H Βρετανία ψήφισε έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση

Δυστυχώς οι φόβοι μου για επικράτηση του Brexit στο βρετανικό δημοψήφισμα επιβεβαιώνονται.

Για τους γνώστες των πολιτικών διεργασιών στο νησί, το ζήτημα του δημοψηφίσματος δεν αποτελούσε μία παρορμητική απόφαση του Cameron. Ο ευρωσκεπτικισμός, ο οποίος διαπερνούσε όλο το πολιτικό φάσμα και εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι έχει διαλύσει την κλασική αντιπαράθεση αριστερά-δεξιά, επέβαλε αργά ή γρήγορα τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος,

Ένας ευρωσκεπτικισμός που δεν αφορά μόνο την παραδοσιακά επιφυλακτική στάση της Βρετανίας έναντι στην Ευρώπη. Αφορά κυρίως στην τρομακτική αλλαγή που έχει επιφέρει η ραγδαία οικονομική ανάπτυξη στη βρετανική κοινωνία, η οποία όχι μόνο έχει αυξήσει την απόσταση μεταξύ πλούσιων και φτωχών, αλλά έχει αλλάξει την εικόνα των βρετανικών πόλεων και έχει επηρεάσει τον παραδοσιακό τρόπο ζωής των Βρετανών.

Και το θέμα δεν είναι αποκλειστικά οι ευρωπαίοι μετανάστες, αλλά και η ριζοσπαστικοποίηση σημαντικού τμήματος των μουσουλμάνων μεταναστών, οι οποίοι δεν ενσωματώθηκαν στο δυτικό τρόπο ζωής κι έχουν δημιουργήσει συμπαγή θύλακες σε όλη την επικράτεια. Κι αυτό το θέμα θα επηρεάσει σημαντικά τις εξελίξεις στο νησί το επόμενο διάστημα.

Τα παραπάνω εξηγούν γιατί υπέρ του Brexit δεν ψήφισαν μόνο οι παραδοσιακά ευρωσκεπτικιστές Τόρις. Ψήφισαν και μάλιστα σε μεγαλύτερο βαθμό και οι εργατικές περιοχές της βιομηχανικής Βόρειας Αγγλίας ή Ουαλίας.

Με λίγα λόγια, οι αντιθέσεις ή το διακύβευμα γύρω από το δημοψήφισμα δεν περιορίζονται στην οικονομία αλλά έχουν επεκταθεί σε πολιτισμικά και ιστορικά θέματα. Και το θλιβερό γεγονός της δολοφονίας της Jo Cox, μπορεί να αύξησε τη συσπείρωση του Remain ή κατεύθυνε τμήμα των αναποφάσιστων προς το Remain, αλλά όχι σε τέτοιο βαθμό έτσι ώστε να έχουμε επικράτηση του Remain. Γιατί χωρίς τη θυσία της Jo Cox, το Brexit θα είχε επικρατήσει με διαφορά άνω των 10 ποσοστιαίων μονάδων.

Σε κάθε περίπτωση, η ζημιά έχει γίνει στο νησί κι αυτό είναι εμφανές ανεξάρτητα αποτελέσματος. Η επόμενη ημέρα βρίσκει τη Μεγάλη Βρετανία να εξακολουθεί να είναι μία διχασμένη χώρα, κι αυτό θα ενταθεί.

Εκ των πραγμάτων, το αποτέλεσμα θέτει την κυβερνητική πλειοψηφία και τον πρωθυπουργό Cameron σε αμφισβήτηση. Είναι εξαιρετικά πιθανό να έχουμε αλλαγή ηγεσίας στο κόμμα των συντηρητικών και φυσικά θα τεθεί ζήτημα πρωθυπουργού.

Θέτει σε αμφισβήτηση και την ηγεσία των εργατικών, η οποία δεν στήριξε θερμά την παραμονή ή ακολουθεί ακραία πολιτική ατζέντα. Εκεί ενδεχομένως να δούμε το διαχωρισμό των καθαρά φιλοευρωπαϊκών, μετριοπαθών δυνάμεων από αυτές που στηρίζουν τον Jeremy Corbyn.

Σε κάθε περίπτωση, η Μεγάλη Βρετανία δεν θα αποχωρήσει αυτόματα από την Ένωση. Κι αυτό γιατί το δημοψήφισμα έχει γνωμοδοτικό χαρακτήρα (εκ του σχετικού νόμου), η διαδικασία αποχώρησης είναι μακρά και πολύπλοκη κι όλες οι αποφάσεις εξακολουθούν να παραμένουν στο βρετανικό κοινοβούλιο.

Αυτό μπορεί να σημαίνει α) να αγνοηθεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος από το κοινοβούλιο (εξαιρετικά απίθανο να συμβεί η ελληνική περίπτωση) β) να παραιτηθεί η κυβέρνηση και να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές (γιατί οι φιλο-ευρωπαίοι βουλευτές αποτελούν το 70% του κοινοβουλίου).

Και τι θα συμβεί εάν στις βουλευτικές εκλογές επικρατήσουν ξανά οι φιλο-ευρωπαίοι βουλευτές κι όχι οι ουγκα-γκα-μπουμ ευρωσκεπτικιστές; Και κυρίως, τι θα συμβεί στην οικονομία στο ενδιάμεσο και μέχρι να σταθεροποιηθεί η κατάσταση;

Ήδη η στερλίνα έχει υποτιμηθεί στο χαμηλότερο σημείο από το 1985 στο 1,3459 ή -9% υποτίμηση μέχρι τώρα. Και τα futures στο βρετανικό χρηματιστηριακό δείκτη παραπέμπουν σε Black Friday. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι έχουμε αύξηση της πολιτικής αστάθειας σε μία χώρα που δεν βρίσκεται στην περιφέρεια της ευρωζώνης (όπως η Ελλάδα) αλλά αποτελεί το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό κέντρο. Το τελευταίο είναι το πιο σημαντικό και αποτελεί αχαρτογράφητα ύδατα για όλους (και την Ελλάδα).

Εν ολίγοις, το «νησί» εισέρχεται με λαϊκή εντολή σε μία δίνη προβλημάτων και εσωτερικών αντιπαραθέσεων που ξεπερνά τις δικές μας κλασικές αντιπαραθέσεις ...

Αλλά στην πορεία,εκτιμώ ότι η κατάσταση θα μεταβληθεί υπέρ της παραμονής και στο τέλος η Μεγάλη Βρετανία (ολόκληρη ή κομμάτι-κομμάτι) θα παραμείνει στην ευρωπαϊκή οικογένεια.

Μία ευρωπαϊκή οικογένεια, η οποία κι αυτή θα πρέπει να αλλάξει. Η εικόνα των ευρωπαίων πολιτικών να κουνούν το δάκτυλο στους πολιτικούς των άλλων ευρωπαϊκών χωρών πρέπει να αλλάξει.

Το θετικό σενάριο είναι ότι εξαιτίας των σημαντικών προκλήσεων που θα πηγάσουν από το αποτέλεσμα στο βρετανικό δημοψήφισμα και τα οποία ξεφεύγουν από τη σφαίρα των θεμάτων που βρίσκονται σήμερα στην επικαιρότητα, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα κάνει σημαντικά βήματα στην κατεύθυνση της ομοσπονδοποίησης. Αυτό αποτελεί τη μοναδική πιθανότητα για να δούμε ξανά τη Βρετανία (ή την Αγγλία) στην ευρωπαϊκή οικογένεια.

Το κακό σενάριο…. δεν πρέπει να υπάρχει κακό σενάριο.