Κύπρος: Γνωρίζοντας την άλλη μισή πατρίδα. Τι είναι τα οδοφράγματα και γιατί είναι σημαντικά;

Μια ενιαία γραμμή 180 περίπου χιλιομέτρων, η «γραμμή κατάπαυσης του πυρός», η «Πράσινη γραμμή» όπως έμεινε να λέγεται, χωρίζει εδώ και 51 ήδη χρόνια τα ελεύθερα εδάφη της Κύπρου από τα κατεχόμενα. Τα οδοφράγματα, παρά την ερμηνεία που έχει το δεύτερο συνθετικό του ουσιαστικού, έρχονται να λειτουργήσουν σαν πνεύμονες στο λαβωμένο μας νησί. Δίνουν κάποια ευκαιρία στους πολίτες των δυο κοινοτήτων να επισκεφτούν, να γνωρίσουν την άλλη μισή πατρίδα, μα κυρίως να συνευρεθούν με τους «άλλους» Κύπριους οι οποίοι έτυχε να μιλάνε μια άλλη γλώσσα. Τα φράγματα έρχονται να ενώσουν.

Ναι, συνεχίζονται οι συνομιλίες. Κι όποτε φτάσουν σε κάποιο σημείο με σταγόνες, μόνο, ουσίας για να μας κάνουν να νομίζουμε πως βλέπουμε φως στο βάθος του τούνελ, κάποιος ή κάποιοι βρίσκονται εκεί δίπλα για να κλοτσήσουν την καρδάρα και να χύσουν το γάλα. Σταθερό στοιχείο που παραμένει ανοιχτό για συζήτηση, έτσι, για να λέμε πως υπάρχει κάποια πρόοδος, αποτελούν τα ΜΟΕ (Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης), που συνήθως αφορούν τη διαμόρφωση κάποιων δικοινοτικών επιτροπών για τεχνικά θέματα και τη διάνοιξη και λειτουργία οδοφραγμάτων στη διαχωριστική γραμμή. Τέτοιο μέτρο ζητούσαμε εμείς, οι πολίτες της Αμμοχώστου, να αποτελέσει και η συζήτηση για την εφαρμογή των ψηφισμάτων και των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών που αφορούσαν την επιστροφή την πόλη μας κάτω από τη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών. Αυτό το αίτημα, όμως, θυσιάστηκε σύντομα στο βωμό της αδιαλλαξίας και της αδιαφορίας.

Ας ξαναγυρίσουμε όμως στα οδοφράγματα, για να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τι κρύβεται πίσω από την πρόσφατη δυστοκία των αποφάσεων και συμφωνιών. Σήμερα λειτουργούν εννιά οδοφράγματα, από τα οποία τα τέσσερα άνοιξαν το 2003, από ένα τις χρονιές 2006, 2008 και 2010, και τα τελευταία δύο άνοιξαν το 2018. Στη Λευκωσία βρίσκονται στην περιοχή του ξενοδοχείου Ledra Palace, στην οδό Λήδρας, και στην περιοχή Αγίου Δομετίου, και τα υπόλοιπα στις περιοχές Στροβιλίων, Περγάμου, Αστρομερίτη, Λιμνίτη, Δερύνειας και Λεύκας. Στη οδό Λήδρας, η διέλευση επιτρέπεται μόνο για πεζούς (με την εξαίρεση των διπλωματικών οχημάτων στο Λήδρα Πάλας), ενώ στα άλλα σημεία επιτρέπεται και η διέλευση οχημάτων. Σε όλα τα σημεία πραγματοποιείται έλεγχος τόσο από την Αστυνομία της Κυπριακής Δημοκρατίας, όσο και από το τουρκοκυπριακό καθεστώς στα Κατεχόμενα. Απαιτείται η επίδειξη αστυνομικής ταυτότητας ή διαβατηρίου, ενώ για τα οχήματα χρειάζεται ειδική ασφάλεια για την οδήγηση στα Κατεχόμενα.

