Απολογισμός: «Ερευνώ λίγο στην τέχνη μου ενώ θα ήθελα να ερευνώ περισσότερο, εξαιτίας των συνθηκών. Όταν, όμως, δεν είμαι μόνιμα ερευνητική με αυτό που κάνω, το βαριέμαι αφάνταστα. Δεν το χωνεύω. Αγαπώ λιγότερο την τέχνη μου απ’ ότι την αγαπούσα νεότερη. Φυσικά, εξαιρούνται κάποιες δουλειές, όπως, για παράδειγμα, οι περσινοί ‘Εξόριστοι’ του Τζέιμς Τζόις, στο Από Μηχανής Θέατρο».
Βαρβαρότητα: «Η χοντροκοπιά στη σκέψη, η οποία έχει να κάνει με πολλά πράγματα αλλά όχι απαραίτητα με τη γνώση. Ένα πράγμα που είναι ξεκομμένο, μονολιθικό και μονοδιάστατο και δημιουργεί αντιδράσεις μονοτονίας στη ζωή, αυτό για μένα είναι βαρβαρότητα. Δεν είναι ανάγκη δηλαδή να παίζει κανείς ξύλο για να τον θεωρήσω βάρβαρο. Αρκεί το να περνά κάποιες κλισέ σκέψεις και ιδέες, οι οποίες να είναι καταστροφικές και ακυρωτικές για το σύνολο. Αυτό για μένα είναι βαρβαρότητα».
Γήρας: «Μικρότερη αυτή η λέξη, αυτή η κατάσταση με φόβιζε τρομερά. Τώρα που γερνάω, νιώθω να απλώνεται μέσα μου μια συμφιλιωτική κατανόηση, η οποία αγκαλιάζει με πολύ αγάπη ανθρώπους και πράγματα. Καμιά φορά οι γέροι άνθρωποι έχουν τέτοιο άρωμα γοητείας που είναι πολύ πιο ελκυστικό από την μπρουταλιτέ μιας νεότητας που είναι άσκεφτη».
Ερωτας: «Αυτή η λέξη με κάνει δυστυχισμένη. Επειδή τον στερήθηκα τον έρωτα σε αυτή τη ζωή. Κάθε φορά που ακούω ή αναγνωρίζω τον έρωτα, νιώθω δυστυχία και απόγνωση».
Ηττα: «Δεν μου αρέσει καθόλου αυτή η λέξη. Δεν τη θέλω. Δε θέλω να μπαίνει στο ρεπερτόριό μου. Η μεγάλη ήττα μου στη ζωή ήταν η πάλη που έκανα με το θάνατο. Όταν έχανα δικούς μου ανθρώπους, που δεν μπορούσα να κάνω τίποτα, αισθανόμουν φρικτά νικημένος άνθρωπος. Ημουν η ηττημένη Γερμανία».
Θέατρο: «Θεωρώ το θέατρο μια τέχνη πολύ σπουδαία, πολύ μεγάλη και πολύ παλιά. Η παλαιότητα αυτής της τέχνης την καθιστά πολύ σημαντική και τη βάζει στην κατηγορία του Μύθου. Όπως και όποιοι και σε οποιαδήποτε εποχή και να το ασκούμε, το θέατρο είναι μια προαιώνια τέχνη. Φοβερά δυνατή, αυστηρή, και κυρίαρχη. Το θέατρο είναι πάνω από εμάς, πάνω από φτηνές ή εμπορικές παραστάσεις, σκηνοθετισμούς ή ηθοποιιλίκια. Το θέατρο είναι θρησκεία και σε αυτό προσκυνώ».
