Πώς η Ελλάδα θα βάλει φραγή στα social media για ανήλικους κάτω των 15 ετών

Από το στάδιο των σκέψεων για την απαγόρευση των social media σε ανήλικους κάτω των 15 ετών στην Ελλάδα, η κυβέρνηση περνά στο στάδιο των συσκέψεων, προχωρώντας σε σχέδιο με άμεση εφαρμογή ακόμη και εντός Οκτωβρίου. Ήδη από πέρυσι, με το άνοιγμα της σχολικής χρονιάς 2024 – 2025, το Μαξίμου είχε στείλει το μήνυμα ότι, μετά την απαγόρευση της χρήσης κινητών στα σχολεία, τα μέτρα για την αντιμετώπιση της έκθεσης των παιδιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα αποτελέσει προτεραιότητα. Το σχέδιο οργανώνεται κατά τα πρότυπα της Αυστραλίας, ενώ καταλυτική θεωρείται – σύμφωνα με πηγές – η παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη σε εκδήλωση που διοργάνωσε η χώρα στο περιθώριο της 80ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Εκεί, «η κυβέρνηση είδε ότι μπορεί να εφαρμόσει αυτό για το οποίο οι γονείς την παρακαλούν να αναλάβει δράση».

Μόλις στις 24 Σεπτεμβρίου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε ότι το γεγονός πως η απαγόρευση των social media για ανήλικους κάτω των 15 ετών στην Ελλάδα αποτελεί μία «δύσκολη πίστα», δεν μπορεί παράλληλα να αποτελέσει και δικαιολογία προκειμένου να μην ενισχυθεί η προστασία των παιδιών στον ψηφιακό κόσμο. Άλλωστε, το καμπανάκι έχει χτυπήσει ανησυχητικά από πέρυσι, μετά τα ακραία «ραντεβού» για ξύλο που έδιναν ανήλικοι μέσω TikTok. Τα βλέμματα έχουν στραφεί στα νέα περιστατικά βίας μεταξύ ανηλίκων σε χώρους σχολείων εκτός ωραρίου μαθημάτων. Πιο πρόσφατο περιστατικό, το βίντεο που δείχνει μαθήτρια να απειλείται και να εκβιάζεται από συνομίληκές της που την εξαναγκάζουν να τους φιλήσει τα πόδια. Αλλά και η αποκάλυψη ότι 28χρονος προσέγγιζε ανήλικες μέσω social media, τις έπειθε να του στείλουν φωτογραφίες τους – πολλές φορές με λιγότερα ρούχα – και στη συνέχεια τις απειλούσε ότι θα δημοσιεύσει το υλικό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σοκαριστικός ήταν και ο ομαδικός βιασμός 14χρονης το καλοκαίρι στον Πειραιά από άτομο που είχε γνωρίσει στο TikTok και την παρέα του.

Social media: Ο «κόφτης», η επιβεβαίωση της ηλικίας και η «φραγή» στο σπίτι 

Η Ελλάδα επιδιώκει να γίνει η πρώτη χώρα της Ευρώπης που θα βάλει «ψηφιακό δίχτυ» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για ανήλικους κάτω των 15 ετών, πηγαίνοντας το σχέδιο της ένα βήμα παρακάτω και απαγορεύοντας την πρόσβαση σε άτομα κάτω των 18 ετών σε σελίδες στοιχηματικές ιστοσελίδες, eshop με καπνικά προϊόντα και πλατφόρμες με πορνογραφικό περιεχόμενο. Για την κυβέρνηση, ο «ελέφαντας στο δωμάτιο είναι το πώς θα καθοριστεί η ηλικία του χρήστη», γι’ αυτό και το σχέδιο δεν έχει ως πηγή του και μόνο την απαγόρευση πρόσβασης σε ανήλικους έως 15 ετών από τα ίδια τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το πρώτο «φιλτράρισμα» θα γίνεται μέσω του ψηφιακού συστήματος Kids Wallet. Εκεί θα επιβεβαιώνεται η ηλικία των χρηστών. Μέσω της εφαρμογής, τα δεδομένα των ανηλίκων θα ελέγχονται από το κράτος, το οποίο θα απαγορεύει την πρόσβαση σε υπηρεσίες που δεν είναι για την ηλικία τους. Στο τραπέζι των συζητήσεων για το πώς θα γίνει το age assurance έχει βρεθεί το ζήτημα της ψηφιακής ταυτότητας, αλλά και οι τεχνικές εκτίμησης της ηλικίας των χρηστών χωρίς να απαιτείται η μόνιμη αποθήκευση.

