Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί αποτέλεσε εξ αρχής μια δοκιμασία για τα δημοκρατικά μας αντανακλαστικά.
Η φετινή επέτειος της αποκατάστασης της Δημοκρατίας στη χώρα μας συνέπεσε με την μετατροπή, ύστερα από 86 χρόνια, της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Πρόκειται για την «λογική» κατάληξη της πορείας εξισλαμισμού της Τουρκίας από τον Ερντογάν, που διάλεξε αυτό τον συμβολικό τρόπο για να ολοκληρώσει την κατάλυση του κοσμικού κράτους του Κεμάλ Ατατούρκ. Η Δημοκρατία βέβαια έχει ήδη καταλυθεί στην Τουρκία. Στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα όπως η ελευθερία της έκφρασης καταπατούνται με τον πιο ωμό και βάναυσο τρόπο, δεκάδες χιλιάδες διώξεις και συλλήψεις «αντιφρονούντων» δημοκρατικών πολιτών -με πρόσχημα και την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016- σφραγίζουν καθημερινά τον αντιδημοκρατικό κατήφορο του Ερντογάν. Τα ευρωπαϊκά όνειρα της γειτονικής χώρας θάφτηκαν στον τυχοδιωκτικό μεγαλοϊδεατισμό του σουλτάνου που θέτει σε κίνδυνο την ειρήνη σε όλη την ανατολική Μεσόγειο.
Η δική μας «γιορτή της Δημοκρατίας» ήταν, αντίθετα, μια ακόμα επιβεβαίωση της αξίας της πιο μακράς περιόδου δημοκρατικής ομαλότητας της χώρας. «Η ακλόνητη πίστη μας στη Δημοκρατία είναι αυτή που μας επιτρέπει να σχεδιάζουμε το μέλλον μας και να συνυπάρχουμε, να συνθέτουμε τις διαφορές μας και να προοδεύουμε. Έτσι ξεπερνάμε κάθε δυσκολία και προχωράμε στην ιστορία μας» τόνισε στην ομιλία της η Κατερίνα Σακελλαροπούλου δικαιώνοντας την ομόφωνη σχεδόν εκλογή της στο ύπατο αξίωμα της χώρας. Η μεταπολίτευση βέβαια κάθε άλλο παρά μια ανέμελη πολιτική περίοδος ήταν για την Ελλάδα. Ωστόσο, η ασφαλιστική δικλείδα των δημοκρατικών θεσμών και η σταθερή προσήλωση στην ευρωπαϊκή προοπτική εξόπλισαν τη χώρα αποτελεσματικά απέναντι στον νεοναζισμό και την τρομοκρατία, την κράτησαν όρθια σε συνθήκες μεγάλων κρίσεων, την έβγαλαν από πολλά αδιέξοδα.
Η δημοκρατική πορεία όμως δεν είναι δεδομένη ούτε και διασφαλισμένη στο μέλλον. Χρειάζεται να επιβεβαιώνεται κάθε φορά που η χώρα περνάει δοκιμασίες και βρίσκεται αντιμέτωπη με σύνθετα προβλήματα και καταστάσεις. Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί αποτέλεσε εξ αρχής μια τέτοια δοκιμασία για τα δημοκρατικά μας αντανακλαστικά. Η κατηγορηματική καταγγελία της προσβολής ενός μνημείου του παγκόσμιου πολιτισμού, η καταδίκη της κατάλυσης του κοσμικού κράτους δικαίου από τον Ερντογάν και η σθεναρή αντίσταση στα επεκτατικά του σχέδια κινδυνεύουν να ακυρωθούν από εκείνους που προσπαθούν να αξιοποιήσουν το γεγονός ως αφορμή για να ρίξουν λάδι στη φωτιά της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας και του εθνικιστικού φανατισμού. Κραυγές για αψυχολόγητα και ανιστόρητα «αντίποινα» υπονομεύουν την ενδεδειγμένη στάση της ψύχραιμης αντιμετώπισης και της διεθνοποίησης του προβλήματος.
Είναι ταυτόχρονα μια καλή ευκαιρία να αποδείξουμε την δική μας προσήλωση στις δημοκρατικές και ευρωπαϊκές αξίες. Τις αρχές λειτουργίας ενός πραγματικά κοσμικού κράτους, τις σχέσεις κράτους-εκκλησίας, την έμπρακτη κατοχύρωση της συνταγματικής «ανεξιθρησκείας» που υπονομεύεται από την επίσης συνταγματική «επικρατούσα θρησκεία». Να θυμηθούμε ότι στην Αθήνα, την πρωτεύουσα μιας ευρωπαϊκής χώρας με εκατοντάδες χιλιάδες μουσουλμάνους, δεν έχει ακόμα λειτουργήσει επίσημος λατρευτικός χώρος γι’ αυτούς παρά το ότι υπάρχει από 15ετίας και πλέον σχετική έγκριση που η υλοποίησή της καθυστερεί λόγω διαφόρων θρησκευτικών και γραφειοκρατικών εμποδίων και προσχημάτων. Η -δίκαια- απαίτηση σεβασμού της θρησκευτικής πίστης δεν μπορεί να είναι μονομερής.
Σε μια στιγμή μεγάλης έντασης για εθνικά θέματα μείζονος σημασίας, όπως η σημερινή, που καλλιεργείται μάλιστα από τον επικίνδυνο ηγέτη της Τουρκίας, ας στείλουμε, με την ευκαιρία και της 46ης δημοκρατικής μας επετείου, το μήνυμα ότι παραμένουμε προσηλωμένοι στις αρχές του διεθνούς δικαίου, επιλέγουμε την ψύχραιμη αποφασιστική στάση για την υπεράσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων μακριά από ακραίες φωνές και θρησκευτικούς αφορισμούς.
