Θόδωρος Ρουσόπουλος: Η μοτοσικλέτα, το όνειρο και το παιχνίδι

Μια μέρα των αρχών της δεκαετίας του ’80, σ’ ένα κτίριο της οδού Ομήρου, στέγη τότε της αρχαιότερης και μόνης σχολής δημοσιογραφίας στη χώρα, ένας νέος έμοιαζε, με μια πρώτη ματιά, δυσαρεστημένος. Ο διευθυντής της σχολής είχε μόλις μπει στο μάθημα και είχε προσφέρει σε δύο φοιτητές τη δυνατότητα να διεκδικήσουν τη δημοσιογραφική τους φήμη. Οι δύο φοιτητές θα δούλευαν για την «Ελευθεροτυπία» και, προς δική σας έκπληξη, βασική προϋπόθεση πρόσληψης δεν ήταν το ταλέντο της γραφής, παρά μάλλον η κατοχή μιας μοτοσικλέτας.

Ο νέος της ιστορίας μας ούτε είχε ούτε μπορούσε να οδηγήσει, τότε, μηχανή. Είχε όμως κάτι σημαντικότερο: είχε τη διάθεση, την εργατικότητα, το πάθος των ανθρώπων που περιέγραψε ο Τζακ Κέρουακ «Στο δρόμο»: «Αυτών που τρελαίνονται να ζήσουν, τρελαίνονται να μιλήσουν, τρελαίνονται να σωθούν, που ποτέ δεν χασμουριούνται ή λένε έστω και μία κοινοτοπία, αλλά που καίγονται, καίγονται, καίγονται σαν τα μυθικά κίτρινα ρωμαϊκά κεριά». Aυτή είναι, βέβαια, η γνώμη μας και ίσως σας φαίνεται υπερβολική. Ίσως το γεγονός ότι ο νέος της ιστορίας μας, παρότι δεν τηρούσε την τυπική προϋπόθεση της μοτοσικλέτας, ήταν τελικά αυτός που προσλήφθηκε, αφήνοντας πίσω τους δύο συμφοιτητές του, δεν είναι αρκετό για να σας πείσει. Βέβαια, ο νέος της ιστορίας μας έχει πια μεγαλώσει. Έχει πια διαπρέψει ως δημοσιογράφος, πανεπιστημιακός, πολιτικός. Και στο τέλος αυτού του άρθρου, ανεξαρτήτως αν συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τις απόψεις που εξέφρασε, στοιχηματίζω ότι θα θέλετε, αν όχι να τον εμπιστευτείτε, σίγουρα να τον ακούσετε προσεκτικά.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής δεν έμοιαζε σε τίποτα με εκείνο τον εικοσάχρονο με κορμοστασιά Γκάρυ Κούπερ, που πόζαρε μαζί με το άλογό του σαν σε παλιό γουέστερν, όπως στη φωτογραφία που περιγράφει στο κλασικό πια βιβλίο του, ο φίλος του Τάκης Λαμπρίας. Ήταν ένας πολιτικός συμβολικά ισοδύναμος της μεταπολεμικής Ελλάδας, ασκούσε τη δεύτερη θητεία του ως Προέδρου της Δημοκρατίας και δεν δίσταζε να γίνει σκληρός, απότομος, ίσως εξουθενωτικός.

Ήταν τότε που κάλεσε τον Θόδωρο Ρουσόπουλο στο γραφείο του, για πρώτη φορά. Εκείνη τη μέρα, ο Καραμανλής δεν έδειξε σκληρότητα, αλλά εκτίμηση. Του είπε, με τη συνηθισμένη βραχνή του φωνή, ότι ο λόγος που τον κάλεσε ήταν επειδή προηγήθηκε η δημοσιογραφική του φήμη. Θα μπορούσαμε να πούμε, ίσως καθ’ υπερβολή, ότι η αυτή η φήμη άρχισε κάπου στην εφηβεία του, όταν μαθητής ακόμα, έφτιαξε μια σχολική εφημερίδα. Την έστειλε στον Φρέντυ Γερμανό. Κι ο Γερμανός αφιερώνει στον μαθητή και τη δουλειά του ένα οκτάστυλο στην «Ελευθεροτυπία».

