Η Μανίνα Ζουμπουλάκη γράφει για τη διακριτική γοητεία του ύπνου, όταν αυτός είναι απών.
Όταν είσαι πιτσιρικάς και δεν κοιμάσαι, τα πράγματα είναι απλά: βγαίνεις με τους πενήντα φίλους σου που επίσης δεν κοιμούνται. Τα ζόρια αρχίζουν πιο αργά…
Όταν είσαι από Χ ετών και πάνω και δεν κοιμάσαι, ζορίζεσαι διότι οι φίλοι σου, που δεν είναι πλέον πενήντα, ίσως ούτε πέντε, κάθονται σπίτι τους. Διαπιστώνεις εύκολα ότι ούτε αυτοί κοιμούνται: με διάφορες δικαιολογίες, από στρες μέχρι πόνους, κανένας φίλος και καμία φίλη μου δεν κοιμάται τις ενδεδειγμένες (για την καλή υγεία) 8 ώρες το 24ωρο. Φιλικό ζευγάρι ξυπνάει από τις 5 το πρωί, όχι για να μοιράσει γάλα αλλά επειδή «ξημερώνει». Κι ενώ για πάρα πολλά χρόνια το ξημέρωμα για μένα έπεφτε γύρω στις 11 πμ, ή και 1.00 μμ μερικές φορές… έχουνε τελειώσει αυτά τα μπερεκέτια: ξυπνάω, ή ακόμα καλύτερα, δεν κοιμάμαι.
Το «δεν κοιμάμαι» σηκώνει νερό, και θα πέσει ο ουρανός να με πλακώσει, διότι κοιμάμαι εύκολα μέσα στη μέρα, και μάλιστα όπου να’ναι. Η νύχτα είναι το μεγάλο παλούκι, και όχι μόνο για μένα, όπως διαπίστωσα μετά από εκτενές ρεπορτάζ επιπέδου Κουτσελίνη(ς).
Αϋπνία είναι «συνήθης διαταραχή που χαρακτηρίζεται από δυσκολία χαλάρωσης και δυσκολία παραμονής σε κατάσταση ύπνου» και χτυπάει 1,41 φορές συχνότερα τις γυναίκες, σύμφωνα με τα εκατοντάδες σάιτ-η-αλεπού-γιατρός. Υπάρχει Πρωτοπαθής αϋπνία, η οποία «δεν οφείλεται σε διαταραχή διότι είναι αυτοφυής», και Δευτεροπαθής, η οποία είναι «απότοκο άλλου προβλήματος». Η συνήθης αιτία είναι «λειτουργική ανεπάρκεια, δηλαδή έλλειψη εργασίας, στην διάρκεια της ημέρας» (μα ποιος τα γράφει αυτά τα σαιτ;)
Οι αιτίες είναι ένας κατάλογος μέχρι τη Λάρισα – στρες, άγχος, αγωνία, τα γνωστά. Δηλαδή κανένας δεν μένει άυπνος επειδή μόλις κληρονόμησε πάρα πολλά λεφτά, ούτε επειδή ήρθε η καλή νεράιδα να του φέρει σαμπό, ούτε επειδή του χαρίσανε γάιδαρο και τον κοίταζε στα δόντια. Αντίθετα, δεν κοιμάται κανένας επειδή σκάει με το τάλιρο, δεν το έχει επομένως αλλιώς γιατί θα έσκαγε, επειδή έχει εκκρεμότητες να του τρέχουν από τα μπατζάκια, επειδή το αμάξι κάνει ντίνγκι-ντίγκι και μόνο αυτό του έλειπε να ξηλωθεί στο συνεργείο, επειδή έχει θέματα υγείας και τρελές ανησυχίες με τα θέματα υγείας, δικά του ή αγαπημένων προσώπων (πραγματικά ή φανταστικά), επειδή κάπου πονεί, επειδή περιμένει αποτελέσματα ιατρικών εξετάσεων, επειδή το παιδί του έχει βγει για μπίρες και είναι 4.00 το πρωί κι ακόμα δεν φάνηκε το σκασμένο, επειδή του χάλασε το αμάξι, επειδή δεν έχει αμάξι και θα πάει στη Σπάρτη με λεωφορείο, επειδή χρωστάει, επειδή του χρωστάνε και τη βλέπει τη δουλειά (δε θα πάρει μία), επειδή μπορεί-δεν-είναι-βέβαιο αλλά παίζει να πεθάνει μια μέρα και δεν έχει καμιά όρεξη, επειδή έχει ένα σπουδαίο ραντεβού αύριο, επειδή ακυρώθηκε το ραντεβού, επειδή σα να μην έφτανε το χάλι του είναι καψούρης (δεν το πιστεύει μιλάμε) με άσχετο άτομο, επειδή