Τοξικοί εργοδότες: 10 συνήθειές τους και πώς να προστατευθείτε

Ο χαρακτηρισμός «τοξικός /-ή /-ό» στις μέρες μας χρησιμοποιείται χωρίς ιδιαίτερη φειδώ, πολύ συχνά για να περιγράψει ένα μάλλον αντιπαθές, παρά δηλητηριώδες άτομο ή περιβάλλον.

Ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις και εργασιακά περιβάλλοντα και ακόμα περισσότερο εργοδότες που ο χαρακτηρισμός του τοξικού τους αξίζει, τους περιγράφει και τους σηματοδοτεί, ακριβώς για να τους αποφύγετε, πόσω μάλλον αν μπορείτε να διακρίνετε ποιες είναι αυτές οι τοξικές συμπεριφορές.

Και να 10 τέτοιες συμπεριφορές, απολύτως προφανείς και εντοπίσιμες, βάσει ενός σχολαστικού κειμένου του Harvard Business Review:

1. Δεν έχουν αυτογνωσία
   Οι τοξικοί εργοδότες δεν έχουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν και να ελέγχουν τα συναισθήματά τους. Έχουν την τάση να πιστεύουν ότι έχουν δίκιο για τα πάντα. Αυτό εμποδίζει την ικανότητά τους να δημιουργούν απήχηση στις ομάδες και να επιτρέπουν τον διάλογο, κυρίως σε άτομα / εργαζόμενους που έχουν αντίθετη και κυρίως πιο δημιουργική προσέγγιση στα πράγματα.
2. Τους λείπει η ενσυναίσθηση
   Οι τοξικοί εργοδότες δεν επενδύουν χρόνο ή ενέργεια στην οικοδόμηση σχέσεων για να κατανοήσουν πώς η επικοινωνιακή τους προσέγγιση μπορεί να επηρεάσει τους άλλους. Δυσκολεύονται να συσχετιστούν με τις προκλήσεις, τις προοπτικές και τα συναισθήματα των μελών της ομάδας και αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε χαμηλή εμπιστοσύνη προς το πρόσωπό τους.
3. Δρουν κυρίως με βάση το προσωπικό τους συμφέρον
   Έχουμε συνυπάρξει με τέτοιους εργοδότες ή / και προϊσταμένους που κάνουν τα πάντα για το προσωπικό τους όφελος και επιδιώκουν να παίρνουν τα εύσημα για τη δουλειά των άλλων. Είναι πιο πιθανό να προβούν σε ριψοκίνδυνες στρατηγικές κινήσεις που τραβούν την προσοχή, συχνά εις βάρος της μακροπρόθεσμης οργανωτικής σταθερότητας.
4. Επιδεικνύουν ασυνεπή συμπεριφορά
   Έχετε να κάνετε σε καθημερινή βάση με απρόβλεπτες καταστάσεις και αψυχολόγητες συμπεριφορές; Οι τοξικοί εργοδότες επιδεικνύουν απρόβλεπτη συμπεριφορά και οι εργαζόμενοι μπορεί να δυσκολεύονται να αποκρυπτογραφήσουν τι ακριβώς ζητάει από αυτούς η εργοδοσία και μάλιστα χωρίς καμία σταθερότητα στο ζητούμενο. Οι απαιτήσεις μεταβάλλονται από τη μια μέρα στην άλλη. Είναι ασαφείς στην επικοινωνία τους και συχνά επιδεικνύουν ευνοιοκρατία ή κάνουν διακρίσεις μεταξύ των εργαζομένων μίας ομάδας.
5. Εκμεταλλεύονται τη δυναμική της εξουσίας
