Πώς αποφεύγονται οι ουλές ακμής;

Η χαρά όσων παλεύουν και κερδίζουν τελικά τη μάχη με την ακμή είναι συχνά σύντομη, καθώς μεγάλο ποσοστό αυτών έχουν στη συνέχεια άλλον έναν “εχθρό”: να αντιμετωπίσουν τις ουλές. Υπολογίζεται ότι ένας στους πέντε πάσχοντες τις αποκτούν - συχνότερα όσοι αναπτύσσουν σοβαρή μορφή της, όσοι καθυστερούν την έναρξη της θεραπείας και όσοι τραυματίζουν το δέρμα τους. Δεν φτάνει, δηλαδή, που περνούν μια περίοδο που η ακμή τους προκαλούσε πόνο, αλλά πρέπει να αντιμετωπίσουν και τα σημάδια που μένουν μετά την επούλωση, τα οποία δεν έχουν μόνο μόνιμες επιπτώσεις στην υγεία και εμφάνιση του δέρματος, αλλά και στην ψυχολογία τους. Ευτυχώς, όμως, σήμερα είναι γνωστοί οι τρόποι πρόληψης και υπάρχουν πολλές επιλογές για τη θεραπεία των ουλών. 

«Έως και το 80% του εφηβικού πληθυσμού εμφανίζει κάποια στιγμή σπυράκια, μαύρα στίγματα ή, ακόμα χειρότερα, επώδυνες κύστεις, λόγω ακμής. Ενώ συνδέεται με τις ορμονικές αλλαγές που συντελούνται στην εφηβεία, μπορεί να επιμείνει μέχρι την ενηλικίωση ή ακόμα και να αναπτυχθεί για πρώτη φορά τότε. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας, περίπου το 15% των ενήλικων γυναικών και το 5% των ενήλικων ανδρών εμφανίζουν την πάθηση. Ακόμα, όμως, κι όταν αντιμετωπιστεί με επιτυχία, το δέρμα μπορεί να μην μείνει απολύτως καθαρό, αλλά να έχει σκουρότερα σημάδια (μεταφλεγμονώδεις υπερμελαγχρώσεις), λόγω τραυματισμού του δέρματος, ή δυσχρωμίες, εξαιτίας της λήψης φαρμάκων που συστήνονται για την ύφεση των συμπτωμάτων της πάθησης, όπως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και τετρακυκλίνες.

Επίσης, μπορεί να εμφανίσει ουλές όπου το δέρμα έχει πάθει βλάβες στο χόριο. Σε μια προσπάθειά του να τις επουλώσει, παράγει νέες ίνες κολλαγόνου, αλλά ο νέος ιστός είναι διαφορετικός ως προς το χρώμα και την υφή από τον υπάρχοντα», εξηγεί ο Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου. 

Η γενετική προδιάθεση παίζει ρόλο στον τρόπο με τον οποίο το δέρμα ενός ατόμου ανταποκρίνεται στη φλεγμονή και θεραπεύεται. Συχνότερα οι ουλές ακμής σχηματίζονται σε ασθενείς με σοβαρή ή κυστική ακμή, και ιδίως σε εκείνους που πιέζουν τα σπυράκια για την απομάκρυνση του σμήγματος, το οποίο επιδεινώνει τη φλεγμονή και διαταράσσει τη διαδικασία επούλωσης. Άλλη μια αιτία είναι η αποτυχία έγκαιρης θεραπείας της ακμής ή η επιλογή αναποτελεσματικών θεραπειών. Οι ουλές μπορούν να εκδηλωθούν με διαφορετικές μορφές, η καθεμία με τα δικά της μοναδικά χαρακτηριστικά και τρόπους θεραπείας. Όταν υπάρχει απώλεια ιστού σχηματίζονται ατροφικές ουλές, οι οποίες είναι ανάλογες της φλεγμονής. Επίσης, όταν το σώμα παράγει περίσσεια κολλαγόνου κατά τη διάρκεια της διαδικασίας επούλωσης, αναπτύσσονται υπερτροφικές ουλές. Αυτές έχουν τη μορφή σταθερών εξογκωμένων σημείων στο δέρμα και είναι πιθανό να προκαλούν κνησμό ή πόνο ή αίσθηση καύσου. Οι υπερτροφικές ουλές παραμένουν εντός των ορίων της αρχικής βλάβης που έχει προκαλέσει η ακμή, ενώ όταν εκτείνονται πέραν αυτής ονομάζονται χηλοειδείς ουλές. 