Μοναξιά: «Από ένα σημείο και πέρα στη ζωή μου, είναι πολύ μεγάλη ευδαιμονία κι ευτυχία η μοναξιά. Θα μου άρεσε να ζω όπως ζούσα νεότερη αλλά από τη στιγμή που δεν είναι έτσι τα πράγματα, η μοναξιά είναι η καλύτερη επιλογή. Δεν στενοχωριέμαι καθόλου που είμαι μόνη μου. Γεμίζω πολύ καλά το χρόνο μου, μου ανήκει ο χρόνος μου στο σύνολό του. Κι αυτό το έχω πολύ ανάγκη γιατί δεν ξέρω και πόσο θα ζήσω».
Μητρότητα: «Ναι… Είναι μια απελπισία. Διότι η αγωνία αυτού του πράγματος, του πολιτισμένου ανθρώπου που λέγεται μητέρα, δεν τελειώνει ποτέ. Εγώ θα ήθελα να είμαι πολύ ζώο, καθόλου πολιτισμένη. Να τελειώνει όλη αυτή η αγωνία από τη στιγμή που απογαλακτίζεται το παιδί μου. Ως πολιτισμένο ον όμως, όλο αυτό που έχει κάνει το μυαλό μου σε σχέση με τα καθήκοντά μου ως μητέρα, δεν τελειώνει ποτέ. Οσο ζω, θα έχω αυτή την ατέλειωτη, καταλυτική αγωνία κι ανασφάλεια της μητρότητας».
Νεοέλληνες: «Μικροαστισμός, βλακώδης κατανάλωση, απαιδευσιά, αμορφωσιά, υπερφίαλος εγωισμός, φαλλοκρατισμός, γυναικεία πονηριά, λαμογιά, μίζα, απάτη, ρεμούλα, τεμπελιά, παρτακισμός. Όλα αυτά είναι ο Νεοέλληνας. Χωρίς καμία άλλη φιλοδοξία πέραν του χρήματος».
Ξαγρυπνώ: «Κοιμάμαι πάρα πολύ αργά. Με παίρνει ο ύπνος μόνο τις πρωινές ώρες. Τη νύχτα το μυαλό μου γεμίζει με αρνητικές ιδέες, φοβίες και πανικούς. Και διαβάζω μέχρι τα ξημερώματα για να διώχνω αυτούς τους φόβους. Κι όταν πια γίνομαι τελείως κροκί από την κούραση και την εξουθένωση των αρνητικών σκέψεων, ε, τότε, πέφτω για ύπνο. Όταν δεν πιάνει η συνταγή του βιβλίου, παίρνω και κανένα υπνωτικούλι».
Ονειρα: «Οσους εφιάλτες κι αν έχω δει, ποτέ δεν τρόμαξα ιδιαίτερα. Βυθιζόμουν μες στον εφιάλτη γιατί ακόμα και κει έβρισκα μεγαλύτερη γαλήνη απ’ ό,τι όταν ξυπνούσα στην πραγματικότητα. Αρκεί να μπορώ να κοιμηθώ κι ας βλέπω κι εφιάλτες. Το ξύπνημα στην πραγματικότητα είναι πιο αποκαρδιωτικό, πιο απελπιστικό, πιο εφιαλτικό».
Παιδική ηλικία: «Η πρώτη μου ανάμνηση από τότε που ήμουν παιδί είναι κάπου στα δύο μου έτη με τον πατέρα μου να με κρατάει από το χέρι, αφού μου έχει δώσει ένα μπουκέτο μενεξέδες να το προσφέρω στη μάνα μου γιατί γεννήθηκε η αδερφή μου. Η μητέρα μου σε ένα κρεβάτι με κάγκελα, η αδερφή μου ως μωρό δεν είναι εκεί –καλύτερα, γιατί δε θέλω να τη δω. Θυμάμαι –ή νομίζω ότι θυμάμαι- ότι μου είχε πει ο πατέρας μου, ‘θα δώσουμε αυτά τα λουλούδια στη μαμά γιατί έχεις αυτό το χρώμα μάτια’. Τον αγαπούσα πολύ τον πατέρα μου».
