Πήραμε μια βαθειά ανάσα μετά τη δύσκολη απόφαση του Eurogroup της 26ης Νοεμβρίου αλλά εξακολουθούμε να είμαστε με το νερό ως το στόμα. Για μια ακόμη φορά το μέλλον εξαρτάται περισσότερο από τις δικές μας πρωτοβουλίες παρά από το τι θα πράξουν οι άλλοι – υπό τον όρο ότι τα εθνικά κοινοβούλια των χωρών της Ευρωζώνης θα δεχθούν τη νέα συμφωνία και δεν θα συμμαχήσουν με όσους δικούς μας θεωρούν ότι η χώρα θα χρεοκοπήσει έτσι ή αλλιώς και όσο νωρίτερα γίνει αυτό τόσο το καλύτερο. Γιατί υπάρχουν στις άλλες χώρες κόμματα που πιστεύουν πως η Ελλάδα παίρνει χρήματα που δεν τα δικαιούται και κάνουν ό,τι μπορούν να ματαιώσουν τις συμφωνίες. Κόμματα που υποστηρίζουν πως η Ελλάδα παίρνει λίγα δεν υπάρχουν – υπάρχουν πλήθος αναλυτές που το υποστηρίζουν αυτό και ζητούν από τα κράτη, δηλαδή τους φορολογούμενους, να δώσουν παραπάνω. Αλλά οι φορολογούμενοι ανθίστανται, όπως και οι Έλληνες ανθίστανται στην υπερφορολόγηση και στις μειώσεις μισθών. Μόνο σοβαρή προσπάθεια από την πλευρά μας ότι κάνουμε ό,τι μπορούμε για να υπερβούμε τη δύσκολη κατάσταση θα τους πείσει ότι τα χρήματα που δίνουν δεν θα κατασπαταληθούν όπως όλα όσα δανειζόμαστε τις προηγούμενες δεκαετίες: σε εξοπλισμούς για να υπάρχουν μεγάλες μίζες, σε κατασπατάληση για να ευνοούνται ισχυρά λόμπι επιχειρηματιών και πολιτικά ευνοούμενες επαγγελματικές ομάδες.
Το τι έχει σπαταληθεί, τι έχει κλαπεί σε μίζες, τι έχει μοιραστεί για να πετύχουν κόμματα και πολιτικοί την επανεκλογή τους το γνωρίζου οι Ευρωπαίοι του Eurogroup πολύ καλύτερα από εμάς και για τούτο είναι τόσο διστακτικοί, αυστηροί, τσιγκούνηδες αν θέλετε, στην εκταμίευση χρημάτων προς την Ελλάδα: επαγγελματίες πολιτικοί είναι και αυτοί, τα ξέρουν τα κόλπα – γιατί να επιτρέψουν στο ελληνικό πολιτικό σύστημα να ζει «ζωή χαρισάμενη» σε βάρος των ίδιων, που πρέπει να λογοδοτήσουν στους ψηφοφόρους τους με πολύ αυστηρότερους όρους; Και οι όροι είναι αυστηρότεροι γιατί εκεί η δημοκρατία και ο κοινοβουλευτισμός λειτουργούν πολύ καλύτερα από ότι στην Ελλάδα.
Τώρα που πήραμε ανάσα, έχουμε την ευκαιρία να ξαναθυμηθούμε τα βασικά: όσοι υποστηρίξαμε τα δύο πρώτα μνημόνια γνωρίζαμε ότι δεν έλυναν το πρόβλημα: με το PSI μειώθηκε μεν σημαντικά το χρέος που ήταν σε χέρια ιδιωτών αλλά το κούρεμα δεν έφθανε για να το κάνει βιώσιμο, όλο το χρέος μας μεταφερόταν πια (μείον τα 100 δισεκατομμύρια που ελαφρύνθηκε) στον δημόσιο τομέα – στα κράτη της Ευρωζώνης το μεγαλύτερο μέρος του, το υπόλοιπο στο ΔΝΤ. Η διαφορά του να χρωστάς σε κράτη και όχι σε ιδιώτες είναι ότι η συζήτηση για την αποπληρωμή γίνεται και με πολιτικούς όρους, όχι μόνο οικονομικούς, όπως στην περίπτωση των ιδιωτών. Ακριβώς για πολιτικούς λόγους οι πλουσιότερες χώρες της Ευρώπης μεταφέρουν, δεκαετίες τώρα, πόρους στις φτωχότερες. Αλλά αυτό προϋποθέτει αλληλεγγύη και κοινό συμφέρον – και πρώτος που πρέπει να εφαρμόζει την αλληλεγγύη και να επικαλείται το κοινό συμφέρον είναι αυτός που έχει ανάγκη.
Η αλληλεγγύη είναι το ακριβώς αντίθετο της απειλής: η «πυρηνική βόμβα» του «θα καταρρεύσετε μαζί μας αν δεν μας δώσετε τώρα όσα θέλουμε» θα φέρει από την άλλη πλευρά αντίστοιχες απειλές και στο τέλος θα κερδίσει ο ισχυρότερος. Το παράδειγμα της Αργεντινής, που πολλοί δημαγωγοί επικαλέστηκαν συνιστώντας τη χρεοκοπία, βλέπουμε που οδηγεί: η χώρα έχει περάσει εξαιρετικά δύσκολα χρόνια και τώρα οι παλαιοί δανειστές της «υπερήφανης κυβέρνηση» κατέσχεσαν πολεμικό πλοίο – αυτή και αν είναι εθνική ανεξαρτησία! Επιπλέον βρίσκεται ξανά αντιμέτωπη με τη χρεοκοπία μετά την απόφαση αμερικανικού δικαστηρίου ότι πρέπει να πληρώσει χρέη που δεν ρυθμίστηκαν. Και ας μην σπεύσουν να ανακαλύψουν «ιμπεριαλιστική συνωμοσία» οι δημαγωγοί: η αμερικανική κυβέρνηση είχε παρέμβει νομικά υπέρ της Αργεντινής στη δικαστική διαμάχη και όλη η ιστορία της δημιουργεί προβλήματα, δεν της λύνει.
