Εκπαίδευση στην Ελλάδα: Δημόσια πανεπιστήμια και καταλήψεις, κατάργηση του ασύλου και αστυνομία, το ταμπού για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια
Από τα πρώτα νομοθετήματα της 1ης κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν η κατάργηση του «ασύλου της ανομίας» στα δημόσια εκπαιδευτικά μας ιδρύματα (νόμος 4623/2019). Η αστυνομία θα μπορούσε να επεμβαίνει αυτεπαγγέλτως και να αποκαθιστά τη λειτουργία των ΑΕΙ όποτε και όπου αυτή εμποδίζονταν βιαίως. Σύμφωνα με τον ΠΚ «η διακοπή ή σοβαρή διατάραξη της ομαλής λειτουργίας δημόσιας υπηρεσίας ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή επιχείρησης κοινής ωφέλειας είναι ποινικό αδίκημα και τιμωρείται με φυλάκιση και χρηματική ποινή». Είναι τα πανεπιστήμια ιδρύματα κοινής ωφέλειας;
Όσοι είναι έμπειροι με τα εκπαιδευτικά ήταν σίγουροι ότι ο περιβόητος νόμος δεν θα εφαρμοστεί. Τουλάχιστον όχι κατά γράμμα. Εκτός κι αν στην «Κατάληψη» έχουν απομείνει μετά από μήνες, δυο τρεις άνθρωποι, οπότε και η αστυνομία επεμβαίνει ευγενικά και τους παρακαλεί να αποχωρήσουν ειρηνικά. Και χάρη τους κάνει. Όπως και έγινε σε μια πολύμηνη κατάληψη στα κεντρικά του ΕΚΠΑ. Και όλα τελειώνουν σαν γάμος. Τη ζημιά την πληρώνει το πανεπιστήμιο και η αξιοπιστία των νόμων της χώρας. Αλλά όταν πρόκειται για την εκπαίδευση, μπρος στη φαντασίωση της «αδύνατης επανάστασης» τι είναι ο νόμος; Ένα τίποτα.
Στην ίδια λογική, τον Ιανουάριο του 2021 με απόφαση της υπουργού Παιδείας Ν. Κεραμέως και με υπουργό ΠροΠο τον Μ. Χρυσοχοΐδη αποφασίστηκε η σύσταση των ΟΠΠΙ. Με πρόσληψη 1.500 άοπλων ειδικών φρουρών φύλαξης των ΑΕΙ τους οποίους φυσικά και κανείς δεν είδε ποτέ στους πανεπιστημιακούς χώρους. Και πώς να τους δει; Κανείς λογικός διοικητής αστυνομίας δεν θα έστελνε άοπλους αστυνομικούς πουθενά στην Ελλάδα. Πόσο μάλλον σε χώρο που θεωρείται «κόκκινο πανί». Περισσότερο κακό θα προξενούσαν παρά καλό. Άσε που θα έπρεπε άλλοι, κανονικοί αστυνομικοί να βρίσκονταν σε ετοιμότητα ώστε να τους προστατεύσουν, αν χρειαστεί. Μπλέξιμο.
Ο νόμος του «ασύλου» δεν εφαρμόζεται διότι είναι δύσκολη και επικίνδυνη η εφαρμογή του. Όταν μάλιστα πρέπει να απελευθερώσεις έναν χώρο από πλήθος φοιτητών ή μαθητών οι οποίοι ενδεχομένως θα αντισταθούν. Για τον ίδιο λόγο αναβλήθηκε και η φύλαξή του. Διότι μετά τη χούντα το πανεπιστήμιο ανήκει ολοκληρωτικά στους φοιτητές του. Και επειδή αυτό είναι ολίγον τι ασαφές, ανήκει στους φοιτητικούς συλλόγους. Και επειδή αυτοί έχουν πλέον απαξιωθεί, ανήκει σε οποιαδήποτε δυναμική ευκαιριακή μειοψηφία ή πλειοψηφία θέλει να εμποδίσει τη λειτουργία του. Και αυτό δεν ανατρέπεται χωρίς ισχυρή πολιτική βούληση και ενδεχομένως σοβαρό πολιτικό κόστος. Ποιος έχει τη βούληση και ποιος θέλει να πληρώσει το μάρμαρο; Μεγαλύτερο μπλέξιμο.
Οποιαδήποτε κατάληψη εκπαιδευτικού ιδρύματος θεωρείται πολιτικά νόμιμη από την αριστερή αντιπολίτευση. Γι’ αυτό ακόμα και η κεντροαριστερά θεωρεί τις αποφάσεις των γενικών συνελεύσεων των φοιτητών υπεράνω των νόμων της χώρας. Και επειδή είναι πολύ πιθανό να υπάρξουν τραυματισμοί και καταστροφές κατά την επέμβαση της αστυνομίας, η εξουσία αφήνει τον πανδαμάτορα χρόνο να κάνει τη δουλειά του. Κάποια στιγμή θα βαρεθούν και θα φύγουν. Χάθηκε ένα εξάμηνο; Ε και τι έγινε! Έγιναν καταστροφές; Σιγά τα λάχανα, πάντα γίνονται! Θα χαθεί η εξεταστική; Οι εξετάσεις μπορούν να γίνουν ψηφιακά! Για όλα υπάρχει δικαιολογία και τρόπος. Όταν πρόκειται να παιχτεί για απειροστή φορά το remake της κατάληψης του Πολυτεχνείου τον Νοέμβρη του 1973.
