Νίκη Κεραμέως: Η εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση έγινε από την κυβέρνηση καραμέλα φτηνού λαϊκισμού

Ένα μήνα πριν από την ανακοίνωση των βάσεων, η τομεάρχης Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων της ΝΔ, Νίκη Κεραμέως, εξηγεί στην A.V. ποια θεωρεί ότι είναι τα τρωτά σημεία του παρόντος συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά και ποια τα πλεονεκτήματά του. Ασκεί κριτική στον υπουργό Παιδείας, Κώστα Γαβρόγλου, και την  κυβέρνηση για τις αντικρουόμενες δηλώσεις περί κατάργησης των πανελλήνιων εξετάσεων, και την παραβατικότητα στα εκπαιδευτικά ιδρύματα και εξηγεί πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο του brain drain.

Ο υπουργός Παιδείας ανακοινώνει διαρκώς την κατάργηση των πανελλήνιων εξετάσεων και την αντικατάστασή τους από νέο σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ωστόσο δεν αποκαλύπτει ποιο θα είναι. Πώς σχολιάζετε τις διαρκείς εξαγγελίες; 
Ο τρόπος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει επανειλημμένως αποτελέσει για την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ αντικείμενο δημαγωγίας και φθηνού λαϊκισμού. Από τις αρχές Μαΐου 2017, οπότε ο Πρωθυπουργός εξήγγειλε την κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων, σωρεία αντικρουόμενων κυβερνητικών δηλώσεων αναστατώνει διαρκώς σύσσωμη την εκπαιδευτική κοινότητα. Ενδεικτικά:

• Ο ίδιος ο Υπουργός Παιδείας, σε λιγότερο από 24 ώρες μετά τις δηλώσεις του πρωθυπουργού, δήλωνε ότι δεν μπορεί να ξεκαθαρίσει πώς θα μπαίνουν τα παιδιά στο πανεπιστήμιο γιατί δεν το γνωρίζει.
• Τον Ιούνιο 2017, διαβεβαίωνε ότι η εισαγωγή στις ανώτατες σχολές θα γίνεται χωρίς εξετάσεις, αλλά με το απολυτήριο Λυκείου.
• Στις αρχές Ιουλίου 2017, ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), παρουσίασε το νέο σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, βασιζόμενο στις πανελλαδικές εξετάσεις.
• Στα μέσα Αυγούστου 2017, το Γραφείο Τύπου του Πρωθυπουργού ανακοίνωσε ότι το νέο σύστημα πρόσβασης στα πανεπιστήμια θα προκύπτει «αυτομάτως» από τη νέα δομή του Λυκείου, χωρίς καμία περαιτέρω εξήγηση.
• Λίγες ημέρες αργότερα, ο ΥΠΕΘ δήλωνε ότι πρέπει να αλλάξει το ισχύον σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων, όχι όμως και να καταργηθούν οι εξετάσεις για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
• Στα τέλη Αυγούστου 2017, ενόψει της ΔΕΘ, δόθηκαν στη δημοσιότητα κάποιες σκέψεις σχετικά με τη μεταρρύθμιση του Λυκείου και του συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, προβλέποντας μάλιστα διπλές πανελλαδικές εξετάσεις.
• Τον Νοέμβριο 2017, ο Πρόεδρος του ΙΕΠ τόνιζε ότι το Υπουργείο Παιδείας θα πρέπει να κοινοποιήσει το σχέδιο πρόσβασης στα ΑΕΙ το αργότερο τον Ιανουάριο του 2018.
• Στα μέσα Ιανουαρίου 2018, ο αρμόδιος Υπουργός ανέφερε πως το νέο σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση θα τεθεί σε εφαρμογή από τον Ιούνιο του 2020 και ότι θα είναι διαφορετικός ο τρόπος εισαγωγής, με τον βαθμό του απολυτηρίου να έχει κυρίαρχο ρόλο.
• Από τον Μάρτιο του 2018 και ως σήμερα, σε πλήθος συνεντεύξεών του, ο Υπουργός Παιδείας προαναγγέλλει μια νέα προσέγγιση σχετικά με το νέο σύστημα εισαγωγής, το οποίο ελπίζει να εφαρμοστεί για πρώτη φορά τον Ιούνιο του 2020, δηλαδή για τα παιδιά που τελείωσαν φέτος την Α' Λυκείου.

Ωστόσο μέχρι σήμερα, δεν έχει κατατεθεί κανένα σχετικό νομοσχέδιο στη δημόσια διαβούλευση ή στη Βουλή, με αποτέλεσμα τον εύλογο συνειρμό ότι η ανεύθυνη Κυβέρνηση δεν έχει συγκεκριμένο σχέδιο για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά εμπαίζει υποψηφίους, γονείς και εκπαιδευτικούς.

