Αφούσης: ένα νέο και ωραίο ρακάδικο στη θέση της ιστορικής ταβέρνας Λεύκα των Εξαρχείων

Η Λεύκα είναι λίγο ιστορία της Αθήνας και πολύ περισσότερο ιστορία των Εξαρχείων. Μαγαζί των φοιτητικών μας χρόνων και μαγαζί από το οποίο πέρασαν γενεές δεκατέσσερις πριν από μας, αφού, για να καταλάβεις, η ιστορία της ξεκινά στο κατώφλι του 20ού αιώνα, το 1900. Καρβουνιάρικο και μανάβικο που πουλούσε, όπως όλα τα καρβουνιάρικα του καιρού του, χύμα ρετσίνα. Το 1927 άνοιξε για 85 χρόνια σαν ταβέρνα, η ξακουστή Άνδρος, που το 1937 άλλαξε χέρια και βαφτίστηκε Λεύκα από τη φουντωτή, πεντάψηλη λεύκα της αυλής της, που πρόλαβα κι εγώ.

Στερνοί ιδιοκτήτες, ο Βασίλης και ο γιος του, ο Κώστας, που τη δούλεψαν μισό αιώνα, μέχρι που τους πήραν τα χρόνια και η κούραση. Ο Παπαδιαμάντης, ο Παλαμάς… και ποιοι δεν πέρασαν από δω. Η σιδερένια πόρτα έβαλε λουκέτο το 2023 και ήταν μια θλίψη να περνάς και να βλέπεις την ταβέρνα σιωπηλή και σφαλισμένη, αυτή που άντεξε πολέμους, αντίξοα χρόνια, σκοτεινιές και γυρίσματα του καιρού και η οποία –σκεφτόμουν εγώ– λύγισε και δεν κατάφερε «να τα βάλει» με τα Airbnb της νέας εξαρχειώτικης era.

Κι εκεί που με τρόμο περίμενα να αναδυθεί στη θέση της ο σκελετός κάποιου νεόδμητου, με χαρά πληροφορούμαι πως την πήρε η οικογένεια Σουρτζή – βλέπε Σκούφιας, Σαλός Λαγός και πόσα άλλα πετυχημένα στέκια που ντάντεψαν τις νύχτες μας από το ’90 ως το σήμερα. Η οποία οικογένεια ξέρει να κάνει μαγαζιά πολύχρωμα, ταπεινά, οικονομικά και κεφάτα, με τη δική της χαρακτηριστική απλότητα κι ένα καθημερινό, σπιτίσιο και νόστιμο φαγητό.

Αφούσης, το νέο ρακάδικο των Εξαρχείων

Το άνοιγμα καθυστερούσε, καθώς το κτίσμα παρελήφθη χωρίς νερό, φως και γκάζι, όμως εδώ και ούτε δύο μήνες όλα πια στη Λεύκα έχουν γίνει φως, φρέσκια μπογιά και χρώματα έντονα, κίτρινα και κόκκινα και πράσινα. Η περίκλειστη σαν φωλιά αυλή μεγαλώνει τα φυτά της, μικρές γωνιές και διαφορετικά επίπεδα, ένα γαλάζιο, σαν ουρανός, μπαρ με κίτρινες σαν ήλιο λεπτομέρειες, δεσπόζει στο εσωτερικό πίσω από τις τζαμαρίες. Η σκόνη του χρόνου καθάρισε, όμως πάντα κάτι μένει από την παλιά ιστορία, μια διάχυτη αύρα από τα βάθη του καιρού. Το μαγαζί βαφτίστηκε Αφούσης, από τον γνωστό ικαριώτικο χορό, που αφηγείται την ιστορία ενός Κασιώτη νέου που έχασε τα μυαλά του σαν είδε τους Τούρκους να σκοτώνουν τον πατέρα του κι άρχισε να κυκλοφορεί αλαφροΐσκιωτος στο νησί, φορώντας απανωτά καπέλα στο κεφάλι του.

Ρακάδικο-μεζεδοπωλείο λοιπόν, με τον γιο Κωνσταντίνο στον ρόλο του οικοδεσπότη και με τη μαμά Κατερίνα στην κουζίνα. Δεινή μαγείρισσα, έμπειρο χέρι, που εγγυάται τον νόστιμο μεζέ και πολλά πιάτα για τα οποία λαχταράς να επιστρέψεις, όπως τα μοναδικά ντολμαδάκια της, το χιουνκιάρ μπεγιεντί και όλα τα μαγειρευτά της, που κάθε μέρα θα εναλλάσσονται στο μενού.

Αυτό που κυρίως θα σε εντυπωσιάσει στον Αφούση είναι οι τιμές του, που έρχονται –μαζί με τη Λεύκα– από άλλες εποχές. Στην αρχή υποψιάζεσαι πως ίσως αντιστοιχούν σε πιατάκια-δείγματα ενός κλασικού καφενέ. Όμως, οι Σουρτζήδες με τις κρητικές καταβολές ξέρουν μόνο τα πιάτα τα γεμάτα, τα γενναιόδωρα. Ίσως γι’ αυτό ο Αφούσης να γεμίζει από την πρώτη μέρα και όχι μόνο από ένα φοιτητικό κοινό. Όλες οι ηλικίες μαζεύονται και στα λάιβ, που ξεκίνησαν εδώ και κάτι μέρες, με έντεχνα και λαϊκά του κεφιού και της χαράς.

Τι θα φας στον Αφούση;

Στο τραπέζι έχει την ωραία φάβα τους, που τη σερβίρουν πρωτότυπα με τριμμένη φρέσκια ντομάτα, ελαιόλαδο και κάππαρη, έχει τον πλούσιο ντάκο τους με τη φέτα, τον άπαιχτο κολοκυθοκεφτέ με αρώματα φρέσκα από δυόσμο και μαϊντανό, καλαμαράκια κοκκινιστά πάνω σε σαφρανάτο ρυζάκι, ταμπουλέ. Στα πιο χορταστικά, τα κλασικά κεφτεδάκια με πατάτες, τα λεπτά, τρυφερά μπριζολάκια, η πανσέτα, το μαγικό σφακιανό αρνάκι με τα χόρτα και τα φρέσκα μυρωδικά και το ψαρονέφρι με τα αμπελόφυλλα και τη φέτα. Στο τέλος, κλασικά η σφακιανή πίτα με το μέλι, φτιαγμένη σε μια από τις πιο ανάλαφρες, αιθέριες εκδοχές της, από τα χεράκια της Κατερίνας.

Ο Αφούσης δεν είναι μόνο η πιο οικονομική απάντηση για σπιτικό φαγητό στα Εξάρχεια. Είναι, κυρίως, αυτό που πολύ μας λείπει τελευταία: ένα μαγαζί με οικοδεσπότες, μια οικογένεια που σε καλοδέχεται όπως παλιά, που κρατά μόνη της την κουζίνα και τη σάλα, στην εποχή μιας απρόσωπης εστίασης. Και όλο αυτό είναι η παλιά Λεύκα και ό,τι έχει απομείνει απ’ το παλιό πλην διαχρονικό χρώμα των Εξαρχείων.

Mαυρομιχάλη 121 & Βουλγαροκτόνου, 2130283201