Στο κινητό μου έχω ένα βίντεο από τη μέρα που, σε ένα διαμέρισμα στην Κατεχάκη, ο Σταύρος ανακοίνωσε σε φίλους και συνεργάτες ότι κάνει κόμμα. Αν το δω χωρίς ήχο, εστιάζω μόνο στα χαρακτηριστικά του Θεοδωράκη. Κύλησαν μόνο πέντε χρόνια, αλλά νομίζεις ότι από πάνω του πέρασαν περισσότερα. Τα έχει αυτά η πολιτική.
Κοιτάζοντας τον Τσίπρα διαπιστώνεις ότι μέσα σε πέντε χρόνια η νιότη από το πρόσωπο έπεσε σαν κακός σοβάς. Τα ζυγωματικά κρέμασαν, τα μάτια κουράστηκαν, η φωνή βάρυνε και, λες και του έβαλαν make up, στο πρόσωπο απλώθηκε μία κρούστα που δεν επιτρέπει σε συναισθήματα να τη διαπεράσουν. Έτσι και ο Θεοδωράκης. Πλήρωσε τα γραμμάτιά του σε προσωπικό επίπεδο σε τέτοιο βαθμό, που αναρωτιέσαι αν τα άξιζε όλα αυτά η πολιτική. Είναι ένα ερώτημα που μπορεί να απαντήσει μόνο αυτός και πολύ φοβάμαι ότι έρχεται η ώρα για το τελικό ζύγισμα. Βέβαια σε αυτά τα θέματα παίζει ρόλο και η οπτική γωνία από την οποία τα παρατηρείς.
Αν ο Σταύρος γυρίσει στο σπίτι του στην Αγία Βαρβάρα και δει το μήκος της διαδρομής που διένυσε, τότε όλα πήγαν μια χαρά, ακόμα και αν τελειώνουν έτσι. Όμως αν γυρίσει στο διαμέρισμα της Κατεχάκη, εκεί που έκανε πολλά στόματα να ανοίξουν από έκπληξη, το πιθανότερο είναι ότι θα χαμηλώσει το βλέμμα.
Όταν ιδρύεις ένα κόμμα που σκοπεύει να εμπνεύσει μεταρρυθμιστική διάθεση στην πολιτική ζωή, αλλά η κοινοβουλευτική του ύπαρξη καταργείται από τις προθέσεις και το θυμικό ενός ή δύο βουλευτών, αντιλαμβάνεσαι ότι τα πράγματα μόνο καλά δεν πήγαν. Και όταν έχεις προσελκύσει ενδιαφέρουσες προσωπικότητες, μοντέρνα μυαλά και έξυπνες φατσούλες, αλλά καταλήγεις με το χέρι του Αμυρά και του Ψαριανού στην πρίζα, τότε είναι πολλά αυτά που δεν έκανες σωστά. Η πολιτική είναι στην ουσία της μοναχικό παιχνίδι. Και δεν γίνεται να φταίνε πάντα οι άλλοι. Αν φταίνε οι άλλοι, τι στο διάολο κάνουν οι ηγέτες;
Το Ποτάμι είναι ένα κόμμα για το οποίο όλοι συζητούν τι πήγε λάθος και κανένας δεν ασχολείται με το τι μπορεί να πάει καλά από εδώ και πέρα. Λογικό. Οι ευθύνες του Σταύρου είναι διαχρονικά τεράστιες, όμως ο ίδιος δεν μπορούσε να κάνει τίποτα για το μεγαλύτερο πλήγμα που δέχθηκε. Ο ορίζοντας του Ποταμιού σκοτείνιασε για πάντα εκείνη τη νύχτα που ο Μητσοτάκης εξελέγη πρόεδρος της ΝΔ. Ξημέρωσε στη ΝΔ, αλλά όχι και στο Ποτάμι. Το φιλελευθεράτο πήγε και γραπώθηκε πάνω στον Κυριάκο, υποχρεώνοντας τον Σταύρο να ρίξει την πετονιά του στο ΚΙΝΑΛ. Και εκεί, ειλικρινά, δεν κατάλαβα τι ακριβώς είχε στο μυαλό του. Πίστευε στα αλήθεια ότι θα κερδίσει την ηγεσία; Είχε την εντύπωση ότι θα αρχίσουν οι πασόκοι να μεταμορφώνονται σε κάτι καινούργιο, σε κάτι που πίνει πράσινο τσάι, τρώει κινόα και κινείται με βέσπα ή ποδήλατο; Αν όντως πίστευε κάτι τέτοιο, τότε σίγουρα κάποια στιγμή άκουσε τον Ανδρέα μέσα από μία κορνίζα να του ψιθυρίζει ότι είναι αιθεροβάμων.
Τώρα σκέφτομαι ότι αν όλοι αυτοί είχαν μείνει στο ΚΙΝΑΛ, ενδεχομένως να είχαν και στο ήλιο μοίρα. Και σιγά το πρόβλημα με το Μακεδονικό. Θα ψήφιζαν κατά συνείδηση, ο Θεοδωράκης θα ήταν συνεπής με τις προσωπικές και προγραμματικές του δεσμεύσεις και σε ένα μήνα όλα θα είχαν ξεχαστεί. Θα έβλεπε Βουλή. Τι μένει να κάνει τώρα; Όχι και πολλά. Θεωρητικά βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Ο ένας δρόμος οδηγεί στη Νέα Δημοκρατία και ο άλλος στο σπίτι του. Είναι, βέβαια, αμφίβολο κατά πόσο είναι ανοιχτή η πόρτα στην Πειραιώς μετά τη ψήφο υπέρ των Πρεσπών. Και ο ίδιος λέει προς πάσα κατεύθυνση ότι δεν μπορεί να είναι υποψήφιος με ψηφοδέλτιο άλλου κόμματος. Παρά τις παλινωδίες, στην τελική του πράξη στάθηκε συνεπής προς τη συνείδησή του. Όλα αυτά έχουν μικρή ιστορική σημασία. Μεγαλύτερη σημασία έχει το ναυάγιο ενός σκάφους που ναυπηγήθηκε για να πλεύσει σε αχαρτογράφητα νερά, αλλά βρήκε σε ύφαλο στα ρηχά. Ποιος έφταιξε περισσότερο; Ο καπετάνιος ή η θάλασσα; Θα μπορούσε, υπό άλλες συνθήκες, να πετύχει το Ποτάμι; Το πιθανότερο είναι να μην το μάθουμε ποτέ. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως δεν υπάρχουν δεύτερες ευκαιρίες.
Οι κυβερνήσεις είχαν κάθε λόγο να μετατρέψουν τους αγρότες σε δημόσιους υπάλληλους και οι αγρότες στην πλειονότητά τους δέχθηκαν πρόθυμα αυτόν τον ρόλο
15°
