Ο Παναγιώτης Καρκατσούλης σχολιάζει τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης για αλαγές στο σύστημα προσλήψεων
O υπουργός Εσωτερικών επαναλαμβάνει εδώ και δύο μήνες κάποιες αλλαγές που προτίθεται να κάνει στο σύστημα προσλήψεων και στο Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ). Τρία είναι τα θέματα στα οποία, σύμφωνα με όσα λέει, επικεντρώνονται οι αλλαγές:
Οι προσλήψεις στο δημόσιο θα γίνονται μόνο με πανελλήνιες εξετάσεις που θα διεξάγονται μια φορά τον χρόνο. Προσλήψεις θα γίνονται επί τη βάσει των αιτημάτων των φορέων που θα αποστέλλονται στο Υπουργείο Εσωτερικών.
Όσοι περνάνε τις εξετάσεις θα υποβάλλονται σε ψυχομετρικά τεστ.
Κάποια πρακτικά θέματα που έχουν να κάνουν με την αργοπορία στην έκδοση των αποτελεσμάτων των διαγωνισμών θα αντιμετωπιστούν με την μηχανοργάνωση των εξετάσεων και την απλούστευση ορισμένων διοικητικών διαδικασιών.
Αν και έχουν παρέλθει πάνω από οκτώ εβδομάδες από τότε που ξεκίνησε η επικοινωνιακή καμπάνια υπέρ των αλλαγών, δεν έχει κατατεθεί, ακόμη, κανένα σχέδιο νόμου. Αυτό θα έρθει, κατά τον υπουργό, κάποια στιγμή εντός των επόμενων μηνών.
Ωστόσο, η επιμονή της κυβέρνησης να διαλαλεί κάποιες μικρο-αλλαγές σαν να πρόκειται για μείζονες μεταρρυθμίσεις στο σύστημα προσλήψεων, ενώ ταυτόχρονα επιδίδεται σ’ ένα μπαράζ προσλήψεων, μας δημιουργεί δεύτερες σκέψεις για τις προθέσεις της και μας υποχρεώνει σε κάποιες πρώτες παρατηρήσεις.
Ο προγραμματισμός των προσλήψεων δεν απαιτεί αλλαγή του νόμου. Υποτίθεται ότι υπάρχει ένας τριετής προγραμματισμός προσλήψεων, ο οποίος έχει γίνει κουρέλι, αφού η κυβέρνηση διορίζει σωρηδόν, με πρόσχημα την πανδημία. Μάλιστα, σε τομείς, όπως οι μετακλητοί, έχει σπάσει τα ρεκόρ και αυτών ακόμη των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Είναι φαιδρό να ανακοινώνει η κυβέρνηση προγραμματισμό προσλήψεων την ίδια ώρα που έχει χάσει τον λογαριασμό ποιοι προσλαμβάνουν ποιους. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ στην ΔΕΘ ο ίδιος ο Πρωθυπουργός ανακοίνωνε 7.259 προσλήψεις υγειονομικών, λίγες εβδομάδες μετά, η κυβέρνηση ανακοίνωνε μετακινήσεις γιατρών για την λειτουργία των επιπλέον ΜΕΘ, προκειμένου να καλύψει, προσωρινά, τα κενά.
Αλλά, ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι ο υπουργός και η κυβέρνηση θέλουν, όντως, να προγραμματίσουν τις προσλήψεις, αυτό δεν μπορεί να γίνει μόνο με βάση τις προτάσεις των φορέων για το προσωπικό που τους λείπει. Κατ’ αρχήν, ο προγραμματισμός που γίνεται, σήμερα, στηρίζεται τις προτάσεις των φορέων. Αυτές αποστέλλονται στο Υπουργείο Εσωτερικών και μια κυβερνητική επιτροπή επιλέγει, στη συνέχεια, ποιες απ’ αυτές θα προχωρήσουν, με βάση τα δημοσιονομικά περιθώρια. Ο υπουργός επαναλαμβάνει, λοιπόν, αυτό το οποίο ισχύει. Αυτού του είδους, όμως, ο προγραμματισμός δεν είναι αποτελεσματικός, αφού οι υπηρεσίες παρουσιάζουν, συνεχώς, κενά λόγω κακής οργάνωσης και η προσπάθεια της κυβέρνησης να τα καλύπτει με αποσπάσεις και μετατάξεις είναι ατελέσφορη. Κάθε υπηρεσία, όταν ερωτάται, ζητάει προσωπικό, ανεξάρτητα από την καλή η κακή χρήση των πόρων της και την θετική ή αρνητική αξιολόγηση του έργου της. Ακόμη και μια παροπλισμένη δημόσια υπηρεσία θα ζητάει προσωπικό και πόρους, διότι σύμφωνα με τον λεγόμενο «νόμο του Parkinson», αυτό είναι όρος επιβίωσής της.
