ’ έναν χρόνο 5 κιλά. Πώς; Από τα 57 πήγα στα 58, και μετά στα 60, και μετά στα 62, χωρίς να τρώω περισσότερο από πριν, απλώς επειδή είχα χάσει τα οιστρογόνα μου λόγω της εμμηνόπαυσης και επειδή δεν έκανα τη διατροφή που χρειαζόταν ο οργανισμός μου. Κι αν δεν έβαζα ένα φρένο, στο μέλλον θα πήγαινα στα 63, στα 65, και μια μέρα θα είχα φτάσει στα 70 χωρίς καθόλου να το καταλάβω και χωρίς να φταίω, και θα έλεγα «πρέπει να αδυνατίσω».

Κι όταν ο ακτινολόγος ένα απόγευμα, δίνοντάς μου τα αποτελέσματα από έναν υπέρηχο κοιλίας, μου είπε χαμογελαστά «όλα καλά! μόνο έχετε λίγο λιπάκι στο συκώτι», δεν κατάλαβα τι εννοούσε. Η απορία μου λύθηκε όταν συνειδητοποίησα ότι, από μια ηλικία και μετά, ο μεταβολισμός μας αλλάζει. Καίμε πιο αργά τις θερμίδες και γι’ αυτό παίρνουμε πολύ πιο εύκολα βάρος, κυρίως στην κοιλιά – εκεί που μαζεύεται το σπλαχνικό λίπος. Το «λιπάκι στο συκώτι» είναι από τα πιο συχνά καμπανάκια μετά τα 50, όχι κάτι φοβερό από μόνο του, αλλά μπορεί να ανεβάσει τη χοληστερίνη και το ζάχαρο. Και άρα είναι σημάδι ότι πρέπει να προσέξουμε περισσότερο τη διατροφή μας, το βάρος μας και την άσκηση.

Μαζί μ’ αυτά, προσπάθησα να καταλάβω τι είναι η μεταβολική υγεία και τι είναι η καμπύλη του ζαχάρου, τι επίδραση έχουν στον οργανισμό μας τα γλυκά και οι πολλοί υδατάνθρακες, κι ένα σωρό άλλα πράγματα που κάνουμε λάθος. Που έχουν σαν αποτέλεσμα, μεγαλώνοντας, τα παραπάνω κιλά να αρχίζουν να φαίνονται στις εξετάσεις αίματος· όπως φάνηκαν και στις δικές μου. Το επόμενο βήμα θα ήταν ένα χαπάκι για τη χοληστερίνη κι ένα ακόμα για το ζάχαρο ή δεν ξέρω για τι άλλο. Κάπως έτσι, έχοντας μάθει να μετράμε την τροφή με τη συναισθηματική μας ανάγκη, και όχι με τη θρέψη του οργανισμού μας, καθώς γερνάμε, μοιάζουμε με αυτοκίνητα που βγάζουν προβλήματα και παλιώνουν πιο γρήγορα από την ώρα τους.

Κατάλαβες τώρα τον μηχανισμό, γιατί παχαίνουμε; Επειδή δεν κάνουμε κάτι σε αυτό το κρίσιμο σημείο που παίρνουμε λίγα λίγα τα κιλά, που οι διαφορές είναι μικρές και πραγματικά δεν έγινε και τίποτα, αλλά συνηθίζουμε αμέσως τον εαυτό μας λίγο πιο βαρύ από πριν.

Τελικά ξαναγύρισα στα 57 κιλά, αλλάζοντας τη διατροφή μου και μια σειρά από πράγματα. Ξέρεις τι με βοήθησε πιο πολύ; Το ότι άρχισε να με απασχολεί το πώς δουλεύει ο οργανισμός μου και κατάλαβα τι διατροφικά λάθη έκανα. Γιατί όλα μια διαδικασία είναι, που το ένα οδηγεί στο άλλο. Κάπως έτσι ξεκίνησα να σου τα γράφω όλα αυτά, για να περιγράψω μέσα από την εμπειρία μου πώς είναι να αλλάζεις συνήθειες, σιγά-σιγά, στο μέτρο του εφικτού, και να αρχίσεις να αισθάνεσαι πιο υγιής και ισορροπημένος μέσα σου. Το μόνο σίγουρο είναι ότι για να χάσουμε βάρος δεν χρειαζόμαστε «δίαιτα», που είναι βασανιστική και τα αποτελέσματά της δεν διαρκούν. Αλλά μια διατροφή που να είναι βιώσιμη, να ταιριάζει στον τρόπο της ζωής μας, να την απολαμβάνουμε και να μας κάνει καλό – χωρίς να το κάνουμε θέμα. Kαι το χρειαζόμαστε όλοι, ανεξάρτητα από την ηλικία μας και τα κιλά μας.

Συμβουλές ανθεκτικότητας (resilience tips)

• Τα λίγα κιλά που παίρνουμε «σιγά σιγά» είναι ένα καμπανάκι.
• Το λίπος στην κοιλιά δεν είναι απλώς αισθητικό θέμα· συνδέεται με το συκώτι, με την ινσουλίνη και με τα λιπίδια του αίματος, επηρεάζοντας την καρδιά και τον μεταβολισμό μας.
• Οι δίαιτες δεν είναι αποτελεσματικές για να ελέγξουμε το βάρος μας. Χρειαζόμαστε την κατάλληλη διατροφή που να ταιριάζει στον τρόπο ζωής μας και να μας αρέσει.
• Η μεσογειακή διατροφή και η καθημερινή κίνηση είναι τα πιο απλά και ασφαλή εργαλεία για υγεία και ισορροπία.

→ Διαβάστε το Ημερολόγιο ανθεκτικότητας: Όταν το φαγητό δεν σε κάνει να νιώθεις καλά

→ Διαβάστε το Ημερολόγιο ανθεκτικότητας: Μαθαίνοντας ξανά το σώμα μας, μετά τα 50

→ Διαβάστε το Ημερολόγιο ανθεκτικότητας: Γιατί είναι κακό να παχαίνουμε στην κοιλιά;