Δημοσιογράφοι, πρώην κρατικοί υπάλληλοι και επιστήμονες της πιάτσας δημιουργούν ένα αγοραίο σύστημα παραγωγής και ερμηνείας δημοσκοπήσεων. Το ενδιαφέρον σε αυτές δεν είναι το τελικό αποτέλεσμα, που άλλωστε ελάχιστα μπορούν να επηρεάσουν. Είναι κυρίως ο τρόπος διατύπωσης των ερωτημάτων στους ψηφοφόρους και κυρίως η μέθοδος ερμηνείας τους.
Τον τελευταίο καιρό η παραγωγή τέτοιων μορφωμάτων στατιστικής επιστήμης είναι σχεδόν προκλητική ως προς την εικόνα που παρουσιάζουν για το καταρρέον σύστημα διαχείρισης του Μαξίμου. Σε άλλες εποχές, επί παραδείγματι, το φαινόμενο της υποκατάστασης του πρωθυπουργού από την ομάδα Διευθυντηρίου θα αποτελούσε casus belli για τα δημοσιογραφικά γραφεία. Το ζήτημα της ακύρωσης στην πράξη της πρωθυπουργικής εξουσίας και της υποκατάστασής της από το διμελές-πενταμελές Διευθυντήριο, που διακινεί τις δεσμευτικές εργολαβίες τις οποίες έχει αναλάβει, περνά σχεδόν απαρατήρητο.
Το Διευθυντήριο
Ο Κώστας Καραμανλής δεν κυβερνά πλέον. Η τελευταία κυβερνητική επιτροπή που συζήτησε τάχα μου την κατάσταση στην οικονομία, έβαλε και την ταφόπετρα σε μία πενταετή εξουσία του Μαξίμου, όπου ο κύριος μοχλός της ήταν η ομάδα Ρουσόπουλου. Σε αυτή την ομάδα ο πρωθυπουργός είχε να παίξει το ρόλο του, άντε ως συντονιστή. Στην τελευταία συνεδρίαση της κυβερνητικής επιτροπής, που κατέληξε στη δημόσια διαφωνία μεταξύ της λαϊκής Δεξιάς του Γιώργου Σουφλιά και της εκσυγχρονιστικής ομάδας την οποία εκφράζει τυπικά ο Γιώργος Αλογοσκούφης (ως χειριστής της οικονομίας και όχι της πολιτικής της), κατέδειξε πως ο Κώστας Καραμανλής έχει απολέσει την μπάλα… αν την είχε ποτέ στα πόδια του. Συνήθως οι πρωθυπουργοί όχι μόνο διοικούν, αλλά και το δείχνουν. Ο τρόπος που ο πρωθυπουργός συναίνεσε στην αποπομπή του επί της ουσίας διοικητή του Μαξίμου, του Θόδωρου Ρουσόπουλου δηλαδή, ήταν αποκαλυπτικός για τον τρόπο που ασκείται η διοίκηση στην ελληνική δημοκρατία. Ο Κώστας Καραμανλής δεν επιθυμούσε την αποχώρηση του συνεργάτη του, γιατί απλούστατα και ανάγκη τον είχε και τον φοβάται. Προφανώς για όλα όσα γνωρίζει. Προφανέστερα διότι τον ανέδειξε δύο φορές πρωθυπουργό, επιτυχία που ισοδυναμεί με θαύμα.
Η αδυναμία του πρωθυπουργού να κυβερνήσει παρακάμφθηκε μέσω του Διευθυντηρίου. Σουφλιάς και Παυλόπουλος ανέλαβαν τα σπουδαία. Σιούφας, Ντόρα και Μεϊμαράκης ανέλαβαν την καθημερινή διαχείριση. Η υπόθεση θυμίζει την αρχαία Ρώμη. Η «Ομάδα των 5» λειτουργεί ως φράξια συγκλητικών στο Καπιτώλιο. Ο πρωθυπουργός είναι ο αυτοκράτορας που μένει κλεισμένος στην κατοικία του και διαβάζει ιστορίες των προγόνων του.
