Η επανάληψη του λαϊκισμού και ο λαϊκισμός της επανάληψης

Η ανακοίνωση της «καθαίρεσης» του Α. Λοβέρδου από κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του ΚΙΝΑΛ, εάν δεν έγινε για «τεχνικούς» λόγους, σηματοδοτεί την καθολική εγκατάσταση της λαϊκίστικης σοσιαλδημοκρατίας στο χώρο του ΚΙΝΑΛ που ουσιαστικά «θάβει» κάθε ειλικρινή προσπάθεια για την ανάδειξη μιας γνήσιας δημοκρατικής, ορθολογικής και σύγχρονης σοσιαλδημοκρατικής φωνής στο πολιτικό πεδίο της χώρας μας.

Αυτή η πολύ συγκεκριμένη πολιτική της λαϊκίστικης σοσιαλδημοκρατίας που εκφράστηκε σε συγκεκριμένες περιόδους της κυριαρχίας του Α. Παπανδρέου στο ΠΑΣΟΚ,  φάνηκε, αφότου ανέλαβε την προεδρία η κ. Γεννηματά, με τη σταλινικού τύπου αποπομπή του Β. Βενιζέλου, τη δήλωση Καμίνη, αμέσως μετά τη νίκη της ΝΔ, ως: «η επάνοδος της δεξιάς», αλλά και με την προσκόλληση στο όνομα (ΠΑΣΟΚ) και στα πρόσωπα και όχι στην ουσία.

Φάνηκε επίσης, με την αδυναμία δημιουργίας από τα «κάτω», ενός πλατειού κεντροαριστερού μετώπου. Ενώ αντίθετα με την επιλογή της σύμπραξης του ΚΙΝΑΛ με κομμουνιστικογενείς πολιτικές δυνάμεις, ενίσχυσε την εικόνα του περιθωριακού μικρομέγαλου. Φάνηκε με το «σνομπάρισμα» των απόψεων Σημίτη αναφορικά με την έκθεση Πισαρίδη.  

Φαίνεται με την «υφέρπουσα» δυναμική αντιπαράθεσης με την κυβέρνηση που καλλιεργείται στις συντεχνίες, λες κι όλα αυτά τα χρόνια που πέρασαν με τα μνημόνια ήταν σα να μην έγινε τίποτα. Φαίνεται καθημερινά με την απουσία έκφρασης ενός συγκροτημένου και στρατηγικά ολοκληρωμένου πολιτικού λόγου που να ασχολείται με το όλον αλλά και με την κουραστική πλέον και ανούσια πολιτικά, πολιτική των «ίσων» αποστάσεων. Φαίνεται με τη βήμα-βήμα και παρόλα τα αντίθετα λεγόμενα, υιοθέτηση του αριστερού μικροαστικού λαϊκισμού.

Δείχνει ότι αυτός ο χώρος επαναλαμβάνει συστηματικά τον κακό του εαυτό, αναπολώντας διαρκώς το χθες, μηρυκάζοντας για το αύριο «σπασμένες λέξεις». Κάτι που φυσικά θα τον οδηγήσει είτε στο τέλμα είτε στην αγκαλιά του ΣΥΡΙΖΑ. Σε κάθε περίπτωση το συγκεκριμένο κομματικό πλαίσιο πάσχει ψυχικά και ιδεολογικά. Γεγονός που φαίνεται από το αέναο αναμάσημα παρελθόντων μεγαλείων, κάτι το οποίο από μόνο του σηματοδοτεί και το θάνατο του.    

Στη χώρα μας, όπου οι ταξικές διαφορές δεν είναι τόσο ευδιάκριτες και οι συγκρούσεις συχνά είναι ασαφείς, τις δεκαετίες από το 1980 έως και 2010, εμφανίστηκαν και εφαρμόστηκαν λαϊκίστικες πολιτικές και από τα δύο κυβερνητικά κόμματα της εποχής, (ΝΔ και ΠΑΣΟΚ) που ουσιαστικά εξυπηρετούσαν κοινά συμφέροντα, διαφορετικών ελίτ και συντεχνιών. Παρενθετικά, την ίδια λαϊκίστικη πολιτική αλλά με δεξιότερες αποκλείσεις εφάρμοσε και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.

Και τα δύο αυτά κόμματα, από διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες, ενίσχυσαν και δυνάμωσαν ένα γραφειοκρατικό δημόσιο, τη διαπλοκή και το νεποτισμό και το σημαντικότερο οδήγησαν το κράτος στην πτώχευση, με τις γνωστές οικονομικές συνέπειες.

Ωστόσο σε πολιτικό επίπεδο οι συνέπειες αυτής της στατικής λαϊκίστικης πολιτικής, είναι πολύ περισσότερο μεγαλύτερες απ’ ότι φανταζόμαστε. Μια από τις αυτές είναι η διαρκής ενδυνάμωση των λαϊκίστικων κοινωνικών δυνάμεων οι οποίες καταλαμβάνουν διαρκώς, μέρα με την μέρα, και καινούργιο έδαφος.

Ο λαϊκισμός έχει ως βάση τη σαγήνη του άλλου. Είναι μέρος της πολιτικής διαδικασίας και είναι αποδεκτός απ’ όλους, κόμματα και πολίτες. Η περιοδική επανάληψη του λαϊκισμού προκαλείται συχνά εξ αιτίας των πολιτικών επιδιώξεων των κυβερνώντων να σαγηνεύσουν συγκεκριμένα κοινωνικά στρώματα για να κερδίσουν την υποστήριξη τους. Όμως σταματάει να γίνεται αποδεκτός και γίνεται κοινωνικοπολιτικά επιζήμιος, όταν η επανάληψη μετατρέπεται σε καθεστώς. Μόνο που συχνά η ίδια η δυναμική του αλλά και η σαγήνη που παρέχει σ’ αυτόν που τον ασκεί και είναι ήδη πολύ μεγάλη, είναι αδύνατον να σταματήσουν την πολλές φορές φρενήρη εξέλιξη του. Τα αποτελέσματα αυτού του φαινομένου παρατηρούμε μέσα από τα γεγονότα που εξελίσσονται αυτές τις μέρες στις ΗΠΑ.