Το πολλαπλό μυέλωμα είναι μία αιματολογική κακοήθεια που χαρακτηρίζεται από την παρουσία στο μυελό των οστών παθολογικών πλασματοκυττάρων και κλινικά εμφανίζεται κυρίως με οστικά άλγη, αναιμία, νεφρική ανεπάρκεια, υπερασβεστιαιμία και λοιμώξεις, εξηγεί ο Ευάγγελος Τέρπος, Αιματολόγος Αν. Καθηγητής, Αιματολογική-Ογκολογική Μονάδα, Θεραπευτική Κλινική Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π. Αθηνών.
Η κλινική πορεία της νόσου περιέχει περιόδους υφέσεων και υποτροπών. Πρόκειται για μια σπάνια, ανίατη μέχρι σήμερα ασθένεια που αντιπροσωπεύει περίπου το 1% του συνόλου των διαφορετικών τύπων καρκίνου. Στην Ευρώπη, κάθε χρόνο περίπου 40.000 ασθενείς διαγιγνώσκονται με πολλαπλό μυέλωμα ενώ η ασθένεια προκαλεί 24.000 θανάτους.
Σχετικά με το carfilzomib
Το carfilzomib είναι ο πρώτος μη αναστρέψιμος αναστολέας πρωτεασώματος που εγκρίθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Νοέμβριος 2015) για χρήση σε συνδυασμό με λεναλιδομίδη (ανοσοτροποποιητικό φάρμακο) και δεξαμεθαζόνη για τη θεραπεία ενήλικων ασθενών με πολλαπλό μυέλωμα που έχουν λάβει τουλάχιστον μία προηγούμενη γραμμή θεραπείας.
Σε κλινικές μελέτες, περίπου ένας στους τρεις ασθενείς πέτυχαν τουλάχιστον πλήρη ανταπόκριση μέσω της θεραπείας με carfilzomib, λεναλιδομίδη και δεξαμεθαζόνη (KRd), σε συχνότητα 3 φορές μεγαλύτερη από ότι με το συνδυασμό λεναλιδομίδης και δεξαμεθαζόνης (Rd). Επιπλέον, μέσω του τριπλού συνδυασμoύ KRd οι ασθενείς παρουσίασαν περισσότερα από δύο χρόνια χωρίς εξέλιξη της νόσου. Συγκεκριμένα, κλινική μελέτη φάσης ΙΙΙ έδειξε ότι οι ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με KRd είχαν αυξημένο διάμεσο χρόνο μέχρι την εξέλιξη της νόσου κατά 8,7 μήνες σε σύγκριση με τους ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με Rd. Η διάμεση επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου ήταν 26,3 μήνες στο σκέλος KRd σε σύγκριση με 17,6 μήνες στο σκέλος Rd (HR: 0,69, 95%CI: 0,57 – 0,83, P =0,0001). Tα εν λόγω αποτελέσματα είναι ιδιαιτέρως σημαντικά για ασθενείς με πολλαπλό μυέλωμα στους οποίους το νόσημα έχει εξελιχθεί.
Επιπλέον, τον Μάιο του 2016 η Επιτροπή Φαρμάκων για Ανθρώπινη Χρήση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (European Medicines Association) εξέδωσε θετική γνωμοδότηση για την επέκταση της τρέχουσας ένδειξης του carfilzomib και για θεραπεία σε συνδυασμό μόνο με δεξαμεθαζόνη (Kd) για ενήλικες ασθενείς με πολλαπλό μυέλωμα που έχουν λάβει τουλάχιστον μία προηγούμενη θεραπεία.
Στην πρώτη (ιστορικά) συγκριτική μελέτη φάσης 3, δύο αναστολέων πρωτεασώματος σε πολλαπλό μυέλωμα, το carfilzomib σε συνδυασμό με δεξαμεθαζόνη σχεδόν διπλασίασε την επιβίωση των ασθενών χωρίς εξέλιξη νόσου, σε σύγκριση με το τρέχον πρότυπο της θεραπευτικής αγωγής με βάση την αναστολή του πρωτεασώματος, δηλαδή το συνδυασμό (bortezomib και δεξαμεθαζόνης (Vd).
Συγκεκριμένα, σε διεθνή πολυκεντρική μελέτη οι ασθενείς με πολλαπλό μυέλωμα που έλαβαν θεραπεία με Kd παρουσίασαν μεγαλύτερη επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου 18,7 μήνες σε σύγκριση με 9,4 μήνες των ασθενών που έλαβαν Vd (HR = 0,53, 95 % CI : 0,44-0,65 p < 0,0001). Ως αποτέλεσμα, το carfilzomib έλαβε επιταχυνόμενη αξιολόγηση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και τον χαρακτηρισμό ως «ορφανό φάρμακο» το έτος 2008, ένας χαρακτηρισμός που δίνεται στα φάρμακα που προορίζονται για τη θεραπεία, πρόληψη ή διάγνωση μιας ασθένειας η οποία είναι απειλητική για τη ζωή και έχει επιπολασμό στην Ευρώπη που δεν υπερβαίνει τα 5 στα 10.000 άτομα. Έτσι, η έγκριση του carfilzomib παρέχει σε γιατρούς και ασθενείς σε όλη την Ευρώπη τη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση σε μια νέα και σημαντική θεραπευτική επιλογή, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση μιας πραγματικής θεραπευτικής ανάγκης για αυτή τη σπάνια μορφή καρκίνου του αίματος.
Η νέα θεραπεία είναι διαθέσιμη (προς το παρόν για περιορισμένο αριθμό ασθενών) στην Ελλάδα, όπως και στην Αιματολογική/Ογκολογική Μονάδα της Θεραπευτικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Γ.Ν.Α «Αλεξάνδρα», που αποτελεί κέντρο αριστείας όσον αφορά την έρευνα και αντιμετώπιση των πλασματοκυτταρικών δυσκρασιών, όπως το πολλαπλό μυέλωμα.
Δεδομένου ότι η νόσος συχνά γίνεται ανθεκτική στη θεραπεία, υπάρχει ανάγκη για νέες θεραπευτικές επιλογές που παρέχουν βαθιές και διαρκείς ανταποκρίσεις, παρατείνοντας έτσι το χρόνο ζωής των ασθενών χωρίς πρόοδο της νόσου. Υπό αυτό το πρίσμα, το πρωτεάσωμα –μια δομική κατασκευή των κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού– διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία και την ανάπτυξη των κυττάρων, διασπώντας τις πρωτεΐνες που έχουν καταστραφεί ή δεν είναι πλέον χρήσιμες, ενώ φάρμακα που αναστέλλουν τη δράση του πρωτεασώματος αποτελούν βασική θεραπευτική προσέγγιση στην αντιμετώπιση του πολλαπλού μυελώματος. Επίσης, πολλά νέα φάρμακα όπως ανοσοτροποποιητικοί παράγοντες (πομαλιδομίδη) και μονοκλωνικά αντισώματα (daratumumab, elotuzumab) έχουν πρόσφατα προστεθεί στη θεραπευτική φαρέτρα.
13°
