Η Επιστήμη Μπινάζη μας ξεναγεί στις πόλεις της Ευρώπης όπου δραστηριοποιούνται Έλληνες, στη νέα της υβριδική ταξιδιωτική εκπομπή, κάθε Σάββατο στις 17:00, στην ΕΡΤ1.
«Fadoρεμπέτικο». Να ένας ολοκαίνουργιος όρος που μαθαίνω βλέποντας το πρώτο επεισόδιο της νέας σειράς της ΕΡΤ1 «Ραντεβού στην Ευρώπη, με την Επιστήμη Μπινάζη»: ένα μείγμα πορτογαλικού φάντο, προφανώς, κι ελληνικού ρεμπέτικου· η μείξη δύο μεσογειακών blues, με φόντο τη Μασσαλία.
Είναι η μουσική που αγαπά να τραγουδάει και να μαθαίνει στους Γάλλους η Καλλιρόη Ραουζαίου, με καταγωγή από την Άνω Σύρο και παππού ετεροθαλή αδελφό του Μάρκου Βαμβακάρη. «Είμαι ξένη σ’ αυτή τη χώρα», λέει στην Επιστήμη Μπινάζη μπροστά στην κάμερα, εννοώντας τη Γαλλία. «Εδώ θέλησα να ξανανακαλύψω τη μουσική μου».
Η Καλλιρόη είναι μία από τους 40 διαφορετικούς συνεντευξιαζόμενους που θα μας παρουσιάσει το «Ραντεβού στην Ευρώπη» τις επόμενες εβδομάδες. Η Επιστήμη Μπινάζη –σεσημασμένη ταξιδολάγνος, με δύο ταξιδιωτικές εκπομπές ήδη στο οπλοστάσιό της, μία ακόμα στην ΕΡΤ και μία στο ΣΚΑΪ– μας ταξιδεύει στην Ευρώπη και συναντά Έλληνες που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά από την Ιταλία, τη Γαλλία και την Ελβετία, μέχρι την Ουγγαρία, τη Σερβία, το Λουξεμβούργο, τη Βουλγαρία...
«Έχουμε περίπου 40 διαφορετικές περιπτώσεις ανθρώπων», μας εξηγεί. «Άλλοι ήταν ερωτικοί μετανάστες. Άλλοι είχαν ανάγκη να ξεφύγουν από κάτι – όχι απαραίτητα από την πολιτική κατάσταση, αν και υπάρχουν και αυτοί που ξέφυγαν από τον χαμό του 2015. Άλλοι είναι Έλληνες δεύτερης γενιάς. Άλλοι δέχτηκαν επαγγελματικές προτάσεις κι έκαναν το μεγάλο βήμα».
Ο δρόμος της την οδηγεί σε μεγάλες μητροπόλεις, όχι απαραιτήτως πρωτεύουσες: στη Μασσαλία, τη Γένοβα, το Στρασβούργο, τη Ζυρίχη τη Γενεύη. «Δεν είναι ότι δεν έχουμε δει αυτές τις πόλεις σε άλλες ταξιδιωτικές εκπομπές. Αυτό που διαφοροποιεί τη συγκεκριμένη εκπομπή είναι οι ανθρώπινες ιστορίες που συνοδεύουν τις εικόνες κάθε πόλης», λέει.
Το πρώτο επεισόδιο, που παίχτηκε το προηγούμενο Σάββατο στις 17:00 (και είναι πλέον διαθέσιμο 24/7 από την πλατφόρμα του ERTFLIX), ήταν εντυπωσιακό. Καλογυρισμένο, ψαγμένο, με απίθανη μουσική επιμέλεια και κινηματογραφική αισθητική. «Δεν είμαστε σαν τις ταξιδιωτικές εκπομπές που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε στην ιδιωτική τηλεόραση. Η δική μας εκπομπή έχει production value» εξηγεί η Επιστήμη Μπινάζη, «δηλαδή είμαστε ολόκληρη ομάδα, με τις προδιαγραφές που χρειάζονται για να κρατήσεις το ενδιαφέρον του θεατή και να τον κάνεις να νιώσει ότι καταναλώνει ένα πολιτιστικό προϊόν· όχι μια low budget παραγωγή μ’ έναν παρουσιαστή που κάνει και τον οπερατέρ, χωρίς βεβαίως να θέλω να υποτιμήσω αυτό το είδος, που έχει επίσης το κοινό του. Εκτός από τα κείμενα υπογράφω και τη μουσική επιμέλεια, και μου έκανε εντύπωση ότι πολλά από τα σχόλια μετά την προβολή του πρώτου επεισοδίου αφορούσαν τη μουσική. Είναι μουσικές επιλογές που κάνω και καθημερινά στο πρωινό του Voice 102,5».