Δεν πρέπει ωστόσο κάποια στιγμή να υπάρξει μία συμφωνία ώστε ο τρόπος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση να είναι σταθερός;
Σαφώς. Σε αντίθεση με τη δημαγωγική λογική της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ, χρειάζονται συνετές λύσεις, πάντα σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς, και προσεκτικά, σταδιακά βήματα, δεδομένου μάλιστα ότι κάθε ανακοίνωση, και πολύ περισσότερο κάθε αλλαγή του εκπαιδευτικού συστήματος, επηρεάζει χιλιάδες οικογένειες. Οι πανελλαδικές εξετάσεις, όπως ισχύουν σήμερα, χαρακτηρίζονται από κάποια τρωτά σημεία, όπως η έμφαση στην αποστήθιση σε βάρος της κριτικής γνώσης και η αποτύπωση της στιγμής, αλλά έχουν και πλεονεκτήματα. Είναι ένα από τα λίγα πλήρως αδιάβλητα συστήματα της χώρας, και σε μεγάλο βαθμό αξιόπιστο, καθώς συνήθως οι καλοί μαθητές επιτυγχάνουν την εισαγωγή τους στις ανώτατες σχολές που επιθυμούν. Πρέπει, λοιπόν, κατά τη γνώμη μου, σε ένα πρώτο στάδιο και προτού προχωρήσουμε σε άλλες πιο ριζικές λύσεις, να διατηρήσουμε τα θετικά σημεία και να θεραπεύσουμε τα τρωτά. Ένας τρόπος θα ήταν ενδεχομένως να συνυπολογίζεται σε κάποιο ποσοστό η επίδοση του μαθητή κατά τα τρία χρόνια φοίτησης στο λύκειο, προκειμένου αφενός να αξιολογείται η μαθητική πορεία του και όχι μόνο η επίδοση στις πανελλαδικές, αφετέρου να ενισχυθεί στο Λύκειο ο αυτόνομος παιδαγωγικός και εκπαιδευτικός του ρόλος.

Μία σημαντική αλλαγή ήταν η ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Η ΝΔ υπερψήφισε επί της αρχής το νομοσχέδιο, εκφράσατε όμως κάποιες ανησυχίες. Σε τι συμφωνείτε και σε τι διαφωνείτε στο εν λόγω νομοσχέδιο;
Η Νέα Δημοκρατία, ασκώντας υπεύθυνη αντιπολίτευση και ενάντια στη λογική του «όχι σε όλα» που εφάρμοζε παγίως ο ΣΥΡΙΖΑ πριν αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας, καίτοι διαφωνήσαμε με τον τρόπο υλοποίησης του σχεδίου για το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, προβήκαμε σε μία υπέρβαση, υπηρετώντας τη μεγάλη ιδέα της ουσιαστικής ενίσχυσης της τεχνολογικής εκπαίδευσης στη χώρα μας και στέλνοντας ένα ξεκάθαρο μήνυμα υπέρ της, με την υπερψήφιση επί της αρχής του εν λόγω νομοσχεδίου. Οι ανησυχίες που εκφράσαμε και στη Βουλή, συνοψίζονται στα εξής:

Πρώτον, δεν υπήρξε διαφανής διαδικασία, με ξεκάθαρα ακαδημαϊκά κριτήρια, για την επιλογή των ιδρυμάτων, για τις συγχωνεύσεις τμημάτων, για τη δημιουργία κατευθύνσεων.

Δεύτερον, απουσιάζει ένας συνολικός σχεδιασμός για την αναμόρφωση του χάρτη της ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας.

Τρίτον, παρακάμφθηκε στην όλη διαδικασία, ενώ θα έπρεπε να έχει πρωτεύοντα ρόλο, η Ανεξάρτητη Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ).

Τέταρτον, δεν υπήρξε απολύτως καμία αναφορά στα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων του νέου ιδρύματος. 

Πέμπτον, το νομοσχέδιο επεφύλασσε δυσμενείς συνέπειες για τους αποφοίτους ΕΠΑΛ, μειώνοντας αισθητά τις πιθανότητες επιτυχίας τους και εξαλείφοντας το προϋπάρχον σημαντικό ποσοστό πρόσβασής τους στα προϋπάρχοντα ΤΕΙ Αθηνών και Πειραιά, ήτοι το 20%.

Έκτο, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής θα ξεκινήσει χωρίς να είναι πιστοποιημένα τα νέα προγράμματα σπουδών.

Έβδομο, κάποιες από τις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν αντισυνταγματικές.

Τέλος, στο νομοσχέδιο περιελήφθησαν και άλλες ρυθμίσεις, όλου του φάσματος της εκπαίδευσης και έρευνας, που μας προβλημάτισαν διότι, ενδεικτικά, δεν προσδιόριζαν π.χ. τους πόρους χρηματοδότησης των διετών δομών επαγγελματικής εκπαίδευσης, τα εισοδηματικά κριτήρια των μετεγγραφών αδελφών, βασικές παραμέτρους της σταδιακής εφαρμογής της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής κ.ά.

