Πώς να αλλάξετε το μυαλό σας

Το πρόσφατο τριήμερο εκδηλώσεων στην Ελευσίνα, που διοργάνωσε το World Human Forum, είχε ως βασικό στόχο στο πλαίσιο της Ελευσίνας ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης για το 2023 να αναβιώσει την Ελευσίνα στον χάρτη του ιστορικού και ιερού χώρου που ανέκαθεν ανήκε. Η τριήμερη εκδήλωση περιελάμβανε ομιλίες από διακεκριμένους ιστορικούς, επιστήμονες, μουσικούς, ψυχολόγους, ερευνητές, γιατρούς και καλλιτέχνες, σε μια προσπάθεια να πυροδοτηθεί η ευαισθητοποίηση του κοινού στο γεγονός ότι ο κόσμος μας θα αρχίσει πρώτα να μεταμορφώνεται μέσα στο μυαλό μας, εξού και το συνέδριο ονομάστηκε «Πώς να αλλάξουμε το μυαλό μας για να αλλάξουμε τον κόσμο» (How to change our mind, to change our world). Το πρώτο μέρος αυτού του τίτλου ήταν δανεικό από τον τίτλο του βιβλίου του Michael Pollan «Πώς να αλλάξετε το μυαλό σας», στο οποίο εξιστορεί την έρευνά του για τα οφέλη των ψυχεδελικών ουσιών. 

Ήταν εμφανές ότι επρόκειτο για ένα πολυδάπανο εγχείρημα, το catering επιμελήθηκε μία από τις πιο γνωστές εταιρίες catering της Αθήνας –που συναντά κανείς σε πάρτι της υψηλής κοινωνίας και σε αποκλειστικές επιχειρηματικές εκδηλώσεις–, με καλεσμένους πάνω από 20 ομιλητές από το εξωτερικό, μια μουσική συναυλία που έλαβε χώρα στον αρχαιολογικό χώρο η οποία όμως, προς απογοήτευση πολλών, δεν ήταν ελληνική αλλά γερμανική και το κόστος της συναυλίας και μόνο ακούστηκε πως ξεπέρασε τις 300 χιλιάδες ευρώ.  Τα εισιτήρια προσφέρονταν από 25 ευρώ για ημερήσια είσοδο που έδινε στον κάτοχο τη δυνατότητα να παρακολουθήσει τις ομιλίες, έως 300 ευρώ για τριήμερη διακεκριμένη είσοδο που περιελάμβανε αποκλειστικές εκδηλώσεις, όπως η παρακολούθηση της μουσικής παράστασης και μια δεξίωση κοκτέιλ στο τέλος του τριήμερου συμποσίου. 

Χωρίς να υποτιμούμε τις προσπάθειες και τις καλές προθέσεις που ήταν αναμφισβήτητα στο επίκεντρο αυτής της προσπάθειας, είναι εκκωφαντικό ότι όλα αυτά έγιναν στον απόηχο της πιο καταστροφικής πλημμύρας της Θεσσαλίας που άφησε αμέτρητους ανθρώπους χωρίς σπίτια, χιλιάδες ζώα νεκρά, με ένα συγκλονιστικό μερίδιο αγροτικής παραγωγής να έχει χαθεί και τη γη να έχει χάσει τις απαιτούμενες συνθήκες γονιμότητας. Και το ανησυχητικό είναι ότι δεν υπήρξε καμία αναφορά σε αυτό από κανέναν – ούτε από τους διοργανωτές ούτε από τους ομιλητές. 

Όταν δεν κατονομάζουμε τις συνθήκες που μας επηρεάζουν, διαχωριζόμαστε από αυτές και σφυρηλατούμε έναν δρόμο που ευνοεί τη λήθη, την έλλειψη ενσυναίσθησης και τον κατακερματισμό. Εδώ είναι που ως δυτική κοινωνία έχουμε ξεχάσει ποιοι είμαστε. 