Ο ΣΥΡΙΖΑ κατηγορεί την κυβέρνηση ότι δεν διακηρύσσει «το χρέος δεν είναι βιώσιμο, δώστε και άλλα», κάτι που το έγραφε όλος ο ξένος τύπος από την αρχή της κρίσης, ακόμη και μετά το PSI. Αλλά η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να υποστηρίζει ότι είναι βιώσιμο το χρέος της, ή ότι μπορεί να το κάνει, για να συνεχίσουν να την δανείζουν. Αν πει, «τα δανεικά σας χαμένα θα πάνε» θα πρέπει ή να σταματήσει να τα παίρνει και να δει τι θα κάνει μόνη της –αποκλεισμένη πλέον και από το χρήμα των αγορών και των αλληλέγγυων κρατών – ή πρέπει ξανά να απειλήσει «δώστε τα μας, σας τινάζουμε στον αέρα», Και ξαναγυρίζουμε στους συσχετισμούς δύναμης που κάποιοι θέλουν να αγνοούν – που εμείς τους δημιουργήσαμε, μην το ξεχνάμε αυτό, το ελληνικό πολιτικό σύστημα οδήγησε τη χώρα σε αυτή την τραγική κατάσταση, πρωτίστως ΝΔ και ΠαΣοΚ βεβαίως.
Προφανώς τα δύο κόμματα πρέπει να τιμωρηθούν και να αναδειχθούν νέες πολιτικές δυνάμεις. Όσοι όμως εφαρμόζουν παλαιότατες πολιτικάντικες συνταγές του τύπου «θα τα επαναφέρουμε όλα εκεί που ήσαν με ένα νόμο με ένα άρθρο» –αυτό δεν είναι παρά το «λεφτά υπάρχουν» με άλλες λέξεις– δεν είναι το «νέο» στην πολιτική ζωή. Επωφελούνται από την πολιτική κρίση για να γίνουν «χαλίφηδες στη θέση του χαλίφη». Η ΝΔ εφάρμοσε αυτήν την πολιτική και κατάφερε να κερδίσει. Δεν υπάρχουν όμως άλλα περιθώρια: η Ευρώπη πήρε μεν το καλοκαίρι που μας πέρασε την πολιτική απόφαση να μας κρατήσει στην Ευρωζώνη, να μη μας εξαναγκάσει σε αποχώρηση δηλαδή κλείνοντας την στρόφιγγα της χρηματοδότησης, αλλά πρέπει να το θέλουμε και εμείς. Πολιτικά προγράμματα που ανατρέπουν τις συμφωνίες δηλώνουν πως δεν το θέλουμε και αυτό, όπως έχουν επισημάνει πολλοί, παραβιάζει τη θεμελιώδη αρχή που πάνω της οικοδομήθηκε η ΕΕ: τη συναίνεση. Κανείς δεν υποχρεώθηκε να συμμετάσχει, είναι η πρώτη και μόνη διαδικασία δημιουργίας υπερεθνικής πολιτικής οντότητας που γίνεται με συναίνεση και όχι με χρήση πολιτικής ή στρατιωτικής βίας. Αν δηλώνουμε πως θέλουμε να φύγουμε ή πράττουμε αναλόγως, η Ευρώπη θα αυτοκαταργηθεί αν προσπαθήσει να μας κρατήσει, έχει τελειώσει σαν σχέδιο.
Οι αγορές παρακολούθησαν σχεδόν αδιάφορα το Eurogroup της 26ης Νοεμβρίου: δεν θα τους κοστίσει η έξοδος της Ελλάδας ούτε θα κερδίσουν αν μείνει. Η «πυρηνική βόμβα» της αποχώρησης –που όμως θα κατέστρεφε πρώτους εμάς, για τούτο η πλειοψηφία των πολιτών όπως εκφράστηκε στις εκλογές δεν θέλησε να την χρησιμοποιήσουμε¬– δεν υπάρχει πια. Ευτυχώς, στη χώρα μας δεν πλειοψήφησαν οι αυτοκτονικές τάσεις, υπερίσχυσε το ένστικτο της αυτοσυντήρησης.
Υπάρχει μόνο, η μικρή για τους άλλους μεγάλη για μας, βόμβα που θα καταστρέψει τη χώρα, η συνέχιση της πολιτικής βίας δηλαδή. Τα χειρότερα είναι πίσω, ξέρουμε τι θα υποστούμε τα επόμενα χρόνια στην οικονομία, ξέρουμε πως δεν θα χρειαστούν νέα οικονομικά μέτρα αν δείξουμε σύνεση. Ξέρουμε πως αν πέσει η κυβέρνηση αυτή, θα πέσει και η χώρα. Πρέπει, λοιπόν, να την υποχρεώσουμε να δείξει σύνεση. Και τα κόμματα που συμμετέχουν σε αυτή και όσα διεκδικούν την εξουσία. Είναι καιρός να στοιχηματίσουν στη βελτίωση της κατάστασης, στην αναδιάρθρωση, στις μεταρρυθμίσεις, στη θετική προοπτική και όχι στην καταστροφή. Η Ευρώπη και το ΔΝΤ μας έδωσαν την τελευταία ευκαιρία.
17°