Στην ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αφορά την εφαρμογή του κανονισμού για την Πράσινη Γραμμή, που ρυθμίζει την κυκλοφορία προσώπων, αγαθών και υπηρεσιών στην Κύπρο, καταγράφεται πως το 2024 έχουν πραγματοποιηθεί συνολικά 7,18 εκατομμύρια διελεύσεις από τα οδοφράγματα, αριθμός πολύ μεγαλύτερος από κάθε άλλη χρονιά.

Το 2024 έχουν πραγματοποιηθεί συνολικά 7,18 εκατομμύρια διελεύσεις από τα οδοφράγματα, αριθμός πολύ μεγαλύτερος από κάθε άλλη χρονιά

Ανάμεσα στα θέματα των πλέον πρόσφατων συνομιλιών για το Κυπριακό ήταν και η διάνοιξη τεσσάρων ακόμα σημείων διέλευσης. Κάπου, όμως, κολλήσαμε. Παράλληλα, οι ακροδεξιές φωνές στην ελληνοκυπριακή πλευρά απαιτούν ακόμα και το κλείσιμο των οδοφραγμάτων που βρίσκονται σήμερα σε λειτουργία και με κάθε ευκαιρία διατρανώνουν αυτή την επιθυμία. Είναι γνωστό πως η ακροδεξιά στην Κύπρο τα αποκαλεί «οδοφράγματα της ντροπής». Πρόσφατα, με αφορμή την καθ’ όλα άδικη σύλληψη 5 Ελληνοκυπρίων προσφύγων στα Κατεχόμενα, οι οποίοι κατηγορήθηκαν για κατασκοπεία, παράνομη είσοδο και παραβίαση στρατιωτικής ζώνης, το ακροδεξιό κόμμα ΕΛΑΜ καθώς και η ΕΔΕΚ πραγματοποίησαν δηλώσεις και κινήσεις που στρέφονται προς το κλείσιμο των υφιστάμενων οδοφραγμάτων προς και από τα κατεχόμενα, απορρίπτοντας την περαιτέρω διεύρυνση των διαβάσεων.

Ας ακούσουμε, όμως, τι έχουν να πουν οι δημοκρατικές φωνές στον τόπο.

Τι είναι η Δικοινοτική Πρωτοβουλία Ειρήνης - Ενωμένη Κύπρος

Η Δικοινοτική Πρωτοβουλία Ειρήνης - Ενωμένη Κύπρος είναι μια πλατφόρμα που στοχεύει στη βελτίωση και αποτελεσματική παρέμβαση της κοινωνίας των πολιτών στα τεκταινόμενα, λειτουργώντας και στις δυο πλευρές της διαχωριστικής γραμμής, η οποία εκφράζει και υποστηρίζεται από έναν μεγάλο αριθμό, 75 περίπου, οργανώσεων/ομάδων/ κινημάτων, είτε δικοινοτικού χαρακτήρα είτε μονο-κοινοτικού. Λειτουργεί από το 2009 χωρίς αυστηρές οργανωτικές δομές, διαθέτει μια Συντονιστική Επιτροπή, επίσης χωρίς αυστηρή οργανωτική δομή, και όλοι όσοι συμμετέχουν προσφέρουν έργο εθελοντικά στην όλη δουλειά και δράση της. Λειτουργούσε ως ad hoc, από το 2003, και είχε παρεμβάσεις ανάλογα με τις εξελίξεις. Οι οργανώσεις/ομάδες/κινήματα/παρατάξεις που λειτουργούν υπό την ομπρέλα της «Δικοινοτικής Πρωτοβουλίας Ειρήνης- Ενωμένη Κύπρος» καλύπτουν ένα πολύ ευρύ φάσμα της κοινωνίας των πολιτών. Συμπεριλαμβάνονται συνδικάτα, επαγγελματικές ενώσεις, εκπαιδευτικές, πολιτιστικές και πολιτικές ομάδες και παρατάξεις, καλλιτέχνες και λογοτέχνες, περιβαλλοντικές οργανώσεις, οργανώσεις γυναικών και νεολαίας (άλλες δικοινοτικές και άλλες μονο-κοινοτικές ομάδες). Η πλατφόρμα λειτουργεί με πλήρη σεβασμό στη διαφορετικότητα των απόψεων και της γλώσσας. Όλα τίθενται σε διαβούλευση και ό,τι δημοσιεύεται δίνεται σε τρεις γλώσσες, ελληνικά, τουρκικά, αγγλικά.

