Τη Δευτέρα πετάξαμε αετό. Δεν πήγε πάαρα πολύ ψηλά αλλά είμαστε όλοι χαρούμενοι. Είχαμε βρει έναν σαν κι εκείνους της παιδικής μας ηλικίας. Με τα χρωματιστά τετράγωνα. Ούτε Ολυμπιακός, ούτε Τρανσφόρμερς. Τον αγοράσαμε στο δρόμο. (Δηλαδή όχι έξοδα καταστήματος, όχι ΦΠΑ). Έκανε 25 ευρώ. Μόνο. Η ουρά ξεχωριστά. Η καλούμπα χώρια.
Τα Χριστούγεννα είχα πάει ταξίδι στην Ανατολή. Φτιάχνουν πολύ ωραίους αετούς εκεί. Το βράδυ της Πρωτοχρονιάς ήμουνα στην Ταϊλάνδη. Φτιάχνουν κάτι τετράγωνους σαν κουτιά με φιτίλι από κάτω. Τους ανάβεις και τους αφήνεις στον ουρανό, κάνοντας μια ευχή για την καινούργια χρονιά. Η νύχτα γίνεται μαγική, χιλιάδες φωτισμένα φαναράκια στον ουρανό, χιλιάδες ελπίδες. Κάνουν μισό ευρώ. Εντάξει, θα μου πεις, είναι φτηνά τα εργατικά στην Ανατολή. Όμως τα σούπερ μάρκετ τους είναι σαν τα δικά μας, δυτικά προϊόντα έχουνε, τις ίδιες μάρκες που αγοράζουμε κι εδώ. Στα μάρκετ της Ταϊλάνδης ψωνίζεις πράγματα που κάνουν 20 λεπτά. 20 λεπτά τιμή δεν υπάρχει στην Ελλάδα, ούτε τσίχλα δεν αγοράζεις.
Ζούμε κλέβοντας ο ένας τον άλλον. Κι όσοι δεν έχουν τίποτα να πουλήσουν, παρά μόνο τα χεράκια τους και το μυαλό τους, δουλεύουν 15 ώρες την ημέρα και δεν τους φτάνει ο μισθός να ζήσουν. Κι όσοι μπορούν να μας αποφύγουν, πάνε εκεί που δεν τους κοροϊδεύουν. Ο τουρισμός καταρρέει. Φταίει η οικονομική κρίση, λέμε, όχι ότι προσφέρουμε υπηρεσίες χαμηλής ποιότητας με πανάκριβες τιμές.
Μου χάλασε η τηλεόραση. Πήγα να αγοράσω μια καινούργια σ’ ένα απ’ αυτά τα μεγάλα υπερκαταστήματα ηλεκτρικών ειδών. Είχα χρόνια να πάω σ’ ένα τέτοιο. Είμαι φοβερός καταναλωτικός τύπος, αν δεν μου χαλάσει κάτι δεν το πετάω, το ψυγειάκι μου, λέω, που ζήσαμε τόσα πράγματα μαζί; Έμεινα με ανοιχτό το στόμα. Είχε και εκπτώσεις, η τηλεόραση έκανε 600 ευρώ. Πριν λίγα χρόνια θυμάμαι, μια τέτοια έκανε ένα εκατομμύριο δραχμές. Τριγυρνούσα στους διαδρόμους και ήθελα να τα πάρω όλα. Ένα dvd player προσφορά 24 ευρώ. Δεν είναι δυνατόν, έψαχνα να βρω πού είναι η απάτη. Νόμιζα ότι ήμουνα σε μπακάλικο και γέμιζα το καρότσι. Μα έχω dvd player. Δεν πειράζει, αυτό είναι μικρότερο. Μια καφετιέρα φίλτρου 17 ευρώ. Μα έχω αυτή με τις μερίδες. Ναι, αλλά στην εφημερίδα τις σπάμε συνέχεια. Ένα σίδερο 16 ευρώ. Μα έχω σίδερο, ναι αλλά αυτό είναι λαχανί και ροζ και μεγάλο σαν ρομπότ. Και όλα αυτά όχι «κινέζικα», από τις 5 γνωστές μάρκες που ξέρω. Έφυγα και δεν το πίστευα. Μετά πλήρωσα στο πάρκινγκ για όση ώρα ψώνιζα, όσο μια καφετιέρα. Δυο καπουτσίνο και μια τυρόπιτα, όσο ένα ηλεκτρικό σίδερο. Ο χαρταετός της Καθαρής Δευτέρας, όσο το dvd player. Κάποιο λάθος κάνουμε, έτσι δεν είναι; Όπως λέει κι ένας γνωστός μου, επιφυλάξαμε στον εαυτό μας το ρόλο εκείνου του τύπου που βάζει τα προϊόντα των άλλων στα ράφια. Ε, ρε φίλε, με συγχωρείς, αυτός ο ρόλος δεν δικαιολογεί το επίπεδό της ζωής που εσύ θέλεις να έχεις. Για να το επιτύχουμε, κλέβουμε ο ένας τον άλλον. Και όλοι μαζί τον εαυτό μας.
Οδηγούσα το αυτοκίνητο, φορτωμένος κιβώτια με ηλεκτρικές συσκευές, γερμανικές, ιταλικές, γιαπωνέζικες, και σκεφτόμουνα απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας. Έκανα πράξεις, πόσο διάολε κάνει μόνο η συσκευασία, οι σακούλες, τα προσπέκτους, δεν είναι δυνατόν. Είναι.
Γιατί είμαστε φτωχοί; Αυτό είναι το πρώτο, βασικό, απλό ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε αλλά κανείς δεν το θέτει. Μη μου πείτε γιατί δεν έχουμε λεφτά σαν κι εκείνους που λένε 1.500 καθαρά ο κατώτατος μισθός. Τα λεφτά δεν σημαίνουν τίποτα παρά μόνο αυτό που μπορείς να αποκτήσεις μ’ αυτά. Αν με 1.000 ευρώ παίρνεις Α πράγματα και με 1.500 ευρώ παίρνεις ακόμα λιγότερα, τότε δεν έχεις πάρει αύξηση αλλά, στ’ αλήθεια, έχεις μείωση πραγματικού εισοδήματος. Τι παίρνουμε είναι το θέμα, τι μας λείπει.
Γιατί είμαστε φτωχοί; Επειδή δεν μπορούμε να πάρουμε αυτοκίνητο; Ακόμα θυμάμαι, όταν ήμουν φοιτητής, που μετρούσαμε την αξία του πρώτου αυτοκινήτου που θα αγοράζαμε σε έτη δουλειάς. Τώρα μετριέται σε μήνες, παίρνουν αυτοκίνητα με δόσεις 100 ευρώ το μήνα. Μήπως γιατί δεν μπορούμε να πάρουμε κινητό; Σε παρενοχλούνε σχεδόν για να το αναβαθμίσεις δωρεάν κάθε χρόνο. Γιατί είμαστε λοιπόν φτωχοί; Όταν αρχίσουμε να δίνουμε τις πρώτες απαντήσεις σ’ αυτό το ερώτημα, ίσως αρχίσουμε και να καταλαβαίνουμε τα προβλήματα, ίσως μπορέσουμε και να τα αντιμετωπίσουμε. Προς το παρόν, είμαστε η «παράξενη χώρα». Συζητάς με κάποιον ξένο και δεν μπορείς να του εξηγήσεις, είναι αδύνατον να καταλάβει τι του περιγράφεις, δεν σε πιστεύει. Define frontistiria, λέει με απορία.
13°
