Πριν την Εγνατία Οδό το ταξίδι από τα Γιάννενα στη Θεσσαλονίκη διαρκούσε επτά ώρες. Αν είχε πέσει πολύ χιόνι στην Κατάρα, η συγκοινωνία διακοπτόταν. Τώρα, σε επτά ώρες απόσταση βρίσκεται η Κωνσταντινούπολη, γι’ αυτό και αρκετοί Τούρκοι επισκέπτονται τα Γιάννενα.
Έτυχε να ταξιδεύω στην Εγνατία Οδό, όταν άκουσα στο ραδιόφωνο ότι σύμφωνα με έρευνα του οργανισμού ΔιαΝΕΟσις τέσσερις στους δέκα Έλληνες πιστεύουν ότι αυτή που βγήκε περισσότερο ωφελημένη από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν η Ένωση και όχι η Ελλάδα. Το ίδιο πιστεύουν και οκτώ στους δέκα αγρότες.
Θα αρκούσε να ρίξει κανείς μια ματιά γύρω του, στους δρόμους (όπως η Εγνατία), στα λιμάνια, στα νοσοκομεία, στα αεροδρόμια, στα σχολεία, στα μουσεία, στους ξενώνες, σε χιλιάδες ιδιωτικές επιχειρήσεις και δημόσιες δομές που χρηματοδοτήθηκαν από κοινοτικούς πόρους, για να καταλάβει πόσο βελτιώθηκε η ζωή μας από τη συμμετοχή μας στην ΕΕ.
Η Ελλάδα έχει λάβει κατά την περίοδο 2000 - 2015 συνολικές ενισχύσεις από την Ε.Ε. ύψους 71,8 δισ. ευρώ, δηλαδή περίπου 4,5 δισ. κατά μέσον όρο ετησίως. Οι κοινοτικές ενισχύσεις δεν είναι δάνεια και προέρχονται από τη φορολογία των πολιτών των πλούσιων χωρών. Η χώρα μας πήρε ποσό ίσο με το 50% της εισφοράς της Γερμανίας στον κοινοτικό προϋπολογισμό. Σε σχέση με το μέγεθος της κάθε οικονομίας, η Ελλάδα έλαβε κατά 35% υψηλότερες ενισχύσεις από την Πορτογαλία, κατά 250% υψηλότερες από την Ιρλανδία και κατά 320% από την Ισπανία.
Το ερώτημα είναι τι κάνει τόσους συμπολίτες μας να μη θέλουν να δουν την πραγματικότητα. Μέχρι την οικονομική κρίση, οι Έλληνες ήταν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν ήταν μόνο οι επιδοτήσεις και η μεγάλη εισροή πόρων, που έκαναν τους Έλληνες φιλοευρωπαίους. Ήταν και η περηφάνια για τη συμμετοχή της χώρας τους σε μια ένωση ανεπτυγμένων χωρών.
Η κρίση έκανε αρκετούς Έλληνες να στραφούν εναντίον της Ευρωπαϊκής Ένωσης γιατί δεν ήθελαν να κατανοήσουν τις εσωτερικές αιτίες της χρεοκοπίας. Και άρχισαν να πιστεύουν κάθε είδους μύθο, που απέδιδε την κρίση στην προσπάθεια των ξένων να υποτάξουν και να εκμεταλλευτούν τους Έλληνες.
Η Ευρώπη είχε θεωρηθεί εγγύηση διαρκούς ευημερίας και, όταν η ευημερία μας κατέρρευσε, ζητήσαμε από τις άλλες χώρες να την εξασφαλίσουν, χωρίς όρους. Για να μη δούμε τις πραγματικές αιτίες της κρίσης αρχίσαμε να πιστευτούμε κάθε εξωπραγματικό ισχυρισμό που διακινούσαν οι επιτήδειοι. Ότι οι δανειστές ήταν τοκογλύφοι, ενώ τα επιτόκια ήταν δέκα φορές μικρότερα από εκείνα των αγορών. Ότι είχαμε κατοχή, ότι «η χούντα δεν τελείωσε το ’73».
Η εριστική αντίληψη των πραγμάτων και η επιθετικότητα υπερισχύουν της πραγματικότητας. Για ό,τι μας συμβαίνει έχουμε πρόχειρο έναν εχθρό. Τα μέσα ενημέρωσης αντί να αναδείξουν τα γεγονότα και τα πραγματικά στοιχεία, δαιμονοποιούν φανταστικούς και αληθινούς αντιπάλους. Πριν ακούσουμε τις δηλώσεις του Σόιμπλε. (ή του Ερντογάν) μαθαίνουμε ότι είναι προκλητικές.
Η άρνηση κατανόησης της πραγματικότητας και η επιθετικότητα που τη συνόδευσε παρήγαγαν πολιτικά αποτελέσματα, τα οποία προστέθηκαν στη δύσκολη οικονομική κατάσταση. Η Ελλάδα πολέμησε όσο καμία χώρα το μνημόνιο, επειδή θεωρήθηκε ότι η απαλλαγή μας από τις δεσμεύσεις του θα μας ξαναγύριζε στις παλιές καλές μέρες. Την ώρα που εμείς πυροβολούσαμε το μνημόνιο, οι άλλες χώρες, που βρέθηκαν σε προγράμματα στήριξης, ασχολούνταν με τις αιτίες των δικών τους μνημονίων. Έτσι εκείνοι βγήκαν από τα προγράμματα επιστρέφοντας στην ανάπτυξη, ενώ εμείς συζητάμε για το επόμενο μνημόνιο.
Και ποιος φταίει για την αποτυχία μας; Μα φυσικά οι άλλοι. Φταίνε οι «πολλαπλασιαστές του ΔΝΤ», η «Γερμανική Ευρώπη», η «αρχιτεκτονική του Ευρώ», η Ευρωπαϊκή Ένωση που μας εκμεταλλεύεται. Και γιατί όλα αυτά δεν φταίνε για την Κύπρο, την Ιρλανδία και την Ισπανία;
Για όσους έχουν πάρει διαζύγιο από την πραγματικότητα, τα λογικά επιχειρήματα δεν πιάνουν. Κάθε διάψευση, αντί να γίνει μάθημα, γίνεται αφετηρία για νέες ψευδαισθήσεις.
Αυτά δεν συμβαίνουν μόνο εδώ. Τελευταία βλέπουμε να συμβαίνουν και εις Παρισίους. Τα είδαμε με το Brexit, τα βλέπουμε με τον Τραμπ. Ίσως όμως εκεί έχουν περιθώρια για λάθη. Εδώ, μετά από όλη αυτή την περιπέτεια, δεν έχουμε την πολυτέλεια για νέα λάθη. Οι απάτες και οι αυταπάτες μάς έφεραν ένα βήμα από τον τρίτο κόσμο. Δεν υπάρχει λόγος να ξαναδοκιμάσουμε. Γιατί αυτή τη φορά μπορεί να μην υπάρχει επιστροφή. Και πάλι να λέμε ότι φταίνε οι ξένοι.
13°
