«Κάθε ζωντανός μοιάζει να κυνηγιέται από την άγνωστη κατάρα του, αυτή που, όταν τον βρει, δε συγχωρεί. Και ο θάνατος κάνει τη δουλειά του τέλεια, μαστορικά. Ο νεκρός δεν έχει κανένα ψεγάδι. Είναι απόλυτα νεκρός. Κουφάρι, πέρα για πέρα, στον αιώνα τον άπαντα. Άνθρωπος χωρίς ανάσα, αίμα κομμένο, μάτια αβασίλευτα πάνω από ένα σφιγμένο στόμα. Που είναι άραγε τα λόγια και τα έργα του; Αυτό το απλησίαστο που δεν ησυχάζει ποτέ μέσα στον ζωντανό;»-Κωστή Παπαγιώργη, «Ζώντες και τεθνεώντες», (εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1992.
Το ξεκίνημα της εισήγησης του πρωθυπουργού στο υπουργικό συμβούλιο, την επομένη της τραγικής συνέντευξης Τύπου, τέσσερις ημέρες μετά την ανείπωτη τραγωδία, είχε πολλά ιδεολογικώς διπολικά σημεία, και σε ένα από αυτά τόνιζε ότι «οι νεκροί δεν μπορούν να μιλήσουν…». Στο σημείο αυτό, να μας επιτρέψει ο κ. Πρωθυπουργός, να του τονίσουμε ότι οι νεκροί άνθρωποι δεν είναι αμίλητοι. Και αν μιλάμε για τους συγκεκριμένους νεκρούς, όχι μόνο μιλούν αλλά κραυγάζουν. Οι «φωνές» τους δεν ακούγονται εύκολα, χρειάζονται αυτιά και μυαλά ορθάνοιχτα και κυρίως να απέχουν από σκληροπυρηνικούς ή και φτηνούς τακτικισμούς.
Προσέχοντας, όσο γίνεται, τις λέξεις και ελέγχοντας τον θυμό και την οργή, είναι αδύνατον να μην σταθείς στην ευθεία και χυδαία προσβολή της οιμωγής όσων επέζησαν, κάτι που οφείλουν είτε στην προσωπική τους πρόνοια είτε στην πιο τυχερή συνωμοσία της ζωής τους. Γιατί εκείνες τις ώρες ευκολότερος ήταν ο θάνατος παρά το φτερούγισμα μιας μύγας.
Όσο όμως και αν τα λόγια του Αλέξη Τσίπρα στο υπουργικό συμβούλιο της περασμένης Παρασκευής ήταν ποτισμένα από μια υστερόβουλη αμηχανία και αδέξια ρίψη σωσιβίου στον εαυτό του και στην κυβέρνησή του με την τουλάχιστον ακατανόητη ανάληψη ευθύνης για κάτι όπου κανείς δεν είχε βρει λάθος, αυτό που θα μείνει στην Ιστορία είναι άλλο: Είναι όλος αυτός ο δήθεν «αριστερός» μηχανισμός που έχει κατασκευάσει και έχει φέρει στην εξουσία ανθρώπους αποστεγνωμένους από κάθε είδος συναισθήματος. Το ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς, αν μη τι άλλο, ήταν το νοιάξιμο για τον συνάνθρωπο, η αγάπη και το ενδιαφέρον, η αλληλεγγύη. Πριν καν αρχίσουν να ανοίγουν οι τάφοι, άνοιξε το καπάκι της υπόγειας χωματερής, τα φρεάτια με τα ηθικά βρομόνερα, για να δημιουργηθεί εν τέλει το κλίμα «έπρεπε να το περιμένουν», στα όρια του «καλά να πάθουν». Σαν ρέον πύον από μια πληγή που μόλις είχε ανοίξει…
Ανεξάρτητα από τις ευθύνες, τους καταλογισμούς δεξιά κι αριστερά, την εισαγγελική έρευνα και ό,τι και αν αυτή δείξει, τις καταγγελίες, τις υπερβολές που υποβάλλει η συναισθηματική λαίλαπα του μαζικού θανάτου, η τραγωδία έχει το δικό της μέγεθος και τις δικές της συντεταγμένες που δεν είναι δυνατόν να χαρτογραφηθούν τώρα. Ουδέποτε έχει γίνει. Οι ακρότητες άρχισαν να αναδύονται παράλληλα με τις αναθυμιάσεις των καμένων ανθρώπων. Τέτοιες συμφορές χρειάζονται το χωνευτήρι του χρόνου για να μπορέσουν να αποκτήσουν ανθρώπινες διαστάσεις αντιληπτικότητας.
Η πολιτική ηγεσία, είναι μοιραίο, έχει τις ευθύνες της, είτε θέλει είτε όχι. Ισχύει πάντα αυτό. Η «πολιτική ευθύνη» δεν είναι πλαστελίνη να πλάθεται όπως συμφέρει ή υποβάλουν οι επιδιώξεις και οι ιδεολογικές προσταγές. Αλλά αυτό είναι ένα θέμα που κουβεντιάζεται όταν συμβαίνει κάτι που γενικώς ανήκει στο πλαίσιο που κατά συνθήκη ονομάζουμε «κανονικές συνθήκες». Εδώ δεν έχουμε κάτι τέτοιο.
Η ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας και εδώ είναι που δοκιμάζεται η ωριμότητα, όχι η εμπειρία στην άσκηση εξουσίας, αλλά η πνευματική και συναισθηματική της κατάρτιση, είναι να πάρει τέτοιες πρωτοβουλίες που θα συντελέσουν στην όσο πιο γρήγορη αποχυδαιοποίηση της καθημερινότητας. Να σκύψει πάνω στην τραγωδία και στα θύματά της και να σταθεί εκεί. Μόνο εκεί. Να αποδεχτεί τα όποια μαθήματα πένθους, να μη φοβάται να κλάψει μην τυχόν τσαλακωθεί η διαλεκτική σχέση της με την ιστορία και επί του προκειμένου η εικόνα του πρωθυπουργού. Ο οποίος θα πρέπει να διδαχθεί ότι όταν ένας πρωθυπουργός φοβάται το τραυματισμένο είδωλο της εικόνας του, αυτό γίνεται φάντασμα και τέρας που θα τον κυνηγά όσο χρόνο αποφασίσει η Ιστορία ότι θα τον θυμάται. Να συμβιβαστεί με την ιδέα ότι κάνει λάθος. Σε όλη την Ιστορία του ανθρώπινου είδους, οι νεκροί μπορούν να μιλήσουν. Και πολλές φορές τα λένε καλύτερα από τους ζωντανούς…
Δυστυχώς, η χώρα οδεύει σε ένα ακόμα εφιαλτικό αδιέξοδο. Το πολιτικό προσωπικό έχει διαγράψει από τη μνήμη του τα χρόνια και τις σκληρές συνέπειες της κρίσης.
11°