Η πλατφόρμα αυτή παραμένει απόλυτα συνεπής και στην προσπάθειά της να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης με σκοπό τη διάνοιξη νέων σημείων οδοφραγμάτων. Με πορείες, παραστάσεις, παρεμβάσεις, καθώς και αιτήματα όπου χρειάζεται, επιμένουν στη χρησιμότητα των οδοφραγμάτων μεταξύ των δύο πλευρών. Η πλατιά εκπροσώπηση μεγάλου μέρους του κόσμου μας στην πρωτοβουλία αυτή με οδήγησε στο να αναζητήσω τη γνώμη τους σχετικά με το σημείο στο οποίο βρίσκεται σήμερα το θέμα της διάνοιξης νέων οδοφραγμάτων.

Συνομιλώντας με τη Χριστίνα Βαλανίδου, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής

—Ποια είναι η θέση σας και τι λέει η μέχρι τώρα εμπειρία;

«Το 2023, μιλώντας ακριβώς για αυτό το θέμα, είχαμε δηλώσει: Έχουν ήδη περάσει 20 χρόνια από το άνοιγμα του πρώτου σημείου διέλευσης στο Ledra Palace, για πεζούς και οχήματα, στις 23 Απριλίου 2003, καθώς και της διέλευσης οχημάτων στον Άγιο Δομέτιο έναν μήνα αργότερα. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι, Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι και άλλοι, διέσχισαν από τον Βορρά στον Νότο και αντίστροφα, με το αίσθημα της μακροχρόνιας προσμονής και την ελπίδα ότι η επανένωση της χώρας ήταν πιο κοντά από ποτέ. Το άνοιγμα των οδοφραγμάτων επέτρεψε και διευκόλυνε την επαφή μεταξύ των κοινοτήτων, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τις πολιτικές εξελίξεις και για την οικονομική ανάπτυξη των περιοχών που γειτνιάζουν με τα σημεία ελέγχου.

Το άνοιγμα των οδοφραγμάτων επέτρεψε και διευκόλυνε την επαφή μεταξύ των κοινοτήτων, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τις πολιτικές εξελίξεις

»Από τότε, παρά τις απογοητευτικές πολιτικές εξελίξεις σχετικά με το Κυπριακό πρόβλημα, οι Τουρκοκύπριοι και οι Ελληνοκύπριοι δεν αποθαρρύνθηκαν και συνεχίζουν τις μεταξύ τους συναντήσεις. Είκοσι χρόνια μετά, παρά τις επιθυμίες των ανθρώπων, η προοπτική μιας ειρηνικής λύσης που θα επανενώνει τη χώρα στη βάση μιας δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας, βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα παρατεταμένο αδιέξοδο. Με την πάροδο των ετών, παρά τις δυσκολίες που έχουν υπάρξει στα σημεία διέλευσης και τα αδικαιολόγητα κλεισίματα κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid 19, οι άνθρωποι, μέσω της επαφής, ανέπτυξαν και ανανέωσαν φιλίες, βελτίωσαν τη συνεργασία τους και κατανοούν καλύτερα τα προβλήματα της άλλης πλευράς.

»Ταυτόχρονα, όμως, η έλλειψη προόδου προς την κατεύθυνση της επίλυσης του Κυπριακού δημιουργεί τεράστια προβλήματα, τα οποία οι άνθρωποι συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν και στις δύο πλευρές. Παρά το ότι αυτά τα προβλήματα μπορούν να επιλυθούν οριστικά μόνο με την επανένωση της χώρας, η ζωή των ανθρώπων θα μπορούσε να βελτιωθεί μέσω μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, ιδιαίτερα σήμερα, με την υπάρχουσα δύσκολη περίοδο οικονομικής δυσπραγίας που αντιμετωπίζουν. Ιδιαίτερης σημασίας μέτρο αποτελεί το άνοιγμα περισσότερων σημείων διέλευσης, θέμα για το οποίο έχουμε επανειλημμένα κάνει εκστρατεία. Σχετικά με το θέμα, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, στο τελευταίο ψήφισμα του για την Κύπρο, προέτρεψε τις πλευρές να μειώσουν τα υφιστάμενα εμπόδια στις διακοινοτικές επαφές».