Καταλάβατε σωστά. Ο Θόδωρος Ρουσόπουλος ήθελε να γίνει δημοσιογράφος, από μικρός. Το βλέπω και σε εκείνο το ερωτηματολόγιο του φιλολόγου του, Βασίλη Ποζιού, που μετά την ερώτηση «τι θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις», έρχεται η απάντηση «Δημοσιογράφος». Όχι επειδή ήταν περίεργος, όπως γίνεται συνήθως. Μάλλον, όπως μου λέει, επειδή πίστευε στο λειτούργημα που βοηθάει την κοινωνία να προοδεύει, ενισχύοντας τη Δημοκρατία, τις ίσες ευκαιρίες και την αξιοκρατία.

Άλλωστε, ήταν αυτές οι δημοκρατικές αρχές που του επέτρεψαν να γίνει ό,τι έγινε. Παιδί πολύτεκνης οικογένειας, χωρίς ιδιαίτερη οικονομική άνεση, έπρεπε να ριχτεί ολόκληρος στη δουλειά, για να κερδίσει το μέλλον του.

Η πρώτη του δουλειά ήταν, όπως είπαμε, στην «Ελευθεροτυπία», όπου σε χρόνο ρεκόρ γίνεται πολιτικός συντάκτης. Σε χρόνο ρεκόρ, επίσης, παίρνει το πρώτο του παράσημο: βρίσκεται ο υπουργός που ζητά την απόλυσή του. Έπειτα συμμετέχει, ως μέλος της επιτροπής προγράμματος, στο πείραμα της ελεύθερης ραδιοφωνίας, με την ίδρυση του πρώτου μη κρατικού ραδιοφωνικού σταθμού στην Ελλάδα, του «Αθήνα 9,84». Γίνεται μέλος της ομάδας που έφτιαξε τον πρώτο ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό στη χώρα, το Mega. Αρχισυντάκτης πολιτικού ρεπορτάζ, πολιτικός αναλυτής, παρουσιαστής της εκπομπής 7+7. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα προνόμια του δημοσιογράφου είναι η δυνατότητα να γνωρίζει ανθρώπους, να ζει καταστάσεις που οι άλλοι άνθρωποι βλέπουν μόνο στην τηλεόραση. Υπό αυτή την έννοια, σε σχέση με όλους εμάς, ο Θόδωρος Ρουσόπουλος έχει ζήσει λίγο (ή πολύ) περισσότερο.

Συνάντησε μεγάλους ηγέτες. Μαντέλα, Γκορμπατσόφ, Θάτσερ, Μιτεράν και όλους τους νεοέλληνες πολιτικούς της μεταπολίτευσης, από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή έως τον Ανδρέα Παπανδρέου, κάλυψε τον γεμάτο σκόνη και αίμα πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας, έφτασε στον απόμακρο αρκτικό κύκλο και στην παράξενη ζούγκλα της Νοτίου Αφρικής. Ήταν ο πρώτος δημοσιογράφος που πέταξε στη στρατόσφαιρα με αστροναύτες της ESA (European Space Agency), σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας.

Εντυπωσιασμένος και ταυτόχρονα αφελής, τον ρωτώ τι έμαθε από όλη αυτή την πορεία. Περίμενα να απαντήσει μονολεκτικά: «Τα πάντα». Θα το έκανε, αν η πορεία του είχε σταματήσει εκεί. Μπαίνοντας, όμως, στην πολιτική είδε και την «αθέατη πλευρά του λόφου». Έμαθε λοιπόν πολλά, αλλά όχι όσα αρχικά νόμιζε.

Για τον Θόδωρο Ρουσόπουλο, η ενασχόληση με την πολιτική δεν ήταν κάτι τυχαίο. Ούτε κάτι βεβιασμένο. Ούτε κάτι ευκαιριακό. Σε εκείνο, άλλωστε, το εφηβικό ερωτηματολόγιο για το οποίο σας μίλησα παραπάνω, υπήρχε μια ακόμη ερώτηση του τύπου «αναφέρετε ένα άπιαστο όνειρο». Η απάντησή του μικρού Θοδωρή: «να γίνω πολιτικός».

Όση αθωότητα έχει η απλή εικόνα ενός παιδιού που συνθέτει φαντασιακά τον μελλοντικό του εαυτό, τόση αμηχανία και συνάμα τόλμη έχει η στιγμή που ο ενήλικας καλείται να πραγματώσει το παιδικό του όνειρο.