   Οι τοξικοί επικεφαλής είτε πρόκειται για αφεντικά είτε για προϊσταμένους χρησιμοποιούν ως όπλο την εξουσία τους, περιμένοντας από τους υπαλλήλους να εκτελούν τις οδηγίες τους υπάκουα και χωρίς να αμφισβητούν αυτή την (ασαφή) εξουσία τους ή την αξία της εργασίας που αναλαμβάνουν.
6. Κάνουν μικροδιαχείριση – το γνωστό micromanagement
   Οι τοξικές εργοδοσίες δεν εμπιστεύονται τους εργαζόμενους τους και δεν ενδυναμώνουν ποτέ το προσωπικό, αντίθετα λένε στους ανθρώπους πώς πρέπει να γίνει η δουλειά ή επιμένουν να εμπλέκονται σε πεδία τα οποία δεν γνωρίζουν. Επίσης, θα τους δείτε να τίθενται υπέρ των εξαντλητικών συσκέψεων, να ελέγχουν σχολαστικά τον τρόπο με τον οποίο ολοκληρώνετε την εργασία σας και πολύ συχνά να είναι οι ίδιοι ο λόγος για τον οποίο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ αυτή η εργασία.
7. Θέτουν παράλογους / ανέφικτους στόχους
   Τα τοξικά αφεντικά μπορεί να απαιτούν αποτελέσματα ή να θέτουν προθεσμίες που είναι ανέφικτες ή, οι προσδοκίες τους είναι ασαφείς και οδηγούν σε ασαφείς και συγκεχυμένους στόχους, υπερβολικό φόρτο εργασίας και αβεβαιότητα.
8. Υποτιμούν και αποθαρρύνουν τους εργαζόμενους
   Κανένας αξιοπρεπής εργοδότητες δεν αστειεύεται εις βάρος των ανθρώπων που δουλεύουν μαζί του και κανείς που πραγματικά σέβεται τη δουλειά και τον κόπο των άλλων ανθρώπων δεν μιλά αρνητικά πίσω από την πλάτη τους. Σπάνια έχουν καλά πράγματα να πουν για τους άλλους και ακόμα και όταν γνωρίζουν ότι ψεύδονται, επιμένουν στη δική τους εκδοχή, ακόμα κι αν πρέπει να στήσουν ίντριγκα για να αποδείξουν τον ψευδή ισχυρισμό τους.
9. Επιδιώκουν να μεταθέτουν τις ευθύνες
   Όταν προκύπτουν ζητήματα ή γίνονται λάθη, οι τοξικοί εργοδότες / προϊστάμενοι θα προσπαθήσουν να κατηγορήσουν όλους τους άλλους εκτός από τον εαυτό τους. Θα κάνουν μεγάλη προσπάθεια να εξηγήσουν πώς οι άλλοι είναι υπεύθυνοι για τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τα λάθη, ενώ απαλλάσσουν τους εαυτούς τους με χαρακτηριστική ευκολία.
10. Είναι υπερβολικά σίγουροι για τις γνώσεις τους
    Είναι τοξικός ο εργοδότης που συνήθως υπερεκτιμά τις δεξιότητες και τις γνώσεις του, δημιουργώντας πολύ συχνά την εντύπωση ότι είναι καλύτεροι στη δουλειά τους από ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Πιστεύουν ότι διαθέτουν τις απαιτούμενες γνώσεις και απορρίπτουν κάθε πρόταση αυτοανάπτυξης. Αρκεί ένα μόνο από αυτά τα χαρακτηριστικά για να δημιουργηθεί τοξικότητα στον εργασιακό χώρο και ο αντίκτυπός τους μπορεί να γίνει αισθητός σε όλες τις ομάδες και τον οργανισμό.