—Πού βρισκόμαστε σήμερα ως προς το θέμα αυτό;

«Η τελευταία σημαντική διάσκεψη για το Κυπριακό έγινε στο πλαίσιο των επαφών στη Νέα Υόρκη υπό της αιγίδα του ΟΗΕ, με τη συμμετοχή των ηγετών των δυο κοινοτήτων (Χριστοδουλίδη και Τατάρ), καθώς και αντιπροσώπων των εγγυητριών δυνάμεων (Ελλάδα, Τουρκία και Ηνωμένο Βασίλειο). Εκεί, σχετικά με τα οδοφράγματα, συμφωνήθηκε να… συνεχιστούν οι συζητήσεις για τη διάνοιξη τεσσάρων πρόσθετων σημείων διέλευσης εντός της Ζώνης του ΟΗΕ».

Οδοφράγματα: Το «Όλα συγχρόνως ή τίποτα» της ελληνοκυπριακής πλευράς

Τα οδοφράγματα για τα οποία γίνονται συζητήσεις και «πάνε κι έρχονται και αποφάσεις δεν παίρνονται» αφορούν τα σημεία Μιας Μηλιάς, Πυρόι - Αθηαίνου, Κοκκίνων και Λουρουτζίνας. Πού κολλάμε; Στην αντιπαράθεση του «όλα συγχρόνως ή τίποτα» της ελληνοκυπριακής πλευράς, σε αντιδιαστολή με ό,τι υποστηρίζει η Τουρκοκυπριακή πλευρά: πρώτα άνοιγμα διέλευσης στη Μια Μηλιά, χωρίς χρονική δέσμευση για τα υπόλοιπα σημεία. Είναι λιγότερο σημαντικά τα άλλα τρία σημεία διέλευσης για την τουρκοκυπριακή κοινότητα; Γιατί προβάλλουν χρονικά το άνοιγμα αυτό;

Η επιμονή του Τατάρ να προχωρήσει πρώτα η διάνοιξη αυτή, είναι ένα μείγμα πρακτικών (αποσυμφόρηση στο οδόφραγμα του Αγίου Δομετίου), οικονομικών (γρηγορότερη πρόσβαση τουριστών στην Αμμόχωστο, με αντίστοιχα οικονομικά οφέλη, χωρίς να πρέπει να περιμένουν την ετοιμασία των άλλων τριών σημείων, που δεν είναι έτοιμα στον βαθμό που είναι η Μια Μηλιά) και πολιτικών υπολογισμών (διαπραγματευτική πολιτική επιτυχία). Για την ελληνοκυπριακή πλευρά, αυτό θεωρείται ασύμμετρο όφελος υπέρ του ψευδοκράτους και μονομερές βήμα που δεν διασφαλίζει ισοτιμία.

Μήπως είμαστε υπερβολικά καχύποπτοι; 

Μήπως ενισχύεται με αυτόν τον τρόπο το αδιέξοδο; Αν τα άλλα τρία σημεία καθυστερήσουν, όπως φοβάται η ελληνοκυπριακή πλευρά, τι θα σημαίνει αυτό; Θίγεται μόνο η δική μας πλευρά; Μήπως αυτό που φοβόμαστε αποτελεί ουσιαστικά μόνο την «εντύπωση υποχωρητικότητας»; Το να μπλοκάρεται η όλη διαδικασία λόγω συμβολισμών δεν είναι πολιτικό παιγνίδι εις βάρος των πολιτών;