Τα συγκοινωνούντα συστήματα
Κάθε ζωντανό «σύστημα» πρέπει να αναπαράγεται. Πρόκειται για φυσικό νόμο. Στα κλειστά συστήματα εξουσίας η αναπαραγωγή επιτυγχάνεται με επιλεγμένες ομάδες επικοινωνιακών Ράμπο – δημοσιογράφους, δημοσκόπους, στελέχη τηλεόρασης, χρηματοδότες, ισχυρούς παράγοντες σε άλλα συστήματα επιρροής. Επί παραδείγματι, η Εκκλησία είναι ένα ισχυρό σύστημα επιρροής. Ο μακαρίτης Χριστόδουλος λειτουργούσε ως βασικό στέλεχος στη διαδικασία αναπαραγωγής της εξουσίας του Μαξίμου. Ο θάνατός του επέφερε δυσλειτουργία στα πλαίσια αυτής της ομάδας επιρροής. Η αποκάλυψη του ρόλου του Εφραίμ ήταν αποτέλεσμα αυτής της «δυσλειτουργίας». Άλλο παράδειγμα. Ο εκπρόσωπος του υπουργού Άμυνας δημοσιεύει ένα πόνημα με λογοτεχνικές φιλοδοξίες, που διαπραγματεύεται τη διενέργεια πραξικοπήματος στην Ελλάδα από τους «Μαύρους», όπου «Μαύροι» είναι οι εθνικιστές που ανατρέπουν την κυβέρνηση της Κεντροαριστεράς διότι αυτή «πούλησε» τα ιερά και τα όσια της πατρίδας. Ο νέος αυτός εκκολαπτόμενος θεωρητικός της Ακροδεξιάς, που προς στιγμή κρύβεται πίσω από τη «λογοτεχνικότητα» των πονημάτων του, εκφράζει ένα συγκεκριμένο σύστημα επιρροής που διαβιεί στην πολιτική, στη δημοσιογραφία, στο πανεπιστήμιο, στην εκδοτική διαδικασία και στη Βουλή. Είναι το σύστημα του «βαθέος κράτους», τα μέλη του οποίου είναι επίγονοι των ισχυρών μεταπολεμικών συστημάτων του «ΙΔΕΑ», της «Κόκκινης Προβιάς» και των συναφών παραφυάδων τους. Από το 1981 και μετά, τα συστήματα αυτά ακρωτηριάστηκαν αλλά επιβίωσαν. Οι επίγονοί τους τώρα αντιμάχονται τους Τούρκους ομοϊδεάτες τους της οργάνωσης «Εργκενεκόν», η δίκη της οποίας διεξάγεται στην Άγκυρα, αλλά και των δημοσιογραφικών παραφυάδων τους που εκτελούν «συμβόλαια τιμής», συγγράφοντας πονήματα περί κατάρρευσης του τουρκισμού. Στη Σερβία αυτά τα «τρωκτικά της Ιστορίας» εμφανίστηκαν το 1988-’90, ανέλαβαν την καθοδήγηση του σερβικού νεο-εθνικισμού και κατέρρευσαν αφού συνετρίβησαν στα πεδία των μαχών και κυρίως της διπλωματίας.
Άλλα κλειστά συστήματα με τα οποία συνλειτουργεί το Μαξίμου είναι αυτά των καρτέλ, των εργολάβων, των εκδοτών. Αυτά τα συστήματα έχουν και τους εκφραστές τους στη διοίκηση. Ο Ζαχόπουλος είναι ένας από αυτούς. Οι «κουμπάροι» είναι εκτελεστές των διαταγών. Αυτό το «πολιτικό underground» συντόνιζε και εν μέρει συντονίζει ακόμη το Μαξίμου, αφού από αυτό αντλούσε και εν μέρει αντλεί την ισχύ του. Και λέμε, εν μέρει, διότι απλά οι συνθήκες και οι συγκυρίες δεν επέτρεψαν σε αυτό το σύστημα εξουσίας να αναπαραχθεί τόσο ώστε να επιβιώσει επί μακρό χρονικό διάστημα. Στην Ελλάδα τα συστήματα δημιουργούνται και αναπαράγονται κατά συγκυρία και όχι, όπως στην Ιταλία, κατά παράδοση. Με μία ενδεχομένως εξαίρεση. Το σύστημα εξουσίας των επιγόνων του «βενιζελισμού» στη δυτική Κρήτη με πρόσφατο παράδειγμα την υπόθεση Γιάννη Κεφαλογιάννη και με τις δεδομένες σχέσεις εξάρτησης που αυτό το «σύστημα» διατηρεί διαχρονικά με την ελληνική Αστυνομία και (μην το ξεχνάμε) με την πρώην Χωροφυλακή.
Φως ιλαρόν
Οι επόμενοι μήνες θα αναδείξουν με ωμό τρόπο το πώς λειτουργούσε (και λειτουργεί) το Μαξίμου. Ο τρόπος επί παραδείγματι που οργανώθηκε η υπόθεση διάσωσης των τραπεζών, τρόπος τεχνικά, πολιτικά αλλά και διαχειριστικά πρόχειρος και απαράδεκτος, αλλά και αναποτελεσματικός, άφησε να διαφανεί πως το μείζον μέλημα του σοφού συντάκτη του νομοσχεδίου ήταν η σχεδόν φωτογραφική ενίσχυση δύο τραπεζιτών και όχι του τραπεζικού συστήματος. Ο ένας το κατάλαβε πως το εγχείρημα ήταν χονδροειδές και αποχώρησε. Ο άλλος επιμένει. Κάποιος τρίτος κάνει την πάπια, αλλά θέλει να «γλείψει» το κόκαλο των 28 δις (ατιμωρητί). Όσο πλησιάζουν οι εκλογές και οι δημοσκόποι θα έχουν πρόβλημα να ερμηνεύουν αυτή την απιστεύτου γελοιότητας ερώτηση περί «καταλληλότητας πρωθυπουργού», μια που τους σώθηκε νωρίς το επιχείρημα της άλλης γελοίας ερώτησης περί «παραστάσεως νίκης», τόσο με ωμότερο τρόπο θα αποκαλύπτεται το οικοδόμημα της «κοινωνίας των νταβατζήδων» που, ω του γελοίου, πρόκειται για καταγγελτικό πολιτικό όρο που εφηύρε και στη συνέχεια «εξυπηρέτησε» ο «αποδιοπομπαίος τράγος» του Μαξίμου. Τώρα αρχίζει το γέλιο.
19°