Και οι πανεπιστημιακές αρχές τι κάνουν; Δεν έχουν κανένα μέσο να αποτρέψουν μια κατάληψη. Εδώ το κράτος δεν εφαρμόζει το νόμο, θα πάει ο πρύτανης να ανοίξει τη σχολή; Οι πειθαρχικές ποινές σε πρωταίτιους και άλλα τέτοια απλά «δεν υπάρχουν» στην Ελλάδα. Ποιος θα τολμήσει να πάει κόντρα σε δυναμικές μειοψηφίες ή να συγκρουστεί με ικανή μερίδα του διδακτικού προσωπικού, το οποίο τον εκλέγει και πιθανόν να συμφωνεί με την κατάληψη, ή να έχει λόγους να μη θέλει τη διακοπή της; Ειδικά όταν πρόκειται για ένα ζήτημα όπως τα «ιδιωτικά πανεπιστήμια» το οποίο αποτελεί ταμπού για την Αριστερά. Έπαθαν κάτι όσοι κουκουλοφόροι βανδάλισαν το γραφείο και διέσυραν τον πρύτανη του Οικονομικού Πανεπιστημίου για πολύ πιο light λόγο; Πάντα σύμφωνα με την «επαναστατική βουλγκάτα».
Η Αριστερά είναι ακόμα πολύ δυνατή στα πανεπιστήμια. Και η δύναμή της εξασφαλίζει το «άσυλο» στην πράξη. Μπορεί πολιτικά να έχει υποχωρήσει αλλά τα δικά της αποτυπώματα είναι ακόμα εμφανή σε επιμέρους εκδηλώσεις της κοινωνικής ζωής. Και το δημόσιο πανεπιστήμιο είναι ένα πολύ ισχυρό τοτέμ για τους δικούς της συμβολισμούς. Αποτελεί ένα «φάρο αναχρονισμού» ο οποίος πρέπει να διαφυλαχτεί με κάθε θυσία. Το μουτζουρωμένο πανεπιστήμιο που προστατεύεται από αυτούς που το καταστρέφουν είναι μια μοναδική ελληνική, σχεδόν κβαντική κατάσταση και κανείς δεν πιστεύει πια ότι μπορεί να αλλάξει. Έχει εκπαιδευτεί να δουλεύει, και σε κάποιες νησίδες να μεγαλουργεί, υπό αυτές τις αντίξοες συνθήκες και είναι πολύ λίγοι οι δάσκαλοι που θέλουν να αλλάξει και ακόμα λιγότεροι όσοι το προσπαθούν. Όλοι έχουν, με τον ένα ή άλλο τρόπο, προσαρμοστεί. Μισό αιώνα τα πράγματα λειτουργούν έτσι και ακόμα χειρότερα. Δεν είναι λίγο.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον η κυβέρνηση, η εξουσία, οι αρχές, το κράτος θα σκεφτούν πολύ σοβαρά να επέμβουν και μάλιστα δυναμικά και να αλλάξουν τον ρου της ιστορίας. Σάμπως ποιο είναι το όφελος που απαιτεί τόσο μεγάλο κόστος; Τα παιδιά που θέλουν να μάθουν γράμματα θα τα μάθουν ό,τι και να γίνει και μετά θα φύγουν στο εξωτερικό για να ειδικευθούν και τα καλύτερα δεν θα γυρίσουν. Οι έχοντες, που αγανακτούν από τη βία και την ανομία, τα στέλνουν κατευθείαν στο εξωτερικό. Τα παραρτήματα των ιδιωτικών, που καλώς εγκαθίστανται, θα δώσουν ευκαιρίες σε όσους δεν μπορούν να εισέλθουν στα δημόσια ή δεν θέλουν. Οι καταλήψεις και τα σχετικά εμφανίζονται περιοδικά, δεν είναι μια μόνιμη κατάσταση. Γιατί λοιπόν να ρισκάρει η οποιαδήποτε κυβέρνηση μια εκκένωση ασκώντας βία με απρόβλεπτες συνέπειες; Σάμπως όλα αυτά τα χρόνια που είχαμε καταλήψεις και βανδαλισμούς τι πάθαμε; Θα ακούσεις πολλούς να διερωτώνται.
Η Ελλάδα μπορεί να προοδεύει και με αυτά τα πανεπιστήμια και με αυτήν τη προβληματική στοιχειώδη και μέση εκπαίδευση. Το σύστημα ξέρει να αφομοιώνει και να μεταλλάσσει τα πάντα. 50 χρόνια κάνει «μεταρρυθμίσεις» και η εκπαίδευση είναι ακριβώς η ίδια σε όλες τις βαθμίδες, αν εξαιρέσεις τον αυξανόμενο και διάχυτο πλέουν αντιαυταρχικό της χαρακτήρα και τις υποδομές που έχουν βελτιωθεί. Και συγκριτικά με το μέγεθός της βγάζει πολλούς και καλούς επιστήμονες που διαπρέπουν και στο εξωτερικό. Κάποιοι αναχρονισμοί είναι στοιχεία της ταυτότητάς της και κανείς δεν θέλει αλλά και δεν μπορεί να τους εξαλείψει. Ούτε η πολιτική, ούτε η οικονομία, ούτε η ανάπτυξη, ούτε η τεχνολογία, ούτε η ζωή η ίδια. Μόνο ο χρόνος. Αλλά σε κάποια πράγματα στην πατρίδα μας ακόμα και ο χρόνος θέλει τον χρόνο του.
7°