Τα ψυχεδελικά φάρμακα ως μέσο θεραπείας

Η τρίτη ημέρα του συνεδρίου είχε ως κεντρικό θέμα τον ρόλο που μπορεί να έχουν τα ψυχεδελικά στην αποκατάσταση της ψυχικής μας υγείας. Μετά από μια διακοπή 50 ετών λόγω του πολέμου του Νίξον κατά των ναρκωτικών και κατ’ επέκταση του κλεισίματος των κλινικών μελετών και της απαγόρευσης της κατοχής όλων των ουσιών, η έρευνα στις ΗΠΑ, στον Καναδά, στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλες χώρες ξαναξεκίνησε εδώ και πολλά χρόνια με ευνοϊκά αποτελέσματα. Στις ΗΠΑ οι ουσίες αυτές αναμένεται πως σύντομα θα πάρουν έγκριση από τον FDA για νομιμοποιημένη χρήση από αδειούχους θεραπευτές. Στην Ελλάδα, όπως συχνά παρατηρείται, από τη μία υπάρχει μια καθυστέρηση στο να ακολουθήσουμε τον υπόλοιπο κόσμο και από την άλλη η εμμονή του κοινού με την παθολογία είναι αυξημένη – ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών μέσα στα μυαλά μας, στα χέρια του νόμου, αλλά και στην αντίληψη του ιατρικού συστήματος μαίνεται ακόμα. Απαιτείται η εκπαίδευση του κοινού, αλλά και η επιστημονική ενημέρωση για να αρχίσει να πιστεύει ο κόσμος ότι οι ουσίες αυτές δεν είναι ναρκωτικά που όταν χρησιμοποιηθούν, ακόμα και υπό τις πιο κατάλληλες συνθήκες, είναι το πρώτο βήμα πριν καταλήξουμε να τρυπιόμαστε με ηρωίνη σε κάποια βρόμικη γωνιά της πόλης. Είναι ένα μέσο που μας δίνει τη δυνατότητα να ξαναμάθουμε τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος που ζει στο ενωμένο οικοσύστημα. Έτσι, υπό αυτή την έννοια, η εισαγωγή της συζήτησης για τα ψυχεδελικά σε αυτό το συμπόσιο ήταν ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. 

Έχω ένα μακροχρόνιο και βαθιά εμπλεκόμενο ενδιαφέρον για τα ψυχεδελικά, καθώς η οικογένειά μου έχει εκτεθεί στον συγκεκριμένο τομέα με διάφορες ιδιότητες τα τελευταία 50 χρόνια. 

Πιθανώς λόγω του γεγονότος ότι η οικογένειά μου από την πλευρά της μητέρας μου έχει τραυματιστεί από τη χειρότερη θηριωδία του 20ού αιώνα και όσοι επέζησαν και εμείς που γεννηθήκαμε από μια τέτοια διαγενιακή βιογραφία συχνά αφιερώνουμε τον εαυτό μας στην αναζήτηση του πιο αποτελεσματικού τρόπου για να ξανασυνδεθούμε με τη ζωή και να βρούμε νόημα σε αυτές τις ακραίες αντιξοότητες. 

Μέσα από τα ταξίδια μου έχω έρθει σ’ επαφή με τα ιαματικά φάρμακα και τους ανθρώπους που τα προστατεύουν ευλαβικά και τα προσφέρουν γενναιόδωρα και με αγάπη σ’ εμάς που καταλήγουμε στο κατώφλι τους ζητώντας βοήθεια σαν πληγωμένα ζώα. Τώρα εμείς έχουμε αρχίσει να υιοθετούμε αυτά τα ενθεογενή φάρμακα (μαζί με τα αντίστοιχα συνθετικά τους) και διεξάγουμε μακροχρόνιες ακριβές κλινικές μελέτες για να πείσουμε τους εαυτούς μας για κάτι που οι ιθαγενείς γνωρίζουν εδώ και χιλιετίες. Μπορεί να μη γνωρίζουν έννοιες όπως το χαμηλό γλουταμινικό και τη σεροτονίνη, αλλά δεν τις χρειάζονται καθώς δεν έχουν χάσει την επαφή με τον εσωτερικό κόσμο του άλλου και τη σύνδεσή τους με τον φυσικό κόσμο μέσα στον οποίο ανήκουν. Εμείς τα έχουμε χάσει όλα αυτά και βασιζόμαστε σε μεγάλο βαθμό στον ορθολογικό μας εγκέφαλο για να αποκτήσουμε κάποια πίστη σε αυτό που συμβαίνει, ενώ καμία από τη γνώση που μας χρησιμεύει δεν ζει εκεί και γι' αυτό διαφεύγουμε τώρα να βρούμε τη λύση μέσα από την επαφή με τη συνειδητότητα. 