Οι συνέπειες του να εργάζεται κανείς για έναν τύπο εργοδοσίας με τοξικές συμπεριφορές

Εάν εργάζεστε για ένα τοξικό αφεντικό, πιθανότατα γνωρίζετε καλά πόσο επιζήμιο μπορεί να είναι. Ακολουθούν ορισμένες από τις πιο συνηθισμένες επιπτώσεις:

1. Αυξημένο αίσθημα φόβου και άγχους
   Το μόνιμο αίσθημα φόβου και διαρκούς στρες θα διαπεράσει όχι μόνο τον χώρο εργασίας σας, αλλά και το σπίτι σας. Έρευνες δείχνουν ότι ένας στους τέσσερις εργαζόμενους τρέμει να πάει στη δουλειά το πρωί. Η τοξικότητα του εργοδότη σας μπορεί επίσης να σας οδηγήσει στο να αισθάνεστε συνεχώς αγχωμένοι, καθώς υπονομεύει την αυτοπεποίθησή σας, αφήνοντάς σας να ανησυχείτε για τη δουλειά σας.
2. Υπονομευμένη εμπιστοσύνη
   Η εμπιστοσύνη είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία των εργαζομένων, ωστόσο η συμπεριφορά των τοξικών αφεντικών θα υπονομεύσει την εμπιστοσύνη που τους έχετε.
3. Πεσμένο ηθικό
   Όταν το ηθικό και η αυτοπεποίθηση είναι χαμηλά, αυτό μπορεί να υπονομεύσει το αίσθημα αυτοεκτίμησής σας, να οδηγήσει σε επιδείνωση της απόδοσής σας και να έχει αρνητικό αντίκτυπο και στη δυναμική της ευρύτερης ομάδας.
4. Πολλές υποχρεώσεις για τον εργαζόμενο και καμία εργασιακή ικανοποίηση
   Ένα τοξικό αφεντικό δεν θα επηρεάσει μόνο την αυτοπεποίθησή σας, θα μειώσει επίσης την ικανοποίηση που παίρνετε από την εργασία σας, θα σας φορτώσει με πολλές, διαφορετικές, κάποτε και άσχετες με το αντικείμενό σας υποχρεώσεις και θα σας ωθήσει με αυτό τον τρόπο στην παραίτηση.
5. Αυξημένος κίνδυνος σοβαρών ασθενειών
   Πολυάριθμες μελέτες έχουν εντοπίσει σύνδεση μεταξύ τοξικών εργασιακών συνθηκών και σοβαρών προβλημάτων υγείας, όπως κατάθλιψη, υψηλή αρτηριακή πίεση, PTSD, άγχος, ακόμα και πρόωρη γήρανση.
6. Burnout ή αλλιώς εργασιακή εξουθένωση
   Ο τοξικός εργοδότης δεν σέβεται ποτέ την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής των εργαζομένων. Δεν αναγνωρίζει ή δεν εκτιμά ποτέ τις προσπάθειες ή τα επιτεύγματά σας και εννοεί να μην σας υποστηρίζει (τεχνικά ή οικονομικά), ακόμα και όταν γνωρίζει ότι θα πετύχετε προς όφελος της επιχείρησής του. Όλα αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε επαγγελματική εξουθένωση.

Μερικές φορές, η απευθείας προσέγγιση του εργοδότη σας δεν είναι δυνατή. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε άνισες δυναμικές εξουσίας, σε συναισθηματικά εμπόδια (δεν έχετε την αυτοπεποίθηση να το κάνετε ή φοβάστε την αντίδρασή του) ή μπορεί απλώς να μην είναι διαθέσιμος για εσάς. Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να συνεργαστείτε με το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού σας για να εξηγήσετε την κατάσταση και, ίσως, να υποβάλετε επίσημη καταγγελία.

Πώς να αντιμετωπίσετε έναν τοξικό εργοδότη - και πότε να παραιτηθείτε

1. Δώστε προτεραιότητα στη δική σας ευημερία
Κατ' αρχάς, να ξέρετε ότι εσείς είστε η προτεραιότητά σας, οπότε η αφετηρία σας θα πρέπει να είναι να φροντίσετε πρώτα τον εαυτό σας. Αναγνωρίστε ποια συναισθήματα ανήκουν σε εσάς και ποια σε άλλους. Αν έχετε την τάση να απορροφάτε τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων, ίσως θα σας βοηθούσε να μιλούσατε σε κάποιον έμπιστο για όσα βιώνετε και επηρεάζουν την απόδοσή σας. Η επένδυση χρόνου και ενέργειας σε χόμπι, σχέσεις και στόχους εκτός εργασίας μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρήσετε την προοπτική και να μειώσετε τον αντίκτυπο του εργασιακού στρες.

Η τήρηση ημερολογίου έχει επίσης αποδειχθεί ότι είναι μια αποτελεσματική μέθοδος για τη διαχείριση των συναισθημάτων. Στην πραγματικότητα, το να γράφουμε για αρνητικές εμπειρίες έχει θετική επίδραση στην ψυχική μας υγεία. Η εκφραστική γραφή, για παράδειγμα, μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του στρες και του άγχους και μπορεί ακόμη και να μας φέρει μεγαλύτερη συγκέντρωση και διαύγεια. Αφιερώστε λίγα λεπτά κάθε μέρα για να γράφετε ελεύθερα για τα συναισθήματα και τις εμπειρίες σας στη δουλειά. Χρησιμοποιήστε προτροπές όπως «Σήμερα ένιωσα...» ή «Μια κατάσταση που με επηρέασε ήταν...» για να εξερευνήσετε τα συναισθήματά σας.

