Ο Χάρι Πότερ στη μάχη της Πολιτικής Ορθότητας

Η Τζ.Κ. Ρόουλινγκ είναι η γνωστή υπερεπιτυχημένη συγγραφέας της σειράς βιβλίων Χάρι Πότερ και άλλων παγκόσμια γνωστών παιδικών βιβλίων. Είναι επίσης αρκετά δραστήρια στο Τουίτερ, από όπου επικοινωνεί με τους αναγνώστες της, προωθεί τη δουλειά της, εκφράζει τις θέσεις για τη διεθνή πολιτική και τις κοινωνίες. Πριν από περίπου 20 μέρες η Ρόουλινγκ ανάρτησε ένα άρθρο που αναφερόταν ρητά στις γυναίκες, ως «άτομα με έμμηνο ρύση» (people that menstruate), και βλέποντας το καινοφανές παράξενο να αναφέρεται κάποιος στις γυναίκες με αυτόν τον τρόπο, σχολίασε κάπως χιουμοριστικά για το αν παλιότερα υπήρχε μια άλλη λέξη για τα άτομα με έμμηνο ρύση; Γερναίκα, Γερνέβα, Γυρλαίντα, Γυναίκα;

 

Η διαιρετική τομή που κάνει στη σημερινή εποχή κάποιον να αναφέρεται στις γυναίκες ως «άτομα με έμμηνο ρύση», είναι η συμπερίληψη από ένα κόμματι υποστηριχτών της πολιτικής ορθότητας των τρανς γυναικών στην ίδια τη γενική λέξη γυναίκα, χωρίς αστερίσκους. Και έμοιαζε σαν η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ με την ανάρτησή της να αμφισβήτησε ακριβώς αυτό: οι τρανς γυναίκες δεν είναι ακριβώς άτομα που μπορούν να περιγραφούν με τη λέξη «γυναίκα» σκέτο, γιατί έτσι οδηγούμαστε στην ανάγκη να ονομάζουμε τις παλιές «κανονικές» γυναίκες ως «άτομα με έμμηνο ρύση».

 

Σίγουρα ο αναγνώστης αυτού του άρθρου μπερδεύεται. Η «γυναίκα» είναι αυτό που λέει η ίδια ακριβώς η λέξη: δηλαδή η παλιά γνωστή γυναίκα, που εκτός των άλλων έχει έμμηνο ρύση. Και οι τρανς γυναίκες μάλλον περιγράφονται με τον όρο-λέξη «τρανς-γυναίκες» διαιρετικά, μεν, άλλα εύστοχα, και επαρκώς. Αρκετά απλό, εύστοχο και περιεκτικό λεκτικά; Απ’ ό,τι φαίνεται, σε καμία περίπτωση, και όχι.

 

Η μη συμπερίληψη στη γενική έννοια «γυναίκα» των πιο απλά λεγόμενων τρανς «γυναικών» θεωρείται από τις ίδιες τις τρανς γυναίκες λάθος και προσβλητική. Ότι μοιάζει να τις εξαιρεί, να τις ξεχωρίζει, να τις κατηγορεί, να βάλλει εναντίον τους. Θεωρούν πως ο όρος «γυναίκα» συμπεριλαμβάνει εντελώς αυστηρά όποιον θέλει να αυτοαποκαλείται γυναίκα. Και όποιος δεν αποκαλεί κάποιον που αποκαλείται γυναίκα, με την αυστηρά απλή λέξη «γυναίκα», του επιτίθεται. Και αυτό ουσιαστικά έκανε η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ. Φάνηκε να επιτίθεται στο δικαίωμα κάποιου ή κάποιας να χρησιμοποιεί τον χαρακτηρισμό «γυναίκα» χωρίς αστερίσκους, και χωρίς καμία άλλη λέξη ως διευκρίνιση. Ο αναγνώστης του άρθρου σε αυτό το σημείο πρέπει να έχει ήδη ζαλιστεί, από τον λαβύρινθο, τα λεκτικά παιχνίδια, τα εννοιακά λεπτά σημεία, είμαστε σίγουροι.