Δώσε μου μερικά παραδείγματα του τι επαγγέλλονται οι συνεντευξιαζόμενοί σου, της ζητώ. «Η Λίνα Γιάνναρου βρήκε εξαιρετικές περιπτώσεις ανθρώπων», απαντά. «Στη Ζυρίχη συναντήθηκα με μια γκουρού ινφλουένσερ σε θέματα fin tech. Είναι μια γυναίκα άνω των 45, που σπάει τα στερεότυπα – θα περίμενες, δηλαδή, έναν νεαρό οικονομολόγο ινφλουένσερ να θεωρείται ο γκουρού του fin tech. Η γυναίκα αυτή μου εξήγησε πώς η Κίνα έχει διεισδύσει στην Αφρική μέσα από εξελιγμένα εργαλεία οικονομοτεχνικής τεχνολογίας. Στη Γενεύη μίλησα επίσης με μια πολιτική επιστήμονα που εργάζεται πάνω στο μέλλον της εργασίας. Προσπαθεί δηλαδή να διασφαλίσει δικαιώματα που προκύπτουν από τη σαρωτική επέλαση της τεχνητής νοημοσύνης. Στη Γένοβα συνάντησα μια άλλη επιστήμονα, επικεφαλής ομάδας ανάπτυξης Έξυπνων Υλικών. Συζητήσαμε για συσκευασίες που «αποκαλύπτουν» την αλλοίωση των τροφίμων, σφουγγάρια που απορροφούν το πετρέλαιο από τη θάλασσα, επιδέσμους που απελευθερώνουν σταδιακά φάρμακα στις πληγές. Αν δείτε την εκπομπή, θα επιβεβαιώσετε μαζί μου ότι σε δέκα χρόνια ο κόσμος μπορεί να είναι πολύ διαφορετικός!»
Είναι λοιπόν, μια όχι αμιγώς ταξιδιωτική εκπομπή, επισημαίνω στην Επιστήμη, πριν δω η ίδια το πρώτο επεισόδιο. «Σωστά», απαντά. «Είναι μια υβριδική εκπομπή. Κι όλες αυτές οι συζητήσεις, είτε είναι για το μέλλον της εργασίας, είτε για την επιχειρηματικότητα, είτε για την ιστορία και τον πολιτισμό, γίνονται ενώ περιδιαβαίνουμε τις διάφορες πόλεις».
Λίγες μέρες μετά, όταν παρακολουθώ το επεισόδιο για τη Μασσαλία, το διαπιστώνω ιδίοις όμμασι. Η ιστορικός Ιωάννα Μουσικούδη μάς ξεναγεί στο ένδοξο και πολυεπίπεδο ελληνικό παρελθόν της πόλης μπροστά από τα κτίρια της παλιάς, ακμάζουσας ελληνικής αστικής τάξης του 19ου αιώνα αλλά και μέσα στο ιστορικό Λύκειο Thiers (ιδρυθέν το 1802 από τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη, παρακαλώ), όπου διδάσκει η ίδια κι όπου μαθαίνουμε ότι φοίτησε κι ο προσφιλέστατος Ντίνος Ηλιόπουλος, όταν ο πατέρας του κλήθηκε να αναλάβει τις επιχειρήσεις της οικογένειας Καρακανδά, μεγαλεμπόρων του καφέ, στην πόλη.
«Στο επεισόδιο για τη Μασσαλία», λέει η Μπινάζη προς επίρρωση της προηγούμενης παρατήρησής της περί υβριδικότητας, «γνώρισα έναν Έλληνα που εμπορεύεται ελληνικά προϊόντα σε μια πόλη που δεν έχει ελληνικό εστιατόριο. Είναι λες και κλείνουμε το μάτι σε φιλόδοξους επιχειρηματίες που σκέφτονται να δραστηριοποιηθούν εκτός Ελλάδας: παρέχουμε πληροφορίες που μπορεί να τους είναι και χρήσιμες!»
Τι της έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση κατά τη διάρκεια όλων των γυρισμάτων;
«Η άνοδος των Βαλκανίων. Τρέχουν με ρυθμούς ανάπτυξης που δεν είχα συνειδητοποιήσει. Είδα ουρανοξύστες να φιλοξενούν γνωστές πολυεθνικές δίπλα σε κτίρια σοσιαλιστικής αρχιτεκτονικής. Σ’ ένα κάδρο μέσα στο κλικ του κινητού μου έχω φυλάξει εικόνες από δύο ιστορικές φάσεις που μου θύμισαν το «Goodbye Lenin», αυτή την ταινία από το μακρινό 2003. Στα Βαλκάνια ένιωσα σαν στο σπίτι μου. Δεν ξέρω αν αυτό συμβαίνει επειδή κατάγομαι από τη Βόρεια Ελλάδα, οπότε ακόμα και το κλίμα και η βαλκανική βαριά προφορά μ' έκαναν να αισθανθώ μεγάλη οικειότητα και στη Σόφια και στο Βελιγράδι. Η αρχιτεκτονική, λόγου χάρη. Επισκέπτεσαι τη Φιλιππούπολη και είναι σαν να βρίσκεσαι στην Ξάνθη. Μετά, η συννεφιά, το γκρίζο, η ομίχλη, η υγρασία… Η Αθήνα διαφέρει πάρα πολύ απ’ αυτό».
Μήπως είναι και το εντονότατο κοινό πολυπολιτισμικό (βυζαντινό και οθωμανικό) παρελθόν της περιοχής; ρωτώ. «Ναι, συμφωνώ ότι είναι κι αυτό. Και το βλέπεις στην αρχιτεκτονική, όπως είπα, στη μαγειρική, στη γλώσσα, στα βυζαντινά μνημεία, στις επιγραφές και στην ιδιοσυγκρασία των ανθρώπων».
Και ποιο είναι το μεγαλύτερο μάθημα που πήρε απ’ όλα τα γυρίσματα κι απ’ όλους τους ανθρώπους που γνώρισε; «Αυτό που έγραψε η σπουδαία φιλόσοφος και ψυχαναλύτρια Τζούλια Κρίστεβα», απαντά χωρίς δισταγμό: «Ότι οι μετανάστες είναι απάτριδες. Αν έχεις ζήσει πολλά χρόνια έξω από τη γενέτειρά σου, είσαι ξένος και στη γενέτειρά σου και στην πόλη όπου έχεις επιλέξει να ζήσεις».
19°