Η ενσυνειδητότητα μπορεί επίσης να βοηθήσει και μπορεί να εξασκηθεί με πολλούς τρόπους, όπως η χρήση τεχνικών όπως ο διαλογισμός ή οι ασκήσεις βαθιάς αναπνοής για να παραμείνετε προσγειωμένοι και να διαχειριστείτε το άγχος. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να παραμείνετε ήρεμοι σε δύσκολες καταστάσεις.Ένα καλό μέρος για να ξεκινήσετε θα ήταν η άσκηση 4-7-8, όπου εισπνέετε για 4 δευτερόλεπτα, κρατάτε την αναπνοή σας για 7 δευτερόλεπτα και στη συνέχεια εκπνέετε για 8 δευτερόλεπτα.

2. Επιδίωξη εποικοδομητικού διαλόγου
Αν αισθάνεστε ότι μπορείτε να μιλήσετε στον εργοδότη σας, προσπαθήστε να κάνετε μια ήρεμη, επαγγελματική συζήτηση για το πώς σας κάνει να αισθάνεστε η συμπεριφορά του. Είναι σημαντικό να είστε αντικειμενικοί. Αναφέρετε συγκεκριμένα παραδείγματα, συνδέστε τα με τα συναισθήματά σας και μιλήστε για το πώς υπονομεύεται η ικανότητά σας να κάνετε τη δουλειά που σας ζητείται. Μην είστε κατηγορηματικοί ή μην επιρρίπτετε ευθύνες. Αναφέρετε απλά και με ηρεμία πώς σας έκαναν οι πράξεις τους να νιώσετε. Είναι σημαντικό να διατηρήσετε τον έλεγχο των συναισθημάτων σας, αλλά και να σημειώσετε οτιδήποτε μπορεί να σας πουν, σε περίπτωση που χρειαστεί να προχωρήσετε το θέμα περαιτέρω.

Μην πείτε: «Δώσατε την εντύπωση ότι δεν με εκτιμάτε όταν με προσπεράσατε για το έργο του νέου πελάτη και είπατε ότι δεν μπορούσα να χειριστώ ανταγωνιστικές προτεραιότητες. Αυτό συνέτριψε την αυτοπεποίθησή μου. Ήξερα ότι μπορούσα να τα καταφέρω, αλλά φαίνεται ότι δεν με εμπιστευόσασταν αρκετά. Επισημαίνεται επίσης τα λάθη μου μπροστά σε όλους, κάνοντάς με να φαίνομαι απρόσεκτη».

Αντιθέτως δοκιμάστε: «Όταν με απορρίψατε για το έργο του νέου πελάτη, ένιωσα υπονόμευση. Ένιωσα ότι δεν εμπιστευόσασταν ότι μπορούσα να χειριστώ τις ανταγωνιστικές προτεραιότητες. Επηρεάζει επίσης την αυτοπεποίθησή μου όταν επισημαίνεται τα λάθη μου μπροστά σε άλλους ανθρώπους. Εκτιμώ τα σχόλιά σας, αλλά θα εκτιμούσα αν μπορούσατε να μου τα κάνετε κατ' ιδίαν και να με βοηθήσετε να καταλάβω πώς μπορώ να τα πάω καλύτερα».

3. Διατηρήστε μια διαδρομή ελέγχου των πληροφοριών
Κρατήστε λεπτομερή αρχεία των αλληλεπιδράσεων, των αναθέσεων και οποιασδήποτε ακατάλληλης συμπεριφοράς που απευθύνεται σε εσάς ή σε άλλους. Σε κρίσιμες καταστάσεις όπου μπορεί να χρειαστεί να ζητήσετε βοήθεια από το ΗR, θα είστε σε θέση να χρησιμοποιήσετε το ίχνος πληροφοριών σας για να δείξετε ότι τα συναισθήματά σας βασίζονται σε γεγονότα. Εάν ο εργοδότης σας τείνει να δίνει πολλές οδηγίες προφορικά, π.χ. ενώ περπατάτε στον διάδρομο, θα μπορούσατε να επιστρέψετε και να του στείλετε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με τα όσα συζητήθηκαν. Παρουσιάστε τις οδηγίες με τον τρόπο που τις ακούσατε και τις επεξεργαστήκατε και ζητήστε από τον εργοδότη σας να επιβεβαιώσει εκ νέου αν φαίνονται εντάξει.