Η ψυχεδελική εμπειρία

Τα ψυχεδελικά φάρμακα δεν είναι μια ανακάλυψη της μοντέρνας ψυχιατρικής και σαφώς δεν θα είναι αποτελεσματικά εάν τα κατατάξουμε στη κατηγορία της (ψυχ)ιατρικής παρέμβασης.

Η ψυχιατρική δεν είναι σε θέση να κατανοήσει το βάθος που κάποιος μπορεί να αγγίξει με τη βοήθεια των ψυχεδελικών γιατί είναι μια περιορισμένη επιστήμη που γεννήθηκε πριν από 150 χρόνια χωρίς να έχει μπορέσει να θεραπεύσει κανέναν ακριβώς, γιατί όπως και η ψυχολογία αγνοεί τη διάσταση της ζωής που δεν φαίνεται αλλά είναι αναπόσπαστα μέρος του ανθρώπου.

Ένας ψυχίατρος όμως θα πρέπει να εκπαιδευτεί και να γνωρίζει ότι δεν είναι ένα καινούριο αντικαταθλιπτικό ή αντιαγχωτικό. Είναι ένα μέσο να δούμε γιατί έχουμε φτάσει σε τέτοια συλλογική κατάθλιψη και άγχος και πως εμείς οι άνθρωποι κατά μεγάλο βαθμό έχουμε συμβάλει με το να έχουμε αποσπαστεί από το οικοσύστημα. 

Η ψυχεδελική εμπειρία μάς επιστρέφει για λίγες ώρες στην απεραντοσύνη της συνειδητότητας, προσφέροντάς μας μια ελευθερία από όλα αυτά που μας προσδιορίζουν για να δούμε ποια είναι η γυμνή πραγματικότητα. Αυτά που μας προσδιορίζουν αυτή τη στιγμή μας καταστρέφουν. Ζούμε τη πιο μοναχική ύπαρξη στην ιστορία του ανθρώπου, αποτέλεσμα της εμμονής με την ατομική πρόοδο, μια πρόοδο συνυφασμένη όχι απλά με την οικονομική ευημερία αλλά με τη υπερβολή της. 

Υποφέρουμε από συλλογικό θρήνο, μοναξιά και απελπισία γιατί έχουμε ξεχάσει πως είμαστε απλά, ούτε με το παραμικρό υπεράνω, ένας από τους οργανισμούς που ανήκουν στο φυσικό περιβάλλον και το αλληλοσυμπληρώνουν. 

Αυτές οι ουσίες όταν δοθούν με το σωστό τρόπο, μέσα στο περιβάλλον και με τη σωστή υποστήριξη ξυπνάνε μέσα στον άνθρωπο την ανάγκη να επανενταχθεί στην ιερή ροή της ζωής στην οποία o άνθρωπος, με κόστος ίσως και την εξάλειψη μας, θεώρησε ότι υπερέχει.  

Η μεγάλη λήθη

O Daniel Quinn ορίζει τη «Μεγάλη Λήθη» ως εξής: έχουμε καταλήξει σε έναν τρόπο ύπαρξης που παραμελεί τους ευρύτερους δεσμούς του ανήκειν μας. Ξεχνάμε ότι είμαστε όλοι μαζί μπλεγμένοι σε αυτή τη φωλιά της ζωής, ότι ο αέρας που αναπνέουμε είναι κοινός, όπως και το νερό και το χώμα μας, και ότι τα πάντα είναι δεμένα μεταξύ τους σε έναν αδιάσπαστο ιστό ζωής. Όταν ξεχνάμε, είμαστε σε θέση να κάνουμε ανυπολόγιστη ζημιά στις λεκάνες απορροής μας, ο ένας στον άλλον και σε ολόκληρη τη γη. 

