Ο Σπύρος Βλέτσας γράφει για την αξία ένταξης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τους λαϊκιστές που αμφισβήτησαν τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας.
Ήταν μία μαγική εποχή. Τότε που πολλοί πίστευαν ότι μπορούμε να αναγκάσουμε τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μας χρηματοδοτούν χωρίς όρους, να μας παρακαλάνε να μας δανείσουν. Και αν είχαν αντίρρηση οι κακοί αυτού του κόσμου, υπήρχαν και αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια. Το ευρώ δεν ήταν φετίχ, θα ζητούσαμε από τον Πούτιν να μας τυπώσει φρέσκες δραχμές.
Εκείνη την εποχή, κόντρα στην ανάλγητη Ευρώπη, το υπόδειγμα ήταν η Βενεζουέλα. Απέναντι στην Ευρώπη της ευημερίας, του κοινωνικού κράτους και των δημοκρατικών δικαιωμάτων προβαλλόταν μια χώρα με απίστευτη φτώχεια, εξαθλίωση, ανεξέλεγκτο πληθωρισμό, καταπίεση, βία και κατάλυση των δημοκρατικών θεσμών. Ο Αλέξης Τσίπρας πρόβαλε τη Βενεζουέλα σαν «ένα παράδειγμα όχι μόνο για τη Λατινική Αμερική, αλλά για τους λαούς σε κάθε γωνιά του πλανήτη που αγωνίζονται για δημοκρατία, για κοινωνική δικαιοσύνη και για δικαιώματα».
Η Βενεζουέλα είναι βυθισμένη σε μια ατέλειωτη οικονομική καταστροφή και σε μια διαρκή πολιτική κρίση μετά την κατάργηση του κοινοβουλίου από τον Μαδούρο. Η χώρα με τα τεράστια αποθέματα πετρελαίου δεν μπορεί να καλύψει τις πιο στοιχειώδεις ανάγκες των κατοίκων της. Η χώρα αναγκάζεται να εισάγει προϊόντα πετρελαίου από το τόσο μακρινό της Ιράν. Το κόστος της μεταφοράς είναι δυσανάλογο ως προς την τωρινή μειωμένη τιμή των καυσίμων.
Οι φίλοι του καθεστώτος Μαδούρο έχουν πάντα μια δικαιολογία για την κατάντια της χώρας: Φταίνε οι αμερικανικές κυρώσεις. Όμως στην είδηση της μεταφοράς πετρελαιοειδών από το Ιράν περιέχεται και η διάψευση του επιχειρήματος αυτού. Και το Ιράν αντιμετωπίζει αυστηρές κυρώσεις από τις ΗΠΑ, αλλά μπορεί να εξάγει πετρέλαιο, ενώ η Βενεζουέλα δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει το δικό της.
Εξάλλου, οι θαυμαστές του Μαδούρο υποστηρίζουν ότι οι λαοί είναι δυνατότεροι από τους εχθρούς τους. Περισσότερο από δύο δεκαετίες μετά την άνοδο του Τσάβες στην εξουσία ομολογούν ότι η ευημερία των πολιτών της Βενεζουέλας εξαρτάται από τις διαθέσεις μιας ξένης χώρας. Την ίδια στιγμή παραβλέπουν ότι η Βενεζουέλα έχει οικονομικές σχέσεις με πάρα πολλές άλλες χώρες και θα μπορούσε να αναπληρώσει το κενό που αφήνουν οι αμερικανικές κυρώσεις.
Θα ήταν περιττό να σημειώσουμε από τι γλιτώσαμε μη ακολουθώντας τον δρόμο της Βενεζουέλας, αν δεν υπήρχαν συμπολίτες μας που, ενώ απολαμβάνουν τα αγαθά της ζωής σε μία χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καλοβλέπουν τα επαναστατικά πειράματα. Η Ελλάδα είδε στο ενδεχόμενο της αποχώρησης από τη ζώνη του ευρώ −που θα σήμαινε και αποβολή από την Ευρωπαϊκή Ένωση− την προοπτική του να γίνει Βενεζουέλα χωρίς πετρέλαιο. Τότε οι θαυμαστές του Μαδούρο έκαναν πίσω, γιατί κατάλαβαν ότι κάτι τέτοιο θα έφερνε σύντομα το πολιτικό τους τέλος.
Αλήθεια, πού θα βρισκόταν σήμερα η Ελλάδα αν είχε επιστρέψει στη δραχμή το 2015; Πώς θα αντιμετώπιζε την πανδημία του κορωνοϊού με διαλυμένη την οικονομία της, κάτι που θα σήμαινε και πλήρη κατάρρευση του συστήματος υγείας; Με τι εφόδια θα έμπαινε στη νέα οικονομική κρίση;
Το παράδειγμα της Τουρκίας είναι χαρακτηριστικό. Το νόμισμα υποτιμάται διαρκώς και τα συναλλαγματικά διαθέσιμα στερεύουν. Η Ελλάδα, με μεγαλύτερη εξάρτηση από τον τουρισμό από τη γειτονική μας χώρα, θα αντιμετώπιζε πολύ σοβαρότερα προβλήματα. Η χώρα μας θα ήταν αποκλεισμένη από τα 32 δισεκατομμύρια, που συζητούνται σήμερα να λάβει ως βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αλλά και σε επίπεδο εθνικής ασφάλειας τα πράγματα θα ήταν πολύ χειρότερα. Η Ελλάδα, με εντελώς κατεστραμμένη οικονομία, θα έπρεπε μόνη της να τα βγάλει πέρα απέναντι σε έναν ισχυρό επιθετικό γείτονα.
Σήμερα η απάντηση στο δίλημμα Ευρώπη ή Βενεζουέλα δείχνει αυτονόητη. Τα πράγματα όμως δεν ήταν πάντα έτσι. Ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της χώρας αμφισβητήθηκε έντονα. Οι λαϊκιστές φόρτωσαν την αποτυχία της χώρας στην Ευρώπη και παρουσίασαν τους «Μένουμε Ευρώπη» σαν ξεπουλημένους στους εχθρούς. Αυτός ήταν ο διχασμός που καλλιεργήθηκε πριν πέντε χρόνια με περίσσευμα μίσους.
Η αξία της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στη ζώνη του ευρώ είναι πολύ ευρύτερη από τους πόρους που εισέρχονται στη χώρα. Είναι η συμμετοχή στο μεγαλύτερο διακρατικό δημοκρατικό εγχείρημα της σύγχρονης ιστορίας. Από αυτό το εγχείρημα κινδυνεύσαμε να αποκοπούμε οριστικά. Καμιά αυτοκριτική δεν έγινε, κανένας αναστοχασμός δεν υπήρξε από τους πρωταγωνιστές εκείνης της περιπέτειας, παρά μόνο μεταμορφώσεις και μεταμφιέσεις για λόγους πολιτικής επιβίωσης.
Με μια έννοια αυτό είναι το γενικότερο πρόβλημα της αντιπολίτευσης: να αναγνωρίσει τη νέα πραγματικότητα όπως διαμορφώνεται τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς
19°