 

Αλλά αυτό ακριβώς είναι το εντελώς σύγχρονο ζήτημα, που φαίνεται να βγήκε βάναυσα στην επικαιρότητα με την περίπτωση της άλλοτε δημοφιλούς Τζ. Κ Ρόουλινγκ, και της αναφοράς της ουσιαστικά σε αυτή τη μάχη με τις λέξεις, τις έννοιες και τις πραγματικότητες. Την ανάρτηση της λευκής και βαθύπλουτης –όπως τονίστηκε– Ρόουλινγκ ακολούθησαν τρομερές διαδικτυακές επιθέσεις. Οι ΛΟΑΤΚΙ κοινότητες, και αρκετοί υποστηριχτές του κινήματος, την αποκάλεσαν ακραία τρανσοφοβική και αποκήρυξαν τελειωτικά το έργο και την προσωπικότητά της. Ο διάλογος συνεχίστηκε για μέρες, η ευαισθητοποίηση συγκεκριμένων χώρων για την απρέπεια της Ρόουλινγκ έφτασε μέχρι τους εκδότες της, που φαίνεται να πήραν αποστάσεις από παρόμοιες συμπεριφορές, και να άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο της μη περαιτέρω συνεργασίας τους μαζί της.

 

Και πριν δυο μέρες σηκώθηκε νέα θύελλα, όταν η Ρόουλινγκ έγραψε σε τουίτ: «Πολλοί επαγγελματίες της υγείας ανησυχούν πως οι νέοι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν ζητήματα ψυχικής υγείας παρακινούνται να κάνουν ορμονοθεραπείες και χειρουργικές επεμβάσεις, πράγμα που ίσως δεν είναι προς το συμφέρον τους. Πολλοί, ανάμεσα τους και εγώ, πιστεύουμε πως βλέπουμε ένα νέο είδος “θεραπειών αναμόρφωσης” για νεαρά γκέι άτομα τα οποία μπαίνουν σε έναν δρόμο ιατρικοποίησης που μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια της γονιμότητας και της φυσιολογικής σεξουαλικής ζωής».

 

Η μάχη φούντωσε ξανά, ή δεν είχε ποτέ σταματήσει. Έμοιαζε η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ ξαφνικά να ήταν προμετωπίδα ενός νέου φασισμού, μιας νέας ανελευθερίας, με νέες υφές. Και έμοιαζε η αιώνια μάχη όλων των ομάδων, διαννοουμένων, φορέων πνευματικότητας, να ελέγξουν τι σημαίνουν πραγματικά κάποιες λέξεις, να έφτασε σε τέτοιο σημείο, που οποιαδήποτε λέξη δύναται να ξαναοριστεί κατά το δοκούν στη βάση του ποιον δεν εμπεριέχει, τι δεν εμπεριέχει, ποιος επιθυμεί να εμπεριέχεται σε αυτήν, και πώς τελικά πρέπει να χρησιμοποιούμε τις λέξεις για να αντικατοπτρίζουν την επιθυμία κάποιων για το νόημα τους.

 

Ιστότοποι που ασχολούνταν αποκλειστικά σχεδόν με το έργο της Τζ.Κ. Ρόουλινγκ ανακοίνωσαν ότι την αποκηρύσσουν και διέγραψαν οποιαδήποτε αναφορά σε αυτήν και το έργο της. Μοιάζει σαν όλα αυτά να ήταν τεράστια απρέπεια, χοντροκοπιά, επιθετικότητα από τη μεριά της, ως δισεκατομμυριούχος, ετεροφυλόφιλη, φυλοαμετάβατη, που καταδικάζει την κοινωνική της παρουσία στην απαξία και την καθιστά βορά κατηγοριών και επιθέσεων. Μοιάζει όμως επίσης να μη φτάνει ο όρος «πολιτική ορθότητα» για να περιγραφεί όλη αυτή κατάσταση. Είναι, ακόμη περισσότερο, κάτι σαν πολιτισμική προκρούστεια κλίνη της σχέσης μας με τις λέξεις. Μια πολιτισμική καταλληλότητα σύμφωνα με νέα κινήματα δυτικών ελίτ που θέριεψαν με εύλογες αφορμές, αλλά δείχνουν να χάνουν το μέτρο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, σχεδόν πάντα.