ΠΑΣΟΚ: Ας μην ψάχνουμε βελόνα στ' άχυρα

Η σταθερά χαμηλή δημοσκοπική εικόνα που παρουσιάζει το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ (για όσους θυμούνται ακόμα το «Κίνημα Αλλαγής») ήταν η αιτία της συζήτησης γύρω από την περίφημη βελόνα του Παύλου Γερουλάνου. Μια συζήτηση που δεν μπήκε, ωστόσο, στην ουσία, αλλά αναλώθηκε κυρίως σε επικοινωνιακές ατάκες, διαχωρισμούς στελεχών και χρονικές διορίες. Ο προβληματισμός για τις δημοσκοπικές αλλά και τις τελευταίες εκλογικές επιδόσεις του ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να κινηθεί παρά σε καθαρά πολιτικό επίπεδο αναζητώντας τα αίτια που κρατάνε τη βελόνα χαμηλά.

Το πρώτο σημείο του προβληματισμού αφορά την πορεία που έχει διανύσει το κόμμα το οποίο κυβέρνησε την Ελλάδα επί δεκαετίες στη διάρκεια της μεταπολίτευσης, μέχρι να φτάσει στη σημερινή συγκυρία. Η στάση που κράτησε μια μεγάλη και ιστορική πολιτική παράταξη στα κρίσιμα και κομβικά σημεία της διαδρομής της χώρας ήταν καθοριστική για το μέλλον τόσο της ίδιας όσο και της χώρας. Η πορεία του ΠΑΣΟΚ ήταν πολυκύμαντη. Την πρώτη περίοδο της μεγάλης πολιτικής και κοινωνικής «Αλλαγής» διαδέχτηκε το τσουνάμι του ακραίου λαϊκισμού-«Αυριανισμού», για να ακολουθήσει η μεταρρυθμιστική περίοδος του «Εκσυγχρονισμού».

Η αναπόφευκτη, όπως δυστυχώς αποδείχτηκε, περίοδος της κρίσης αποτέλεσε σκληρή δοκιμασία για το πολιτικό σύστημα και για το ΠΑΣΟΚ, που πέτυχε, μέσα σε κλίμα «αγανάκτησης» και παλινωδιών της Δεξιάς και της Αριστεράς, να συμβάλλει αποφασιστικά στη σωτηρία της χώρας. Αυτή η υπεύθυνη και τολμηρή στάση που εκφράστηκε και με τη συμμετοχή στη συγκυβέρνηση με τη ΝΔ, θεωρείται σήμερα από πολλούς στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ ως υπεύθυνη για τα χαμηλά του ποσοστά. Είναι μια απλουστευτική και -κυρίως- σκόπιμη ερμηνεία που θέλει να επιβάλλει τις θέσεις μιας μερίδας στελεχών, καθορίζοντας έτσι την προοπτική της δημοκρατικής παράταξης.

Κάποιοι λησμονούν ότι ένα μεγάλο μέρος πρωτοκλασάτων στελεχών του ΠΑΣΟΚ προσχώρησε στον κυβερνώντα πλέον ΣΥΡΙΖΑ, ρίχνοντας ανάθεμα στο πρώην κόμμα τους

Αυτοί που θεωρούν τη συγκυβέρνηση με τη ΝΔ ως «υπεύθυνη» για τη συρρίκνωση του ΠΑΣΟΚ, στα όρια της κοινοβουλευτικής εξαφάνισης τον Ιανουάριο του 2015, (θέλουν να) λησμονούν ότι στις εκλογές αυτές εμφανίστηκε το νέο-ιδρυθέν από τον Γιώργο Παπανδρέου ΚΙΔΗΣΟ, που απέτυχε να μπει στη Βουλή, στερώντας από το κόμμα με το οποίο κυβέρνησε τη χώρα 2,5 περίπου μονάδες. Μετά από χρόνια, το ΚΙΔΗΣΟ επανήλθε ως συνιστώσα του «Κινήματος Αλλαγής» -όπως παραμένει μέχρι σήμερα-, με τον ΓΑΠ να καταλαμβάνει μια έδρα ως πρώην πρωθυπουργός του ΠΑΣΟΚ. Επίσης, (θέλουν να) λησμονούν κάποιοι ότι ένα μεγάλο μέρος πρωτοκλασάτων στελεχών του ΠΑΣΟΚ προσχώρησε στον κυβερνώντα πλέον ΣΥΡΙΖΑ, ρίχνοντας ανάθεμα στο πρώην κόμμα τους.