Ήταν 2 Ιουνίου 2000. Ραντεβού με τον Κώστα Καραμανλή, στο γραφείο του στην οδό Πλουτάρχου. Προτείνει στον Θόδωρο Ρουσόπουλο να γίνει εκπρόσωπός του. Στα πρώτα λεπτά της συζήτησης αποδέχεται την πρόταση. Συζητάνε ακόμη για σχεδόν δύο ώρες. Ήθελε οπωσδήποτε να του εξηγήσει την ταλαιπωρία και τις δυσκολίες που έχει η πολιτική. Μάλλον δεν άκουσε εκείνο το μέρος της συζήτησης. Δεν νόμιζω, βέβαια, να του είχε αλλάξει γνώμη. Είχε γίνει ό,τι ήθελε, τώρα έπρεπε να κυνηγήσει το όνειρο που κάποτε θεωρούσε άπιαστο. Ο Θόδωρος Ρουσόπουλος θυμάται κάθε λεπτομέρεια εκείνης της ημέρας. Όχι μόνον γιατί καθόρισε διαφορετικά ολόκληρη τη ζωή του αλλά γιατί ήταν η μέρα που η Μάρα, ο μεγάλος του έρωτας, έπαθε αποκόλληση όντας έγκυος στο δεύτερο παιδί τους. Θυμάται ότι τον έψαχνε ματαίως στο κινητό, το οποίο είχε κλείσει για να συζητήσει με τον Καραμανλή. Η Μάρα βρέθηκε στο νοσοκομείο συνοδευόμενη από κάποιον συνάδελφό της. Δεν συζήτησαν τίποτα για εκείνο το πρωί, ούτε για την πρόταση που είχε ούτε για το ότι την είχε ήδη αποδεχθεί. Περίμενε πολλές μέρες να αποκατασταθεί το πρόβλημα και να συνεχιστεί η κύηση.

Η κύηση συνεχίστηκε, η Άννα γεννήθηκε και ο Θόδωρος Ρουσόπουλος ήταν πια πολιτικός. Εκπρόσωπος τύπου της ΝΔ στην αρχή, υπουργός Επικρατείας και κυβερνητικός εκπρόσωπος στη συνέχεια. Τον Οκτώβριο του 2008, μετά από 8 χρόνια στενής συνεργασίας με τον Κώστα Καραμανλή (στην πραγματικότητα, πολλοί θα τους έλεγαν partners in power), o Θόδωρος Ρουσόπουλος παραιτείται από τη θέση του υπουργού Επικρατείας, προκειμένου να υπερασπιστεί τον εαυτό του στην υπόθεση Βατοπεδίου.

Απαλλάσσεται οριστικά τον Νοέμβριο του 2010, όταν όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης και σχεδόν τριάντα βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, που τότε είχε την πλειοψηφία στη Βουλή, ψήφισαν υπέρ της απαλλαγής του. Είχαν αντιληφθεί, όπως μου λέει, το παιχνίδι που παίχθηκε εις βάρος του, με αποτέλεσμα να μην τον παραπέμψουν στο επόμενο βήμα, που αποτελούσε προθάλαμο ειδικού δικαστηρίου. Θυμάται ότι ήλθαν στο σπίτι δύο ζευγάρια φίλων, παρακολούθησαν μαζί τη συζήτηση στη Βουλή και τα μεσάνυχτα που θα άρχιζε η ψηφοφορία, τους προέτρεψε ευγενικά να φύγουν και να πάνε όλοι για ύπνο. «Θα μάθουμε το αποτέλεσμα το πρωί», τους είπε. Μην καταλαβαίνοντας αν το βλέμμα του έκρυβε απάθεια ή σιγουριά, τον κοίταξαν περίεργα, αρνούμενοι να φύγουν. Οι φίλοι του έμειναν εκεί. Ούτε ο γιος του, μαθητής τότε, ήθελε να πάει για ύπνο. Συζητούσαν όλοι μαζί έως τα ξημερώματα, και όταν η απόφαση της μη παραπομπής του έγινε επιτέλους γνωστή, πήγαν, με μια πρωτόγνωρη αίσθηση δικαίωσης, να ξεκουραστούν.