Μπορεί να κατηγορηθώ πως το προσωπικό μου ενδιαφέρον, ως πολίτη της Αμμοχώστου, βρίσκεται αποκλειστικά στο γεγονός ότι η διέλευση μέσω της Μιας Μηλιάς θα συντόμευε τον χρόνο για την Αμμόχωστο από 50 λεπτά που είναι σήμερα, μέσω της υπάρχουσας διέλευσης στον Άγιο Δομέτιο, σε μόλις μισή ώρα, μιας και το νέο σημείο συνδέεται κατευθείαν με τον υπάρχοντα αυτοκινητόδρομο προς Αμμόχωστο. Γι’ αυτό, ρωτώ τη Χριστίνα Βαλανίδου σχετικά με την άποψη που επικρατεί στη Δικοινοτική Πρωτοβουλία Ειρήνης – Ενωμένη Κύπρος.

«Το αίτημα για διάνοιξη νέων οδοφραγμάτων δεν μπορεί να περιμένει άλλο. Βρισκόμαστε σε περίοδο διαβούλευσης με οργανώσεις. Οι πολίτες είναι αποφασισμένοι να συνεχίσουν να οργανώνουν κινητοποιήσεις για το άνοιγμα περισσότερων σημείων διέλευσης και παράλληλα να απαιτούν να εφαρμοστούν άμεσα μέτρα για την απάλειψη των εμποδίων και των αχρείαστων καθυστερήσεων στα υπάρχοντα σημεία διέλευσης.

»Συνεχίζοντας τον αγώνα για τη βελτίωση της ζωής μας και την ενίσχυση των δεσμών συνεργασίας ανάμεσα στις δύο κοινότητες, παραμένουμε επικεντρωμένοι στον κύριο στόχο μας, που είναι η λύση του κυπριακού προβλήματος και η επανένωση του νησιού μας, σε μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, σύμφωνα με τα αντίστοιχα ψηφίσματα του ΟΗΕ, που είναι η μόνη λύση που μπορεί να διασφαλίσει μια βιώσιμη προοπτική για ένα ειρηνικό μέλλον για όλους τους Κύπριους».

Ο στόχος: «Να ζήσουμε ειρηνικά στο νησί μας, σε μια κοινή επανενωμένη πατρίδα»

—Πρόσφατα συζητήθηκαν θέματα που αφορούν τον καθαρισμό των νεκροταφείων και στις δυο πλευρές, την αποναρκοποίηση της νεκρής ζώνης, δεν ακούσαμε τίποτα ουσιαστικό για την ενοποίηση του νησιού. Τι θέλει ο κόσμος, Χριστίνα;

«Παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια, ο στόχος μας παραμένει ο ίδιος: Να ζήσουμε ειρηνικά στο νησί μας, σε μια κοινή, επανενωμένη πατρίδα, γέφυρα ειρήνης και συνεργασίας με όλους τους λαούς της περιοχής. Υποστηρίζουμε ότι πρέπει ν' αφήσουμε πίσω μας τη βία του παρελθόντος, τις εθνικιστικές εξάρσεις, τη μισαλλοδοξία και Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, μαζί, να οικοδομήσουμε ένα κοινό, ελπιδοφόρο μέλλον. Το διατρανώνουμε συνέχεια: Η Κύπρος μας είναι πολύ μικρή για να είναι διαιρεμένη, αλλά και πολύ μεγάλη για να μας χωρέσει όλους χωρίς αποκλεισμούς.

»Η συνεχιζόμενη κατάσταση αδιεξόδου και ο ντε φάκτο διαχωρισμός στο νησί μας, προφανώς λειτουργεί σε βάρος των συμφερόντων και των δύο κοινοτήτων. Δημιουργεί νέα τετελεσμένα και περισσότερα εμπόδια στις προσπάθειες για λύση και επανένωση. Η συνεχιζόμενη κατάσταση του διαχωρισμού και του στάτους κβο επιδεινώνει τις συνθήκες ζωής και των Τουρκοκυπρίων. Βρίσκονται, όπως καταγγέλλουν, αντιμέτωποι με την απειλή εξαφάνισής τους. Τόσο λόγω των γενικότερων συνθηκών διαβίωσης όσο και λόγω των πολιτικών αλλοίωσης του πολιτισμικού χαρακτήρα της κοινότητας τους. Όσο περισσότερο καθυστερεί η λύση και η επανένωση του νησιού μας, τόσο περισσότερο θα επιδεινώνεται η κατάστασή τους και θα δημιουργούνται νέα τετελεσμένα, όπως π.χ. και με τον οργασμό ανάπτυξης γης, με εμπλοκή και Τούρκων, Ρώσσων, Εβραίων.

Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, οι Ελληνοκύπριοι δεν θα βρίσκουν Τουρκοκύπριους για να συνομιλήσουν και να συμφωνήσουν σε μια λύση-επανένωση

»Ήδη η αναλογία Τουρκοκυπρίων ως προς τους “ξένους”, που ήρθαν στη λεγόμενη ΤΔΒΚ και έχουν πάρει υπηκοότητα και δικαιώματα ψήφου συνεχώς αλλάζει σε βάρος των Τουρκοκυπρίων. Όπως μας λένε οι συναγωνιστές μας Τουρκοκύπριοι, εκφράζοντας την αγωνία τους για τη συνέχιση του αδιεξόδου και του στάτους κβο, αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, οι Ελληνοκύπριοι δεν θα βρίσκουν Τουρκοκύπριους για να συνομιλήσουν και να συμφωνήσουν σε μια λύση-επανένωση. Προφανώς δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό το δόγμα ορισμένων κύκλων που υποστηρίζει το “Εμείς που ’πο ’δα τζιαι τζιείνοι που ’πο τζιει”. Αποτελεί απατηλή ψευδαίσθηση το ότι με το ισχύον στάτους κβο και τη διατήρησή του στο νησί μας είμαστε ασφαλείς! Ο ΓΓ του ΟΗΕ Γκουτέρες το επισημαίνει συνεχώς. Αυτό το στάτους κβο αλλάζει συνεχώς προς το αρνητικότερο. Ποτέ δεν θα είμαστε ασφαλείς με μοιρασμένο τον τόπο μας».  

Η ευρεία και μαζική συμμετοχή των πολιτών μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης

Και καταλήγει η Χριστίνα Βαλανίδου: «Η προσπάθειά μας με τις δράσεις της πλατφόρμας είναι να επιτύχουμε την εμπλοκή και κινητοποίηση των πολιτών και από τις δύο κοινότητες στην προώθηση του κοινού σκοπού και στόχου για λύση και επανένωση του τόπου μας. Θεωρούμε ότι η ευρεία και μαζική συμμετοχή των πολιτών μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης αλλά και ενθάρρυνσης προς τις πολιτικές ηγεσίες. Η έκφραση υποστήριξης προς τις προσπάθειες για επίτευξη συμφωνίας λύσης και επανένωσης από την κοινωνία των πολιτών είναι σημαντική. Αυτή η αναγκαιότητα της ενεργούς συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών στις προσπάθειες προώθησης της λύσης υπογραμμίζεται και στις διάφορες σχετικές με την Κύπρο εκθέσεις και ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και πρέπει να ενθαρρύνεται και να στηρίζεται από τους δύο ηγέτες των κοινοτήτων». 

—Και άρα, η δυνατότητα μεγαλύτερης επαφής και συζήτησης μεταξύ των δυο κοινοτήτων είναι απαραίτητη προϋπόθεση. Σωστά;

«Ναι. Μέχρι σήμερα η Δικοινοτική Πρωτοβουλία Ειρήνης - Ενωμένη Κύπρος έχει οργανώσει πολλών μορφών δραστηριότητες για προώθηση των στόχων και σκοπών της. Σε διάφορες περιόδους και ανάλογα με τις εξελίξεις διοργανώσαμε κοινές πορείες (Ε/Κ και Τ/Κ) ή παράλληλες και στις δυο πλευρές του συρματοπλέγματος, συγκεντρώσεις στη Νεκρή Ζώνη, διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων (π.χ. συναυλία Λιβανελί, Φεστιβάλ Νεολαίας UniFest), συζητήσεις με συμμετοχή σημαινόντων πολιτικών προσώπων, νομικών, αναλυτών και ακαδημαϊκών. Επίσης διοργανώσαμε διαμαρτυρίες στα οδοφράγματα (για άνοιγμα νέων σημείων ελέγχου), έξω από χώρους όπου λαμβάνουν χώρα σημαντικές συναντήσεις Κορυφής-π.χ. Προεδρικό, Γραφείο Τουρκοκύπριου ηγέτη, Ledra Palace.

