Τα κόκκινα δάνεια, τα funds, η ευκολία με την οποία δάνειζαν οι τράπεζες και η συζήτηση για τους δανειολήπτες.
Τώρα που με το σκάνδαλο Πάτση ήρθαν ξανά στην επιφάνεια τα κόκκινα δάνεια (δηλαδή τα πιστολιασμένα δάνεια) θέλω να ζητήσω, από όποιον μπορεί να δώσει, μια απάντηση σε μια απλή ερώτηση: ποιο είναι το πρόβλημα με τα funds και την αγορά των πιστολιασμένων δανείων; Ρωτάω, γιατί το μόνο που ακούω είναι ότι «δεν είναι σωστό» κι αυτό το «δεν είναι σωστό» μου δημιουργεί και άλλες απορίες: τι σημαίνει «δεν είναι σωστό» και για ποιον; Γιατί μια τράπεζα να μην πουλήσει το πιστολιασμένο σου δάνειο σε μια επιχείρηση που θέλει να αναλάβει το ρίσκο του να της χρωστάς; Στο κάτω-κάτω το ποσό που χρωστάει ο ασυνεπής δανειολήπτης είναι αυτό που θα ήταν ακόμα κι αν το χρέος του παρέμενε στην τράπεζα που έκανε το λάθος να του δανείσει, οπότε ποιο είναι το πρόβλημα; Αν το πρόβλημα είναι στο ψαλίδισμα των ελπίδων του ασυνεπούς δανειολήπτη να μην πληρώσει ποτέ το χρέος του, αυτό γιατί να είναι πρόβλημα για όλους τους υπόλοιπους; Ως πότε θα συμπαραστεκόμαστε σε όποιον απερίσκεπτα και χωρίς κανείς να τον υποχρεώσει αποφάσισε ότι το να είναι ενοικιαστής δεν του ταιριάζει και θέλησε να γίνει ιδιοκτήτης ανεξαρτήτως αν μπορούσε να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του ή όχι;
Μπορεί βέβαια όλα αυτά να τα ρωτάω επειδή λίγο ζηλεύω. Βλέπετε, πριν από την κρίση (τότε που τα δάνεια δινόντουσαν με το κιλό) ο μισθός μου ήταν ήδη τέτοιος που θα έκανε την έγκριση ενός καλού στεγαστικού δανείου μάλλον εύκολη υπόθεση. Παρόλα αυτά, επειδή δεν δουλεύω στο δημόσιο και επειδή δεν έχω περιουσία, πάντα σκεφτόμουν «κι αν δεν μπορώ να πληρώσω τη δόση τι θα κάνω;». Δεν ήξερα ο χαζός ότι ακόμα κι αν δεν έχω (ή δεν θέλω να στερηθώ για να έχω) να πληρώσω όλο και κάτι θα γίνει. Κι έτσι, σε αντίθεση με άλλους πιο έξυπνους ή πιο επιπόλαιους συμπολίτες, δεν έγινα περήφανος ιδιοκτήτης και παρέμεινα ταπεινός ενοικιαστής. Και λίγο ζηλεύω. Κυρίως τη φροντίδα που βλέπω να απολαμβάνουν αυτοί που είπαν «ε κι άμα δεν μπορώ να πληρώσω τη δόση θα παλέψω για το δικαίωμά μου να μην πληρώσω τη δόση και να κρατήσω και το σπίτι μου».
Κι αν εγώ απλώς ζηλεύω, είμαι σίγουρος ότι κάποιοι άλλοι θα πρέπει να θυμώνουν πάρα πολύ με αυτή τη σπουδή πολιτικών και δημοσιογράφων να συμπαρασταθούν σε όσους δεν πληρώνουν το δάνειό τους: αυτοί που το πληρώνουν. Αυτοί που κάνουν το σκατό τους παξιμάδι, αυτοί που στερούνται, αυτοί που δυσκολεύονται αλλά τελικά το πληρώνουν. Αυτοί που είναι συνεπείς. Αυτοί που άπλωσαν τα πόδια τους όσο καταλάβαιναν ότι μπορούσαν κι όχι όσο τους έκανε κέφι. Αυτοί για τους οποίους κανείς δεν δείχνει καμία συμπάθεια και καμία έγνοια. Αυτοί που, εκτός των άλλων, είναι και οι συντριπτικά περισσότεροι.