Η μοντέρνα εκδοχή του τι ονομάζουμε επιτυχημένη ζωή είναι σε μέγιστη αντίθεση με το παραπάνω. Οι τρόποι που ορίζουμε την επιβίωσή μας έχουν ως κεντρικό θέμα την ανάπτυξη και την απολαβή, αψηφώντας ότι αυτή ακριβώς είναι η πραγματική αρρώστια που προσπαθούμε να πατάξουμε. Έχουμε αφήσει πίσω την επαφή μας με οτιδήποτε ιερό (ακόμα και η πίστη μας σε κάτι βαθύτερο έχει τη μορφή διαφόρων θρησκευτικών παρατάξεων, ακόμα κι εκεί έχουμε φτιάξει ένα σύστημα πόλωσης, ξεχνώντας ότι στο πυρήνα της ζωής και του θανάτου δεν υπάρχει παραμόνο η απόλυτη κοινή σύνδεση που δε περιέχει χαρακτηρισμούς και ιδιότητες. 

Τα ψυχεδελικά φάρμακα αν δεν χρησιμοποιηθούν για να βγούμε απ’ αυτή τη λήθη και να ξαναθυμηθούμε ποιοι είμαστε και ποια η θέση μας ως όντα ενός οικοσυστήματος που περνάει μια βαθιά κρίση και γίνουν κι αυτά ένα εργαλείο εκμετάλλευσης, κέρδους και εξουσίας, τότε έχουμε προδώσει τη τελευταία ευκαιρία που μας έχει δοθεί για να σωθούμε από τη ζημιά που έχουμε προκαλέσει.

Η εκδήλωση στην Ελευσίνα, αν και έφερε στην επιφάνεια ανησυχίες και αλήθειες που παραβλέπονται, ενώ ήταν εμφανές ότι στην αντίληψη κάποιων, ίσως ανέμπειρων, η γλώσσα της αδυσώπητης ανάπτυξης κυριαρχούσε και βλέπαμε πολλούς να κινούνται μέσα στο συμπόσιο σα να πρόκειται για the next big thing που θα φέρει τεράστια κέρδη, θέλω να πιστεύω πως άνοιξε στα μυαλά των περισσότερων μια καινούρια πόρτα που οδηγεί σ’ έναν κόσμο που γνωρίζει ότι για να επιβιώσει θα πρέπει να συνδεθεί με όλα αυτά που ξέχασε. Ακούστηκε από τους κάποιους ότι ονειρεύονται να αναβιώσουν τα Ελευσίνια μυστήρια. Αυτό προϋποθέτει να αφήσουμε πίσω όλους τους τρόπους που κάθε μέρα επιλέγουμε να εκφράζουμε τη ήθη μας και να κατανοήσουμε ότι τα ψυχεδελικά φάρμακα που για κάμποσο καιρό θα χρειαστεί να πάρουν ρόλο αντίδοτου για όλη τη καταστροφή που έχουμε σπείρει στις καρδιές μας και στην καρδιά του πλανήτη, δεν μας ανήκουν, ανήκουν στο φυσικό οικοσύστημα και η προέλευσή τους και η χρήση τους επιζητά σεβασμό από εμάς. 

Το συνέδριο ξέχασε επίσης να αναφερθεί στην ευγνωμοσύνη μας προς τις πρώιμες κοινωνίες σε τόσες γωνιές του πλανήτη που πολλοί επιμένουν να αποκαλούν υποανάπτυκτες γιατί δεν έχουν πειστεί ότι χρειάζεται να αποκτήσουν το παραμικρό που εμείς θεωρούμε άξιο του μόχθου μας, που παρ’ όλες τις τραγικές επιπτώσεις που έχουν υποφέρει από την παγκοσμιοποίηση είναι ακόμα πρόθυμοι φύλακες-άγγελοι όχι μόνο των ιαματικών φαρμάκων αλλά και των τρόπων με τον οποίον μας ξαναμαθαίνουν να ενταχθούμε στη ζωή που αφήσαμε πίσω για μια ψευδαίσθηση.

Η κατοχή και χρήση ψυχεδελικών φαρμάκων δεν είναι νόμιμη στην Ελλάδα. Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στην Ελληνική Εταιρία Ενθεογενών.  www.psychedelicsociety.gr

Την επομένη του συμποσίου στην Ελευσίνα πραγματοποιήθηκε στην Πνύκα η πρώτη διά ζώσης συνάντηση της Ελληνικής Εταιρείας Ενθεογενών, που έχει σκοπό την σωστή εκπαίδευση, την πολιτική μεταρρύθμιση και την κοινοτική δράση.