»Με υπομνήματα και επιστολές υποβάλλουμε ή παραδίδουμε διά ζώσης τις θέσεις μας προς θεσμούς –όπως ΓΓ ΟΗΕ, ΕΕ, Διπλωματικό Σώμα στην Κύπρο/Μελών Συμβουλίου Ασφαλείας, στους ηγέτες των δύο κοινοτήτων, σε πολιτικά κόμματα και σε διάφορους θεσμούς και από τις δύο κοινότητες. Ακόμη και επί πανδημίας, και παρά τις απαγορεύσεις και κλείσιμο των οδοφραγμάτων –ζήτημα για το οποίο διοργανώσαμε μεγάλες διαμαρτυρίες στην Οδό Λήδρας στο αντίστοιχο σημείο ελέγχου– είχαμε διοργανώσει μαζικές πορείες και δράσεις. Γενικά παρακολουθούμε τις εξελίξεις και ανάλογα παρεμβαίνουμε, είτε με ανακοινώσεις είτε με κινητοποιήσεις πολιτών, με πορείες, συγκεντρώσεις και με κάθε μορφής δράσεις που μπορούν να συμβάλουν θετικά στη διαδικασία για λύση-επανένωση. Προσπαθούμε, ως μέρος της κοινωνίας των πολιτών, να στείλουμε τα δικά μας μηνύματα και θέσεις και να επηρεάσουμε και την κοινή γνώμη και τους έχοντες εξουσία – και στις δύο κοινότητες».

Τι καλλιεργεί την απογοήτευση;

—Όταν το Κυπριακό βρισκόταν σε απόσταση αναπνοής για λύση, όπως στο Μον Πελεράν και στο Κρανς Μοντανά (2016 και 2017), υπήρχε αισιοδοξία ότι αναμένονταν θετικές εξελίξεις. Τώρα;

«Τότε οι κινητοποιήσεις και η συμμετοχή των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων πολιτών ήταν μαζικότατες και ενθουσιώδεις. Δυστυχώς, το συνεχιζόμενο αδιέξοδο και η απουσία προόδου στην επανέναρξη συνομιλιών καλλιεργούν την απογοήτευση και επηρεάζουν τη συμμετοχή των πολιτών ένθεν και ένθεν της διαχωριστικής γραμμής. Ωστόσο, παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια, ως Δικοινοτική Πρωτοβουλία Ειρήνης-Ενωμένη Κύπρος, θα συνεχίσουμε να στοχεύουμε σε μεγαλύτερη συμβολή της κοινωνίας των πολιτών με στόχο τη στήριξη των προσπαθειών για επίτευξη συμφωνίας λύσης και επανένωσης του τόπου μας.

»Η επικρατούσα αναταραχή στην Ανατολική Μεσόγειο και σε ολόκληρο τον κόσμο επιτάσσει όλοι οι Κύπριοι, ενωμένοι, να απαιτήσουν άμεση πρόοδο προς την επίλυση του Κυπριακού και την επανένωση της χώρας μας. Οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων και όλα τα εμπλεκόμενα μέρη πρέπει να σεβαστούν τη βούληση όλων των Κυπρίων για επανένωση της Κύπρου σε μια Δικοινοτική, Διζωνική Ομοσπονδία ως τη μόνη οδό που οδηγεί στην επίτευξη μόνιμης ειρήνης για τις γενιές που θα ’ρθουν».