Το δεύτερο σημείο του προβληματισμού αφορά στην πολιτική κατεύθυνση που έχει χαράξει το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ διεκδικώντας την ψήφο των πολιτών. Η απόφαση για αυτόνομη πορεία και προβολή της εναλλακτικής του πρότασης για τη διακυβέρνηση της χώρας απάλλαξε τα στελέχη του κόμματος από εκβιαστικά διλήμματα που συσκότιζαν την πολιτική και ιδεολογική του φυσιογνωμία. Ωστόσο, η αμφίπλευρη διεύρυνση, βασική προϋπόθεση για την ενίσχυση της αξιοπιστίας της αυτόνομης στρατηγικής και ιδρυτικός στόχος του «Κινήματος Αλλαγής» δεν προχώρησε. Η επιστροφή στο ΠΑΣΟΚ οριοθέτησε το πολιτικό εύρος και οδήγησε σε εσωστρέφεια.

Το τελευταίο χρονικό διάστημα, η συζήτηση που έχει ανοίξει με ευθύνη συγκεκριμένης πλευράς του στελεχικού δυναμικού σχετικά με πιθανές μετεκλογικές συνεργασίες έρχεται να υπονομεύσει ανοιχτά τη στρατηγική της αυτονομίας. Ειδικά τη στιγμή που οργανωμένα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα προωθούν την επιστροφή στην «ενεργό πολιτική» του πρωθυπουργού των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, η πρόταση για δήθεν προοδευτική συνεργασία με την ηγετική συμμετοχή του έρχεται να επιβραβεύσει τις πρακτικές του '15, που οδήγησαν τη δημοκρατική παράταξη στα όρια της εξαύλωσης. Η «προοδευτική διακυβέρνηση» δεν έχει καμιά ιδεολογικοπολιτική βάση, δεν είναι κοινοβουλευτικά ρεαλιστική και αλείβει με βούτυρο το ψωμί του σημερινού πρωθυπουργού.

Το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ αποτελούν τους δύο πόλους του πολιτικού συστήματος, εκπροσωπόντας τα δύο σύγχρονα ευρωπαϊκά ρεύματα διακυβέρνησης

Πρόσχημα για την ανάγκη μιας «προοδευτικής συνεργασίας» είναι ο κίνδυνος που προβάλλεται για την επανάληψη μιας συγκυβέρνησης ΠΑΣΟΚ-ΝΔ, μιας αναγκαστικής κυβέρνησης που σχηματίστηκε μέσα στην κρίση -με τη συμμετοχή και της ΔΗΜΑΡ-, προκειμένου η χώρα να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της πτώχευσης. Το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ αποτελούν τους δύο πόλους του πολιτικού συστήματος -τον συντηρητικό και τον σοσιαλδημοκρατικό-, εκπροσωπόντας τα δύο σύγχρονα ευρωπαϊκά ρεύματα διακυβέρνησης, με διαφορετική αντίληψη για το μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης και την αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων. Δεν υπάρχει έδαφος για κυβερνητική συγκατοίκηση των δύο αυτών αντιλήψεων σε φυσιολογικές πολιτικές συνθήκες.

Η πολυσυζητημένη «βελόνα» δεν πρόκειται να κουνηθεί, και σίγουρα όχι προς τα πάνω, αν το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ δεν αποκτήσει άμεσα τη συνείδηση μιας ευρείας Δημοκρατικής Παράταξης που επιδιώκει αυτόνομα την παρουσία και τη νίκη της. Μια νίκη που θα έρθει στη βάση ενός ρεαλιστικού εναλλακτικού προγράμματος διακυβέρνησης ικανού να συσπειρώσει δυνάμεις από την μεταρρυθμιστική κεντροαριστερά ως τις κεντροδεξιές παρυφές της ΝΔ, και όχι ως αποτέλεσμα ρετρό ιδεοληπτικών συγκολλήσεων. Σε αντίθετη περίπτωση θα συνεχίσουμε να ψάχνουμε τη βελόνα στα άχυρα μιας αντιπολίτευσης χωρίς αξιόπιστη πρόταση και προοπτική εξουσίας.