Ο Θόδωρος Ρουσόπουλος βγήκε απ’ αυτό πιο έμπειρος και πιο ώριμος, σίγουρα όχι όμως χωρίς δυσκολίες. Στην οικογένειά του προκάλεσε θλίψη και ταλαιπωρία ετών. Στη δημόσια ζωή, άφησε μιαν ατμόσφαιρα δίωξης. Άλλωστε, η επανεμφάνισή του στην πολιτική σκηνή, μετά από 10 χρόνια ενασχόλησης με την πανεπιστημιακή διδασκαλία και την εταιρική επικοινωνία έχει, όπως μου λέει, και μια διάσταση ηθικής δικαίωσης.

Ο Θόδωρος Ρουσόπουλος πιστεύει ότι τα πάντα σήμερα αναθεωρούνται. Μετά τη βιωματική επιβεβαίωση της καταστροφικής φύσης των λαϊκιστικών πολιτικών, που μας έδωσε απλόχερα η εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ, η σταθεροποίηση της οικονομίας και η ανάπτυξη συνδυασμένη με ασφάλεια που δίνει προοπτικές είναι, όπως λέει, τα μεγαλύτερα διακυβεύματα για τη χώρα μας. Μου λέει ότι η χώρα αλλάζει, όταν αλλάζουμε κι εμείς. «Οι προτεραιότητες τώρα είναι να βγούμε από την κρίση και την κοινωνική μιζέρια που μας κληροδότησε. Να σκεφτούμε τη λαμπερή Ελλάδα που πολλές φορές ξεχώρισε στο παρελθόν μέσα από δύσκολες συνθήκες. Ένα στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί».

Πρόσφατα, τον άκουσα να μιλά για τις προκλήσεις των νέων τεχνολογιών, σε μια εκδήλωση του ΚΕΑΣΜ. Επιμένει στο υπερβολικό κόστος του ίντερνετ κινητής τηλεφωνίας. Πιστεύει ότι δεν νοείται η αποτελεσματική μετάβαση στην Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση για τις γενιές των νέων, εάν δεν τους δώσουμε την ευκαιρία να το αξιοποιήσουν στο έπακρο. Κι αυτό αφορά, όπως τονίζει, «τη διασύνδεση και τις ευκαιρίες που δίνει στο επιχειρείν, στην εργασία, στην οικονομία, στις πρωτοπόρες ιδέες, ώστε αυτές να διαχυθούν ευκολότερα».

Ο Θόδωρος Ρουσόπουλος δεν μιλά για τους νέους μόνο όταν μπαίνουν στη συζήτηση θέματα του προνομιακού τους πεδίου, της τεχνολογίας. Αν κάτι μένει σε κάποιον που θα μπει για πρώτη φορά στο γραφείο του, είναι το γεγονός ότι η πλειοψηφία των συνεργατών του είναι γύρω στα 25. Ήταν αυτοί οι εικοσιπεντάρηδες, άλλωστε, η αφορμή και για τη δική μας γνωριμία. Ο Γιάννης, ο Ιάσωνας, ο Βασίλης και τόσοι άλλοι που, όπως μου λέει, τους λείπουν οι ευκαιρίες αλλά από την συνεργασία μαζί τους βλέπει ότι είναι έτοιμοι να τις δημιουργήσουν. Θυμάται πως ήταν τότε που προσπαθούσε να μπει στη ζωή με αξιοπρέπεια, να διεκδικήσει όσα έβλεπε ότι μπορούσε να του προσφέρει ο κόσμος και οι ικανότητές του. «Όταν ένας νέος δηλώνει παρών στη ζωή, τότε η χώρα έχει μέλλον. Εάν παραιτηθεί επειδή ακούει από τους γονείς του ότι όλοι είναι ίδιοι και όλα είναι χάλια, τότε το παιχνίδι χάθηκε», λέει.

Εντέλει, δεν ξέρω αν το παιχνίδι θα χαθεί. Γνωρίζετε όμως, ανεξάρτητα αν συμφωνείτε ή όχι με τις απόψεις και τις επιλογές του, ότι ο Θόδωρος Ρουσόπουλος κάνει τα πάντα όχι μόνο για να κερδηθεί, αλλά και για να είναι ενδιαφέρον.