Είναι γνωστό πως η επέλαση της Παγκοσμιοποίησης σε συνδυασμό με την Κρίση επέτεινε τις ανισότητες και οδήγησε ευρύτατα κοινωνικά στρώματα στο περιθώριο, την ανεργία και τον αποκλεισμό. Αυτές οι εξελίξεις συνοδεύτηκαν από ποικίλες αντιδράσεις.
Μια υπολογίσιμη κοινωνική ομάδα, οι «κερδισμένοι» της παγκοσμιοποίησης (λ.χ. εξωστρεφείς επιχειρηματίες, πολυάριθμοι νέοι άνθρωποι κι, εν γένει, εκείνοι που βιώνουν τα οφέλη της ελεύθερης κίνησης προσώπων, κεφαλαίων, αγαθών και υπηρεσιών) νιώθουν πολίτες της Ευρώπης ή/και της Υφηλίου, διαπνέονται από κοσμοπολιτικό πνεύμα και υποστηρίζουν την περαιτέρω ενσωμάτωση της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο γίγνεσθαι. Οι Έλληνες αυτοί συμπλέουν με τους πολίτες των λοιπών χωρών-μελών της Ε.Ε. κι ανησυχούν για τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τη διάχυση του ευρωπαϊκού κεκτημένου κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων.
Μια άλλη μεγάλη μερίδα Ελλήνων αφορά σε όσους είναι ή θεωρούν εαυτόν «θύμα» των ανοικτών Αγορών και αισθάνονται καχυποψία ή/και εχθρότητα έναντι των εξωτερικών επιρροών. Ιδίως μετά τις διογκούμενες εισροές αλλοδαπών στη χώρα, έντονα διακρίνεται η αναβίωση ενός αναπαλαιωμένου (ξενο)φοβικού εθνικισμού κυρίως στους κόλπους των λαϊκών τάξεων. Αυτή η αντίληψη επιχειρεί, αφενός, να υποτιμήσει την έννοια των κοινωνικών τάξεων συνενώνοντας όλους του πολίτες σε μία «ενιαία εθνική αταξική κοινότητα συμφερόντων» κι, αφετέρου, να ενοχοποιήσει τα παράτυπα εισερχόμενα –στη χώρα μας– πρόσωπα για όλα τα δεινά του τόπου.
Εξάλλου το αντιευρωπαϊκό και αντι-κοσμοπολίτικο πνεύμα δυσπιστίας έχει συμπαρασύρει τελευταία ένα μέρος της άλλοτε κραταιάς Μεσαίας Τάξης (που ραγδαία αφανίζεται) και ελέω Μνημονίων την οδηγεί σταδιακά στην άρνηση της ευρωπαϊκής ενοποίησης που άλλοτε υποστήριζε διακαώς.
Κύρια στοιχεία αυτής της προσέγγισης του πολιτικού βίου είναι, αρχικά, η απόρριψη των κύριων πυλώνων του πάλαι ποτέ δικομματισμού και των εκάστοτε συνεργατών του (με α-πολίτικους αφορισμούς όπως «κλέφτες», «ψεύτες» κ.ά.). Στη συνέχεια αμφισβητούνται de facto τα ίδια τα θεμέλια του Δημοκρατικού Πολιτεύματος, όπως ο κοινοβουλευτισμός, τα πολιτικά κόμματά, τα εργατικά συνδικάτα κ.ά., ενώ σε ένα κρεσέντο λαϊκισμού ο Λαός θεωρείται ως ο «μεγάλος εξαπατημένος» και λησμονούνται οι επί δεκαετίες επιλογές του στην κάλπη.
Εμβληματικές στιγμές της εντονότατης παρουσίας ενός επιθετικού εθνικισμού στην πολιτική πρακτική ήταν τα λεγόμενα κινήματα των «Αγανακτισμένων» (που δε φείσθηκαν ρήσεων και πράξεων για την περιφρόνηση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας) αλλά και το «μελανοκυανέρυθρο στρατόπεδο» του ΟΧΙ στο αμφιλεγόμενης σκοπιμότητας Δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015, στο οποίο συμπαρατάχτηκαν ασμένως οι κομματικές δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ, των ΑΝ.ΕΛ. (που ήδη συγκυβερνούσαν) και της Χρυσής Αυγής.
Το επόμενο χρονικό διάστημα η ελληνική κοινωνία θα κληθεί να διαχειριστεί με δημιουργικό τρόπο το αυξανόμενο ρεύμα του εθνικού εξαιρετισμού εν μέσω ασφυκτικών οικονομικών καταναγκασμών και περιορισμένων πόρων. Θα οδηγήσει αυτό το εκρηκτικό μείγμα κοινωνικών κλονισμών σε μια επανεκκίνηση της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας, ώστε η χώρα μας να ξαναγίνει ισχυρή και ανταγωνιστική; Θα διατηρηθούν ή όχι το ευρωπαϊκό και διεθνές κεκτημένο ελευθέριων και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οικουμενικές αξίες και η προστασία του πολίτη από την αυθαιρεσία της εξουσίας; Θα επικρατήσει, υπό την πίεση της λαϊκής οργής και της συστηματικής δημαγωγίας, ένα πνεύμα κοινωνικού μηδενισμού που θα ανοίξει τους ασκούς του Αιόλου; Θα δούμε και στην Ελλάδα ό,τι συνέβη αλλού, δηλ. την επικράτηση της εξουσίας βαλκάνιων φυλάρχων σε περιχαρακωμένες κοινότητες, νονών σε μαφιόζικές οργανώσεις και συμμοριών (mutrization) που θα υποσκάψουν κάθε υγιή παραγωγική δραστηριότητα και θα επιτείνουν την οικονομική καταστροφή;
Οι απαντήσεις στα αμείλικτα αυτά ερωτήματα δεν θα αργήσουν να δοθούν. Στο κάτω-κάτω της γραφής κάθε λαός είναι υπεύθυνός για τις επιλογές του. Και κάθε εποχή κουβαλά τη δική της αθλιότητά.
Δυστυχώς, η χώρα οδεύει σε ένα ακόμα εφιαλτικό αδιέξοδο. Το πολιτικό προσωπικό έχει διαγράψει από τη μνήμη του τα χρόνια και τις σκληρές συνέπειες της κρίσης.
12°