Δεν λέω ότι οι άνθρωποι που δεν υπολόγισαν σωστά ή που έκαναν μια απερισκεψία δεν πρέπει να βοηθιούνται. Λέω όμως ότι πρέπει να προηγηθεί η βοήθεια σε όσους δεν έκαναν την απερισκεψία και σε όσους σκίζονται να είναι συνεπείς. Λέω ότι η απερισκεψία δεν μπορεί να παρουσιάζεται ως αρετή που πρέπει να τιμηθεί. Λέω ότι δεν μπορεί πολιτική και δημοσιογραφική ζωή να αγωνιά για όσους γιόλαραν και να αγνοεί όσους προσπάθησαν και προσπαθούν να ζήσουν με υπευθυνότητα. Λέω ότι δεν μπορεί ο μόνος που προστατεύεται να είναι αυτός που με τη στάση του τελικά δυσκολεύει τον δανεισμό για όλους τους άλλους, τους απροστάτευτους. Λέω ότι το παραμύθι των κακών funds και των αδικημένων δανειοληπτών πρέπει να σταματήσει.
Κυρίως επειδή, παρότι καλό θα είναι οι βουλευτές να μην μπλέκονται με αυτές, οι επιχειρήσεις που αγοράζουν τα δάνεια των κακοπληρωτών στην πραγματικότητα διευκολύνουν τις τράπεζες να δανείσουν πιο εύκολα ή λιγότερο δύσκολα τους υπόλοιπους. Τους υπόλοιπους που και εξαιτίας των κακοπληρωτών δανείζονται πιο δύσκολα ή λιγότερο εύκολα. Άρα είναι χρήσιμες για τους πολλούς. Και σίγουρα δεν ευθύνονται αυτές για τα χρέη όποιου δεν σκέφτηκε τι θα γίνει αν δεν έχει να πληρώσει το δάνειο το οποίο ζήτησε και πήρε. Και μπράβο τους.
ΥΓ – Και πάλι με αφορμή το σκάνδαλο Πάτση κυκλοφορεί μια δήθεν έξυπνη απορία (την οποία είχε και ο Αλέκσης) που πάει κάπως έτσι: «αν μπορεί κάποιος να αγοράσει το δάνειό μου για ένα μικρό κομμάτι τις αξίας του γιατί αυτός ο κάποιος να μην είμαι εγώ;» Επειδή ένας φίλος ή γνωστός ή συγγενής μπορεί να σας κάνει αυτήν την ερώτηση, εξηγήστε του, συλλαβιστά αν χρειαστεί, ότι αν μπορούσε ο δανειολήπτης να αγοράσει το δάνειο του καταβάλλοντας ένα μικρό κομμάτι της αξίας του, κανείς δανειολήπτης δεν θα πλήρωνε ποτέ κανένα δάνειο. Είναι μάλλον απλό, εκτός αν είσαι αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
ΥΓ2 – Η ευκολία με την οποία δάνειζαν οι τράπεζες ήταν όντως επιβλαβής κυρίως για τις ίδιες τις τράπεζες. Αυτό όμως δεν μειώνει τις ευθύνες των ενηλίκων που δανείστηκαν.
ΥΓ3 - Το αν κάποιες εταιρείες που αγοράζουν τα δάνεια χρησιμοποιούν παράνομες μεθόδους για να κάνουν τους δανειολήπτες να πληρώσουν είναι θέμα που έχει να κάνει με την επιβολή του νόμου και όχι με την ιδέα να πουλιούνται τα πιστολιασμένα δάνεια. Με τον ίδιο τρόπο που το ότι κάποια πρατήρια μπορεί να πουλάνε νοθευμένη βενζίνη δεν κάνει κακή την ιδέα των πρατηρίων.