του πέρασε η καψούρα και πώς να το χειριστεί, επειδή σφάχτηκε με σύντροφό του γκαντέμη, επειδή είναι γκαντέμης ο ίδιος ανεξαρτήτως φύλου, επειδή δεν έχει σύντροφο και μήπως να είχε, επειδή έχει σύντροφο και μήπως να τονε χωρίσει τον μπαγλαμά γιατί τσιλιμπουρδίζει, επειδή είναι δυνατά η μουσική, επειδή κρυώνει, ζεσταίνεται, πεινάει, διψάει, κατουριέται, βαρυστομάχιασε, παρα-ήπιε, θέλει κακά, αισθάνεται άβολα, ροχαλίζει (ο ίδιος ή το ταίρι του), επειδή δεν είναι βέβαιο ότι δεν κόβουνε το νερό με καθυστέρηση πληρωμής 15 ημερών ωστόσο μαλακία που δεν λούστηκε χθες/σήμερα παρά το άφησε για αύριο που ναι μεν δεν το κόβουνε το νερό αλλά γυρεύεις, επειδή το πλυντήριο πετάει κάλτσες, επειδή ο φούρνος καίει από τη δεξιά μεριά αλλά από την αριστερή μένει ωμός, επειδή κάτι πληγωτικό/προσβλητικό/κουλό είπε κάποιος, επειδή κάποιος (άλλος) κοίταξε στραβά, επειδή τα γυαλιά οράσεως θέλουν άλλαγμα τώρα που είπα «κοίταξε», και ποιος ξέρει τι σημαίνει αυτό, επειδή μπορεί να αργήσει το λεωφορείο για τη Σπάρτη, ή να φύγει νωρίτερα, επειδή δεν έκανε μαντού το παιδί που έπρεπε να είχε κλείσει ραντεβού (όχι το ίδιο παιδί που είναι έξω στις 4.00), επειδή το παράθυρο μπάζει, επειδή κάποιος καπνίζει κι έρχεται ως εδώ ο καπνός, επειδή μόλις θυμήθηκε τι είχε ξεχάσει στο καθαριστήριο από το ’17, επειδή έχει τελειώσει ο καφές, α όχι ο καφές η ζάχαρη, ή μήπως να πάει να δει μπάς κι ο καφές τελείωσε και τα έχει μπερδέψει, ώρα που είναι, επειδή λάθος, το απορρυπαντικό είναι που τέλειωσε και πότε να προλάβει αύριο με τόσες δουλειές να πάει στο μπακάλη, μαλακία που δεν πήγε χθες, αφού ούτε και λούστηκε, και επίσης επειδή σκέφτεται κάτι να τσιμπήσει μπας και νυστάξει επιτέλους, που είναι μαύρα χαράματα και ακόμα δεν έχει κλείσει μάτι.
Το ερώτημα «τι κάνουμε όταν δεν κοιμόμαστε» μένει αναπάντητο, όσα σαιτ και αν διαβάσεις, καθότι άυπνο άτομο. Τον χειμώνα, οι επιλογές είναι περιορισμένες – κάνει ψόφο, οπότε αν δεν είμαστε στο κρεβάτι, όπου έχουμε φτύσει αίμα προσπαθώντας να κοιμηθούμε, ή σηκωνόμαστε και βλέπουμε σειρές/ταινίες/τσόντες κουκουλωμένοι με κουβέρτες στον καναπέ, ή γράφουμε/πλέκουμε/ζωγραφίζουμε/διαβάζουμε/κοπανιόμαστε κουκουλωμένοι επίσης με κουβέρτες και φορώντας πολλές κάλτσες παντού. Το μυστικό λέει είναι να μην σκεφτόμαστε ότι είναι νύχτα, αλλά «να ψήνουμε τον εαυτό μας ότι είναι μέρα»: το διάβασα σε αμερικάνικο σάιτ για την αϋπνία, αν πεισθείς ότι είναι μέρα, τσακ-μπαμ, κοιμάσαι.
Καθόλου δεν ισχύει, μάλιστα μπαίνει στην κατηγορία «ό,τι να΄ναι», γιατί και με όλα τα φώτα αναμμένα, άυπνος είσαι, όχι γκάου - έχεις την απόλυτη σιγουριά ότι είναι νύχτα. Οι υπόλοιποι κοιμούνται, στο σπίτι σου ή σε ξένα σπίτια, και μόνον ένας πολύ Αμερικάνος θα κόβει βόλτες μέσα στα μαύρα μεσάνυχτα φορώντας όλες τις κάλτσες του και λέγοντας «μέρα είναι, θα περάσει». Διότι είναι νύχτα. Και δεν περνάει εύκολα όταν έχεις αϋπνίες.
11°