Το τελευταίο διάστημα τα περιστατικά ανομίας στα πανεπιστήμια πληθαίνουν. Είναι όντως δύσκολο είναι να αλλάξει το καθεστώς του ασύλου και να αντιμετωπιστεί η παραβατικότητα ώστε να είναι ασφαλείς οι φοιτητές;
Πρόκειται πρωτίστως για πολιτική απόφαση. Η Κυβέρνηση έχει επιδείξει ιδιαίτερη ανοχή από την πρώτη στιγμή στην ανομία και την παραβατικότητα. Ο αρμόδιος Υπουργός Παιδείας, αμετανόητος και προκλητικός, θεωρεί σταθερά ότι το ζήτημα της ανομίας στα τριτοβάθμια ιδρύματα είναι μια επινόηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης για να πλήξει την Κυβέρνηση. Αναζητά ευθύνες στις πρυτανικές αρχές, στο φοιτητικό κίνημα, στις προηγούμενες κυβερνήσεις, υπεκφεύγει πίσω από τη συνθετότητα του ζητήματος, μετακυλίει τη λύση του ζητήματος σε μεγαλόσχημες επιτροπές και αρνείται να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα που περιγράφεται από περιστατικά, όπως προπηλακισμοί, ξυλοδαρμοί, ή διακίνηση ναρκωτικών, που βρίσκουν καταφύγιο στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Στη Νέα Δημοκρατία έχουμε ξεκάθαρη θέση: αυτεπάγγελτη επέμβαση των αρχών για κάθε αξιόποινη πράξη που λαμβάνει χώρα στα τριτοβάθμια ιδρύματα, όπως ακριβώς συμβαίνει για οποιαδήποτε αξιόποινη πράξη λαμβάνει χώρα σε οποιονδήποτε χώρο της επικράτειας. Προκειμένου να μπορεί κανείς στο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο να μιλάει ελεύθερα, να σκέφτεται ελεύθερα, να διεξάγει έρευνα ελεύθερα, χωρίς να φοβάται, χωρίς να τρομοκρατείται, όπως συμβαίνει οπουδήποτε αλλού στη χώρα.

Σχετικά με την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, για την οποία αντιδρούν οι συνδικαλιστικοί φορείς, πρόσφατα την κατήργησε ο κ. Γαβρόγλου χωρίς ωστόσο να παρουσιάσει κάποια αντιπρόταση. Σχεδιάζετε κάποια νέα παρέμβαση;
Κάθε έννοια αξιολόγησης βρίσκεται υπό διωγμόν από την παρούσα Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ. Για εμάς, η αξιολόγηση όλων των κρίκων της εκπαιδευτικής αλυσίδας είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εύρυθμη λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος σε όλες του τις βαθμίδες. Είναι αδιανόητο, εν έτει 2018, να μην υπάρχει αξιολόγηση για τους εκπαιδευτικούς. Αξιολόγηση χωρίς τιμωρητικό χαρακτήρα, αλλά με διττό στόχο: να επιβραβεύει τους άριστους και να κινητροδοτεί αυτούς που δεν αποδίδουν τόσο καλά. Και είναι αδιανόητο να μην υπάρχει αξιολόγηση των εκπαιδευτικών στα μάτια των γονέων, που περιμένουν από το δημόσιο σχολείο να ωθεί τους δασκάλους και τους καθηγητές του στο να γίνονται διαρκώς καλύτεροι, για να παρέχουν καλύτερες υπηρεσίες στα παιδιά τους. Ως Νέα Δημοκρατία, δεσμευτήκαμε ότι θα καταργήσουμε κατά προτεραιότητα το νόμο αυτόν. Δεσμευτήκαμε, επίσης, να προχωρήσουμε με ένα άλλο νομοθετικό πλαίσιο για το σχολείο του 21ου αιώνα που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες και διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες της κοινωνίας. Ένα σχολείο αυτόνομο, που θα εμπιστεύεται τους εκπαιδευτικούς του και θα τους δίνει δυνατότητες αυτενέργειας, με δομές υποστήριξης του εκπαιδευτικού έργου που θα βρίσκονται κοντά στον εκπαιδευτικό και το σχολείο, αλλά και τους μαθητές και τους γονείς τους.