Η ύπαρξή τους έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχολογία των ασθενών. Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Clinical, Cosmetic and Investigational Dermatology, παρότι η ψυχοκοινωνική δυσφορία ξεκινά αρχικά κατά τη διάρκεια της ενεργού ακμής, ο σχηματισμός ουλών από αυτήν μπορεί να προκαλέσει μοναδικές συνέπειες στη συναισθηματική, ψυχολογική και κοινωνική ευημερία των ασθενών. Αυτή η ανεπιθύμητη επιπλοκή της ακμής πλήττει την εικόνα του σώματος, την αυτοεκτίμηση και τη συνολική ποιότητα ζωής. Παρατείνει υπάρχουσες δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές, τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, την αρνητική εικόνα του σώματος.

Η παρουσία ουλών μπορεί να οδηγήσει, επίσης, σε αναστολή των κοινωνικών δραστηριοτήτων και περιορισμό των συναναστροφών. Με το πέρασμα του χρόνου οι ασθενείς ενδεχομένως να βιώσουν συναισθήματα απελπισίας, απογοήτευσης και λύπης, λόγω μόνιμης παραμόρφωσης.

Η εξάλειψη των ουλών και η αποκατάσταση της υφής και της ομοιοχρωμίας του δέρματος είναι το μοναδικό όπλο για την αποφυγή των ψυχολογικών επιπτώσεων που επιφέρουν. Υπάρχουν διαθέσιμες διάφορες θεραπευτικές επιλογές για τη βελτίωση της όψης της επιδερμίδας. Η επιλογή εξαρτάται από τον τύπο και τη σοβαρότητα των ουλών, από τα χαρακτηριστικά του δέρματος και από την ηλικία. 

«Υπάρχουν τοπικές αγωγές που μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της υφής του δέρματος και στη μείωση των ήπιων ουλών. Για τις ατροφικές ουλές έχουμε την επιλογή του ενέσιμου κολλαγόνου, το οποίο μπορεί να τις γεμίσει και το δέρμα να αποκτήσει μια λεία εμφάνιση. Ομαλοποίησή τους προσφέρουν και τα χημικά πίλινγκ, μέσω της κολλαγογένεσης.

Η δερμοαπόξεση μπορεί να αντιμετωπίσει τις πιο επίμονες ουλές, ενώ το microneedling δύναται αφενός να διεγείρει την παραγωγή κολλαγόνου αφετέρου να αντιμετωπίσει τις μεταφλεγμονώδεις υπερμελαγχρώσεις που προκαλούνται από τον τραυματισμό του δέρματος. Διέγερση των μηχανισμών παραγωγής κολλαγόνου και ελαστίνης καθώς και εξάλειψη των μεταφλεγμονωδών υπερμελαγχρώσεων προσφέρει και το fractional laser. 

Η φωτοθεραπεία είναι ένας πρωτοποριακός και φυσικός τρόπος επιτάχυνσης της ανανέωσης των κυττάρων και θεραπείας της ακμής αλλά και αντιμετώπισης των μελαγχρωματικών ατελειών. Οι συνδυαστικές θεραπείες και η ολιστική προσέγγιση συχνά αποφέρουν τα καλύτερα αποτελέσματα», σημειώνει ο δρ Στάμου. Βέβαια, η επίτευξη της αισθητικής βελτίωσης των ουλών ακμής απαιτεί χρόνο και συνεπή προσπάθεια. Και όπως πάντα, η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία, χωρίς βέβαια να είναι πάντοτε εφικτή. Η υιοθέτηση, ωστόσο, μιας προληπτικής προσέγγισης μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο ουλών. «Όσοι εμφανίζουν σπυράκια πρέπει να απευθύνονται γρήγορα στον δερματολόγο τους. Η έγκαιρη αντιμετώπισή της, με εξατομικευμένα πλάνα θεραπείας, μπορεί να αποτρέψει τη σοβαρή φλεγμονή και να μειώσει την πιθανότητα ουλών.

Επίσης, πρέπει να αντιστέκονται στην επιθυμία να τα πιέζουν, γιατί αυτή η πρακτική μπορεί να επιδεινώσει τη φλεγμονή και να αυξήσει την πιθανότητα δημιουργίας ουλών. 

Συστήνεται να χρησιμοποιούν ήπια προϊόντα περιποίησης δέρματος, κατάλληλα για τον τύπο του δέρματος για να ελαχιστοποιηθεί ο ερεθισμός και να αποτραπεί η φραγή των πόρων. Εξίσου σημαντική είναι και η προστασία της επιδερμίδας από τις ακτίνες UV με ένα αντηλιακό για ακνεϊκό δέρμα και δείκτη προστασίας τουλάχιστον 30, αφού η καθημερινή εφαρμογή του μειώνει τις πιθανότητες μελάγχρωσης. Σε γενικές γραμμές όσοι έχουν ακμή θα πρέπει να αγαπούν την επιδερμίδα τους, να την περιποιούνται με σεβασμό και να την ενυδατώνουν τακτικά για να αποφεύγεται η αποδυνάμωση του δερματικού φραγμού», καταλήγει.