Ρήξη: «Τα τελευταία χρόνια έχω μεγαλύτερες εσωτερικές ρήξεις παρά εξωτερικές, με τον κόσμο. Παλιότερα, το αντίθετο. Τώρα, με την ηλικία, έχει ωριμάσει μέσα μου η ιδέα της ματαιότητας της σύγκρουσης με τον έξω κόσμο καθώς και το βάρος της μεγάλης κόπωσης που ακολουθεί μια τέτοια πράξη. Δεν έχω την αγωνιστικότητα που είχα κάποτε να συγκρούομαι συνεχώς. Αλλά εσωτερικά νομίζω ότι κλυδωνίζομαι, κυριολεκτικά, κι αυτό είναι πολύ πιο σαρωτικό και καταστροφικό απ’ ότι αν έκανα μια ανοιχτή αντιπαράθεση, όπου και θα εκτονωνόμουν».
Σιωπώ: «Δεν είμαι κι από τους πολύ σιωπηλούς ανθρώπους. Αν θέλω να τα πω, θα υπομονέψω και θα ξαναϋπομονέψω, αλλά στο τέλος θα τα πω μαζεμένα. Παλαιότερα, μιλούσα περισσότερο κι άκουγα λιγότερο. Τώρα, σιωπώ περισσότερο κι ακούω περισσότερο».
ΥΠΠΟΤ: «Δεν μου αρέσει που το Υπουργείο Πολιτισμού είναι και Τουρισμού. Το βρίσκω τελείως άστοχο. Ο πολιτισμός, για μένα, δεν έχει σχέση με τον τουρισμό. Η σμίκρυνση αυτή των πραγμάτων κατ’ εμέ είναι απόλυτα ανεπιτυχής. Ιδανικά, θα ήθελα το Υπουργείο Πολιτισμού να είναι ένα πολύ αριστοκρατικό όργανο».
Φόβοι: «Η αρρώστια. Και η δική μου και των άλλων. Φοβάμαι την ταπείνωση από την αρρώστια. Ο άρρωστος είναι μια άλλη κατηγορία του πληθυσμού. Δεν ξεχωρίζω τους ανθρώπους σε πλούσιους και φτωχούς ή σε έξυπνους και χαζούς αλλά σε άρρωστους και υγιείς».
Χρήματα: «Νομίζω ότι αγαπάω τα λεφτά αν και δεν έχω χρήματα. Κι αυτό γιατί η σχέση μου μαζί τους δεν είναι καθόλου καλή. Δεν είμαι καλή στη διαχείρισή τους. Όμως, δεν μπορώ να πω ότι με αφήνουν ασυγκίνητη. Αν με ρώταγαν τι θα προτιμούσα, ομορφιά ή πλούτη, θα προτιμούσα τα πλούτη. Γιατί μετά θα μπορούσα να κάνω μια πλαστική και να είμαι και όμορφη».
Ψέματα: «Βέβαια, λέω ψέματα. Από παιδί, μάλιστα. Με έλεγαν και φαντασιόπληκτη από τα πάρα πολλά ψέματα που αράδιαζα. Γιατί μικρή, που ήμουν καλύτερη ηθοποιός απ’ ό,τι είμαι τώρα, έλεγα καλύτερα, πιο πιστευτά ψέματα. Τότε, δύο πράγματα είχα σα σκοπό: να πείθω και να γοητεύω. Μεγαλώνοντας, βέβαια, λέω περισσότερες αλήθειες από ψέματα».
Ώρα να…: «…διαβάσουμε ένα καλό βιβλίο».
ΙNFO Στο Από Μηχανής Θέατρο (Ακαδήμου 13, Μεταξουργείο, 210 5231.131) παίζεται σε διδασκαλία της Ρ.Π. το έργο «Το βιβλίο της βασίλισσας Ελισάβετ ή Φύλλα Ημερολογίου» του Κων/νου Χρηστομάνου, στο οποίο και πρωταγωνιστεί μαζί με τον Κ. Φοντούκη.
15°
