Παγκόσμια Ημέρα Φυματίωσης: Οι συστάσεις του ΠΟΥ για την αντιμετώπιση της ασθένειας και η ελπίδα για πρόσβαση όλων και περισσότερων ανθρώπων στις θεραπείες
Από το 2022 αρρώστησαν με φυματίωση 10,6 εκατομμύριοι άνθρωποι στον κόσμο. Από αυτούς έχασε τη ζωή του 1,3 εκατομμύριο. Φέτος, το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας κατά της Φυματίωσης είναι «Ναι! Μπορούμε να τερματίσουμε τη φυματίωση!» και μεταφέρει ένα μήνυμα ελπίδας: είναι δυνατό να καταπολεμήσουμε την ασθένεια μέσω σωστών αποφάσεων, επενδύσεων και ταχύτερης αποδοχής των νέων συστάσεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Μετά τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν οι αρχηγοί κρατών στη συνάντηση των Ηνωμένων Εθνών το 2023 για την αντιμετώπιση της φυματίωσης, η φετινή εστίαση μετατοπίζεται στη μετατροπή αυτών των δεσμεύσεων σε απτές ενέργειες.
Για να βοηθήσει τις χώρες να αυξήσουν την πρόσβαση στην προληπτική θεραπεία για τη φυματίωση, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επενδύει στην πρόληψη, στην έγκαιρη μοριακή διάγνωση και στα ψηφιακά εργαλεία θα οδηγήσουν σε βελτιώσεις στα αποτελέσματα της υγείας και θα σώσουν εκατομμύρια ζωές. Είναι σημαντικό ότι οι επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία είναι ζωτικής σημασίας για την επίσπευση των προσπαθειών για την επίτευξη των τελικών στόχων για τη φυματίωση. Ο τερματισμός της φυματίωσης απαιτεί συντονισμένη δράση από όλους τους τομείς για την παροχή των κατάλληλων υπηρεσιών, υποστήριξης και δημιουργίας ασφαλούς περιβάλλοντος στο σωστό μέρος, τη σωστή στιγμή. Η φτώχεια, η ανισότητα, η έλλειψη διατροφής, οι συννοσηρότητες, οι διακρίσεις και το στίγμα είναι οι κύριοι παράγοντες της επιδημίας της φυματίωσης. Τα άτομα με φυματίωση είναι από τα πιο περιθωριοποιημένα και ευάλωτα και αντιμετωπίζουν εμπόδια στην πρόσβαση σε περίθαλψη. Ο ΠΟΥ καλεί για παγκόσμια δράση για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων στην υγεία των ατόμων με φυματίωση και άλλες ασθένειες.
Η φυματίωση παραμένει ένας από τα πιο θανατηφόρα λοιμώδη νοσήματα. Κάθε μέρα, σχεδόν 3.560 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από τη φυματίωση και σχεδόν 30.000 άνθρωποι νοσούν από αυτή την ιάσιμη ασθένεια. Στην τελευταία Παγκόσμια Έκθεση για τη Φυματίωση, ο ΠΟΥ τόνισε ότι περισσότεροι από 7,5 εκατομμύρια άνθρωποι θεραπεύστηκαν το 2022, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πρόκειται για το μεγαλύτερο ποσοστό από τότε που άρχισαν οι σχετικές στατιστικές πριν από σχεδόν 30 χρόνια.
Η παγκόσμια ημέρα της φυματίωσης ορίστηκε για την 24η Μαρτίου επειδή στις 24 Μαρτίου 1882 ο Robert Koch ανακοίνωσε ότι βρήκε το μυκοβακτήριο το οποίο την προκαλεί, ανοίγοντας τον δρόμο για τη διάγνωση και την Παρασκευή των φαρμάκων. Η φυματίωση μάστιζε την Ελλάδα στις αρχές του 20ου αιώνα με 40.000 νεκρούς ετησίως, και μάλιστα νέους. Το 1902 η Σοφία Σλήμαν ίδρυσε το πρώτο σανατόριο που αργότερα μετονομάστηκε σε νοσοκομείο νοσημάτων θώρακος «Σωτηρία». Οι πρώτες θεραπείες πριν την ανακάλυψη του Koch ήταν χειρουργικές· μόλις το 1944 εισήχθη το πρώτο αντιβιοτικό, η στρεπτομυκίνη, και στη συνέχεια, το 1950 η ισονιαζίδη. Ακολούθησαν η ριφαμπικίνη, η εθαμβουτόλη και η πυραζιναμίδη που συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση της θνητότητας. Εκτιμάται ότι στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία έχουν αυξηθεί τα κρούσματα ανθεκτικών-πολυανθεκτικών μικροβίων της φυματίωσης που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν παρά μόνο με συνδυασμό πολλών αντιφυματικών φαρμάκων, ενώ ο ασθενής αναγκάζεται να νοσηλεύεται για μακρύ χρονικό διάστημα. Αν και η φυματίωση μεταδίδεται μέσω σταγονιδίων από το αναπνευστικό σύστημα, μόνο το 10% των φορέων του βακίλου της φυματίωσης, παρουσιάζουν ενεργή λοίμωξη. Τα συνήθη συμπτώματα είναι κακουχία, κόπωση, καταβολή, απώλεια βάρους, νυχτερινοί ιδρώτες, αιμόπτυση, επίμονος πυρετός, δύσπνοια. Αν και όλοι οι άνθρωποι μπορούν να προσβληθούν, ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες πληθυσμού είναι οι πιο φτωχοί, οι υποσιτισμένοι και όσοι ζουν σε μολυσμένο και συνωστισμένο περιβάλλον.