Το γεγονός αυτό, όμως, δεν έχει καμία σχέση μ’ ένα κράτος που ενεργεί προ-δραστικά, που σχεδιάζει την ανάπτυξή του και αναπροσδιορίζει τον ρόλο του δημόσιου τομέα ανάλογα με τις προκλήσεις και τις ανάγκες των καιρών. Ο προγραμματισμός προσλήψεων και η στρατηγική ανάπτυξης της χώρας είναι αλληλένδετα. Εάν, για παράδειγμα, έχουμε αποφασίσει να θωρακίσουμε τη χώρα απέναντι στους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής, πρέπει να προσλάβουμε μηχανικούς περιβάλλοντος. Εάν θέλουμε την ύπαρξη ενός πλέγματος ασφαλείας για τους περισσότερο ευπαθείς συμπολίτες μας πρέπει να προσλάβουμε ειδικούς στην κοινωνική πολιτική.
Το ζήτημα είναι ότι αυτές οι ειδικότητες δεν έχουν ποτέ περιγραφεί ως επαγγέλματα και το δημόσιο δεν ζητάει να προσλάβει επαγγελματίες, παρά μόνο σε πολύ περιορισμένο βαθμό. Εξακολουθεί να παραμένει ένα αποθετήριο δυνητικά ανέργων, η τακτοποίηση των οποίων γίνεται με πελατειακά κριτήρια.
Η εκτίμηση αναγκών σε προσωπικό σ’ ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος γίνεται με βάση τις ανάγκες του δημοσίου. Μια ανεξάρτητη αρχή, το ΑΣΕΠ, εν προκειμένω, θα μπορούσε να αναλάβει την χαρτογράφηση των ειδικοτήτων και των αναγκών και, στη συνέχεια, να προχωρήσει, μετά από απόφαση των αρμόδιων κυβερνητικών οργάνων, σε προσλήψεις.
Το θέμα είναι ότι, μέχρι τώρα, δεν έχει βρεθεί καμία κυβέρνηση να τολμήσει να απελευθερώσει το σύστημα προσλήψεων από τον πελατειακό βρόγχο. Η μεγάλη προσπάθεια του ΠΑΣΟΚ και του Α. Πεπονή έμειναν ημιτελείς.
Αυτή την μεταρρύθμιση, όμως, δεν μπορούμε να την περιμένουμε από τη δεξιά κυβέρνηση της ΝΔ. Μια κυβέρνηση που αποδεικνύεται μια από τις πιο εξαρτημένες από πελατειακά δίκτυα δεν μπορεί να ανακινήσει τα μεγάλα άλυτα θέματα των προσλήψεων.
Κι επειδή δεν μας αρέσει ούτε η δίκη προθέσεων ούτε και η πολιτική αφέλεια, ένα πράγμα μπορούμε να διατυπώσουμε εν είδει «κόκκινης γραμμής»: Οιαδήποτε προσπάθεια της κυβέρνησης της ΝΔ να θίξει, έστω και κατ’ ελάχιστον, την ήδη τραυματισμένη από τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ αυτονομία του ΑΣΕΠ, θα βρει την προοδευτική παράταξη αντίθετη. Καθαρές κουβέντες σε μια κυβέρνηση που επιχειρεί να ψαρέψει σε θολά νερά ζητώντας συναίνεση σε αλλαγές που δεν υπάρχουν και που επιδίδεται σε πογκρομ προσλήψεων ημετέρων.