Δοκιμάστε το εξής: «Θέλω να βεβαιωθώ ότι πήρα όλες τις πληροφορίες σωστά, καθώς αυτό θα με βοηθήσει να κάνω καλή δουλειά στο έργο και να ανταποκριθώ στις προσδοκίες σου. Να τι πήρα από τη συζήτησή μας πριν από λίγα λεπτά [απαριθμήστε εδώ τις οδηγίες]. Παρακαλώ επιβεβαιώστε αν η κατανόησή μου είναι σωστή. Σε περίπτωση που μου ξέφυγε κάτι, παρακαλώ μη διστάσετε να προσθέσετε/επεξεργαστείτε τη λίστα. Σας ευχαριστώ».

4. Βρείτε μια ομάδα υποστήριξης
Αν δεν μπορείτε να βρείτε τρόπο να μιλήσετε με τον εργοδότη σας ή χρειάζεστε συμβουλές για το πώς να προχωρήσετε, μιλήστε με έναν έμπιστο συνάδελφο. Μπορεί να διαπιστώσετε ότι και άλλοι παραπαίουν κάτω από το ίδιο άγχος, όπως και εσείς. Μπορεί να σας βοηθήσει να μιλήσετε μαζί τους για τις εμπειρίες τους και να καταλάβετε πώς αντιμετωπίζουν την κατάσταση. Η συζήτηση με έναν μέντορα ή άλλο ανώτερο στέλεχος μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να αποκτήσετε μια διαφορετική οπτική γωνία. Μπορεί να είναι σε θέση να προσφέρουν διορατικότητα σε μια αγχωτική εργασιακή κατάσταση που μπορεί να πυροδοτεί τη συμπεριφορά του αφεντικού σας

5. Μιλήστε με το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού
Μερικές φορές, η απευθείας προσέγγιση του εργοδότη σας δεν είναι δυνατή. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε άνισες δυναμικές εξουσίας, σε συναισθηματικά εμπόδια (δεν έχετε την αυτοπεποίθηση να το κάνετε ή φοβάστε την αντίδρασή του) ή μπορεί απλώς να μην είναι διαθέσιμος για εσάς. Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να συνεργαστείτε με το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού σας για να εξηγήσετε την κατάσταση και, ίσως, να υποβάλετε επίσημη καταγγελία. Παρουσιάστε τα γεγονότα που έχετε αποθηκεύσει ως μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μηνύματα κ.λπ. και αφηγηθείτε τα όπως τα είδατε. Εάν απαιτούνται πιο δραστικά μέτρα, ζητήστε επαγγελματική συμβουλή.

6. Αναζητήστε άλλες ευκαιρίες
Κανείς δεν πρέπει να εργάζεται για κάποιον που δεν τον σέβεται, τον κάνει να αισθάνεται υποτιμημένος ή κάνει την εργασιακή του ζωή κόλαση. Παρόλο που μπορείτε να κάνετε ό,τι μπορείτε για να διατηρήσετε υψηλά πρότυπα εργασίας για να προστατευτείτε από αδικαιολόγητη κριτική, ένας τοξικός εργοδότης μπορεί να εξακολουθεί να βρίσκει τρόπους να σας υποτιμά. Εάν η τοξική συμπεριφορά ενός προϊσταμένου ή του ίδιου του εργοδότη έχει γίνει ανυπόφορη και όλα τα άλλα αποτυγχάνουν, αναζητήστε ενεργά άλλες ευκαιρίες. Αν η εταιρεία στην οποία εργάζεστε είναι ένα μέρος που σας αρέσει, θα μπορούσατε να απευθυνθείτε στο τμήμα ανθρώπινου δυναμικού και να μιλήσετε για άλλους ρόλους στην εταιρεία. Εάν αισθάνεστε ότι η τοξικότητα είναι ένα ευρέως διαδεδομένο ζήτημα εντός του οργανισμού, αναζητήστε ευκαιρίες εκτός.

Το να εργάζεστε για έναν τοξικό εργοδότη μπορεί να είναι καταστροφικό και να έχει μόνιμες επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική σας υγεία. Κανείς δεν πρέπει να υποφέρει στην εργασία του, κανείς δεν ανήκει στη δουλειά του αποκλειστικά και κανείς δεν έχει δικαίωμα να παίζει ούτε με τον τρόπο που βιοπορίζεστε, ούτε με τα αισθήματα, αλλά ούτε και με την υγεία σας.