Στην τελευταία σας ανακοίνωση κατηγορήσατε την κυβέρνηση για κομματικοποίηση των Περιφερειακών Συμβουλίων. Για ποιους λόγους;
Από την πρώτη στιγμή που δημοσιοποιήθηκε το νέο πλαίσιο για την επιλογή ανώτερων στελεχών της εκπαίδευσης, επισημάναμε ότι ο πραγματικός στόχος της κυβέρνησης είναι η άλωση της εκπαιδευτικής διοίκησης από κομματικά στελέχη. Με τις αποφάσεις συγκρότησης των Περιφερειακών Συμβουλίων για την επιλογή νέων στελεχών της εκπαίδευσης, όπως αναρτήθηκαν στη Διαύγεια, η Νέα Δημοκρατία επιβεβαιώνεται με τον πλέον εμφατικό τρόπο: τα Περιφερειακά Συμβούλια είναι, όπως αναμενόταν, κομματικοποιημένα και ελεγχόμενα. Η κυβέρνηση επέλεξε η πλήρωση των θέσεων ευθύνης να γίνεται με περγαμηνές κομματικής αφοσίωσης και πειθαρχίας και όχι αξιοσύνης. Επέλεξε το δημόσιο σχολείο του 21ου αιώνα να είναι περίκλειστο και φοβικό. Η Νέα Δημοκρατία δεσμεύεται πως θα καταργήσει, κατά προτεραιότητα, τον νόμο για την αναδιοργάνωση των δομών υποστήριξης, συμπεριλαμβανομένης της συγκεκριμένης διαδικασίας επιλογής των στελεχών της εκπαίδευσης.

Η ΝΔ έχει επισημάνει ότι ένας από τους στόχους της είναι η επιστροφή της «γενιάς του brain drain». Πώς σχεδιάζετε να το πετύχετε;
Η Νέα Δημοκρατία και ειδικότερα ο Πρόεδρος, Κυριάκος Μητσοτάκης, θέτει ως εθνική προτεραιότητα την αναστροφή του brain drain, του φαινομένου  που στα χρόνια της κρίσης έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Η στόχευσή μας δεν είναι μόνο να επαναπατριστούν οι νέοι που έφυγαν, αλλά και να εξασφαλίσουμε τις κατάλληλες συνθήκες, ώστε να μην φύγουν άλλοι. Οι προτάσεις θα μπορούσαν να είναι:

• Με επίκεντρο το Κράτος: το επιχειρείν να αποτελέσει πραγματικά κεντρικό πυλώνα ανάπτυξης για τη χώρα και όλες οι πολιτικές δυνάμεις ενωμένες να κινηθούν προς την στήριξη του. Μεταξύ άλλων, με πρωτοβουλίες όπως η σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και η ενίσχυση των ελληνικών venture capital, η απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών με την ταυτόχρονη κατάργηση περιττών διοικητικών και γραφειοκρατικών επιβαρύνσεων, η λήψη μέτρων για την σταθεροποίηση της φορολογικής πολιτικής και η ταυτόχρονη εισαγωγή φορολογικών κινήτρων για δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης από ιδιωτικές επιχειρήσεις, η εισαγωγή προγράμματος επιδοτήσεων για καινοτόμες επιχειρήσεις και η καλύτερη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών επενδυτικών κονδυλίων.
• Με επίκεντρο τον Πολίτη: η αξιοποίηση του εξαιρετικού ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτει η χώρα προϋποθέτει τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την παραγωγική διαδικασία, με δράσεις όπως η δημιουργία ενός μηχανισμού διάγνωσης των αναγκών της αγοράς εργασίας, η ενίσχυση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, τόσο στη δευτεροβάθμια όσο και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η ριζική επανειδίκευση σε ειδικότητες με υψηλά ποσοστά ανεργίας, ο επανασχεδιασμός προγραμμάτων σπουδών στα τριτοβάθμια ιδρύματα, η ενίσχυση των μαθημάτων επαγγελματικού προσανατολισμού στη μέση εκπαίδευση, η αναβάθμιση και καθιέρωση ως υποχρεωτικής της πρακτικής άσκησης για φοιτητές σε επιχειρήσεις και κοινωνικούς φορείς/οργανισμούς, ο σχεδιασμός στοχευμένων προγραμμάτων επανειδίκευσης για εργαζομένους και στελέχη.
• Με επίκεντρο την αλλαγή Νοοτροπίας: μεταξύ των κυριότερων λόγων φυγής των νέων στο εξωτερικό αναδεικνύεται επανειλημμένως η μειωμένη αξιοκρατία και η διαφθορά στην Ελλάδα. Επομένως, οι Κυβερνήσεις πρέπει να στραφούν προς ένα απο-κομματικοποιημένο μοντέλο διακυβέρνησης, προσαρμοσμένο περισσότερο στις ανάγκες της αγοράς και των πολιτών και όχι στην κομματική πελατεία. Η αξιοκρατία, η διαφάνεια και η λογοδοσία πρέπει να γίνουν sine quanon προϋποθέσεις για τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, έμπρακτα, π.χ. μέσω της ουσιαστικής εγκαθίδρυσης της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στην δημόσια διοίκηση.