Η καταληκτική θέση της Δικοινοτικής Πρωτοβουλίας Ειρήνης – Ενωμένη Κύπρος διά στόματος Χριστίνας Βαλανίδου, με βρίσκει απόλυτα σύμφωνη: «Το άνοιγμα τεσσάρων σημείων διέλευσης μπορεί να ερμηνευθεί και ως η αποδοχή των τεσσάρων σημείων που ήδη βρίσκονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, για τα οποία έχει ήδη γίνει σημαντική προπαρασκευαστική εργασία. Υπό αυτή την έννοια, οι αποφάσεις θα μπορούσαν να ληφθούν άμεσα, εφόσον υπάρχει η απαραίτητη πολιτική βούληση. Το άνοιγμα νέων σημείων διέλευσης αποτελεί άμεση ανάγκη και, όπου οι σχετικές διευθετήσεις έχουν ήδη συμφωνηθεί, κάθε τέτοιο σημείο διέλευσης πρέπει να ανοίξει χωρίς να αναμένεται η συνολική συμφωνία και για τα τέσσερα σημεία».

Ναι, η άρνηση επιβραδύνει μέτρα που θα ωφελούσαν όλους συνολικά τους πολίτες, κυρίως όσον αφορά το μέλλον της συνύπαρξής τους. Η άρνηση ενισχύει το αδιέξοδο. Η Κύπρος χάνεται.

Δρ Χριστίνα Βαλανίδου, μέλος Συντονιστικής Δικοινοτικής Πρωτοβουλίας Ειρήνης-Ενωμένη Κύπρος.

Γεννήθηκε στο ακριτικό προάστιο Καϊμακλί/Λευκωσία, όπου και συνεχίζει να κατοικεί, και το οποίο βρίσκεται πλάι στην «Πράσινη Γραμμή». Σπούδασε στο Τμήμα Χημείας του ΕΚΠΑ και συνέχισε με μεταπτυχιακό και διδακτορική διατριβή στα θέματα Παιδείας στο Albany/SUNY/New York, ΗΠΑ και στο Πανεπιστήμιο Πατρών αντίστοιχα.

Συμμετείχε στο Ελλαδικό φοιτητικό κίνημα (ήταν παρούσα στην κατάληψη της Νομικής και στην εξέγερση του Πολυτεχνείου), καθώς και στο κυπριακό φοιτητικό κίνημα, ως μία τους ιδρυτές της Προοδευτικής Κίνησης Κυπρίων Φοιτητών Αθήνας. Εκπροσώπησε την ΠΟΦΝΕ (Ομοσπονδία Φοιτητικών Οργανώσεων Κύπρου) στη Γραμματεία της Διεθνούς Ένωσης Φοιτητών (Πράγα), όπου εργάστηκε με το Διεθνές Φοιτητικό Κίνημα σε θέματα φοιτητικών προβλημάτων, αλληλεγγύης, ειρήνης.

Εργάστηκε επαγγελματικά στο Γυναικείο Κίνημα (ΠΟΓΟ) και είχε μαζί με την ευθύνη για τη μορφωτική δουλειά και τις διεθνείς σχέσεις και αυτήν της σύνταξης του γυναικείου περιοδικού «Η Κυπρία». Επίσης εργάστηκε ως εκπαιδευτικός σε όλες τις κλίμακες ανέλιξης.

Με την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, εκπροσώπησε το Υπουργείο Παιδείας (2004-2009) στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Κυπριακής Δημοκρατίας στις Βρυξέλλες ως μορφωτική ακόλουθος, με ευθύνη τα ζητήματα Παιδείας, Πολιτισμού, Νεολαίας και το Σύστημα των Ευρωπαϊκών Σχολείων. Υπήρξε πρόεδρος των Καθηγητών Χημείας και της Παγκύπριας Ένωσης Επιστημόνων Χημικών.

Συμμετέχει ως ακτιβίστρια, με δράσεις και κινητοποιήσεις, δικοινοτικές και μη, για ζητήματα που αφορούν το Κυπριακό, την ειρήνη, την αλληλεγγύη και το κοινωνικό σύνολο γενικότερα. Αρθρογραφεί στα ΜΜΕ, κυρίως για θέματα παιδείας.