Η «φραγή» στα social media θα έχει τρία διαφορετικά επίπεδα, για την παράβλεψη των οποίων θα καθοριστούν πρόστιμα. Σε επίπεδο πλατφόρμας, θα πρέπει να υπάρξει τρόπος για την επαλήθευση της ηλικίας των χρηστών. Αυτό θα γίνεται κατά τη δημιουργία λογαριασμού ή για τη συνέχιση χρήσης του όταν ο «κόφτης» τεθεί σε εφαρμογή. Επιπλέον, σε επίπεδο δικτύου, αναμένεται να καθοριστεί το φιλτράρισμα πρόσβασης σε συγκεκριμένες κατηγορίες ιστοσελίδων και πλατφορμών τόσο στα οικιακά πακέτα ίντερνετ, όσο και στις SIM που χρησιμοποιούν τα παιδιά, με τη δυνατότητα εξαίρεσης για τα μέλη της οικογένειας άνω των 16 ετών. Το σχολείο δεν θα ξεφύγει από τον κόφτη, αφού οι διευθυντές θα κληθούν να θέσουν σε «σχολικό προφίλ» τις σχολικές συσκευές αποκλείοντας τα social media και στοιχηματικές ιστοσελίδες.

Η Ελλάδα ηγείται της θέσπισης πανευρωπαϊκού «κόφτη»

Η Ελλάδα - μαζί με τη Γαλλία και την Ιταλία – ηγείται της θέσπισης ενός πανευρωπαϊκού «κόφτη» στα social media για τους ανήλικους. Τον Μάιο παρουσιάστηκε στις Βρυξέλλες το σχέδιο που προβλέπει τον καθορισμό νέων κανόνων από την ΕΕ για τον μαζικό περιορισμό της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τα παιδιά, εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών σχετικά με τις επιπτώσεις της υπερβολικής διάρκειας online παραμονής τους.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε πρόσφατη τοποθέτησή της από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ υποστήριξε ότι συμμερίζεται τις ανησυχίες χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που πιστεύουν ότι έχει έρθει η ώρα της για θέσπιση ηλικίας ψηφιακής ενηλικίωσης. «Ως μητέρα επτά παιδιών και γιαγιά πέντε παιδιών, συμμερίζομαι την άποψή τους» δήλωσε χαρακτηριστικά. Μάλιστα, σε συζήτηση που είχε με τον Αυστραλό πρωθυπουργό, Άντονι Αλμπάνεζε, η φον ντερ Λάιεν επιβεβαίωσε τα σχέδια για μια επιτροπή της ΕΕ που θα «αξιολογήσει ποια βήματα έχουν νόημα σε ευρωπαϊκό επίπεδο». Πάντως, για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραμένει το ερωτηματικό για το πώς θα μπορούσε να υπάρξει οριζόντια φραγή σε όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στις εθνικές στρατηγικές και πολιτικές που θα έπρεπε να δημιουργηθούν.

Πηγές αναφέρουν ότι το τελευταίο διάστημα η Ελλάδα βρίσκεται σε επαφή με κολοσσούς των social media, προκειμένου να χαραχτεί ο χάρτης του «κόφτη» και η κυβέρνηση να είναι έτοιμη έως το τέλος Οκτωβρίου να ανακοινώσει την απαγόρευσης της χρήσης των social media από ανήλικους 15 ετών και κάτω.