Πολιτικη & Οικονομια

Ιδεολογικές χωροθετήσεις χωρίς ιδεολογικό έρεισμα

Τι σημαίνει στην πολιτική Κέντρο;

Ανδρέας Βασιλιάς
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Και ξαφνικά ο λεγόμενος χώρος του Κέντρου αναδείχθηκε σε κεντρικό ιδεολογικό τρόπαιο. Με άλλα λόγια κάποιοι επιχειρούν λόγω πολιτικής αφασίας να καταστήσουν το ιδεολογικά μη νόημα κέντρο σε ιδεολογικό νόημα και αναφέρομαι στα κόμματα που εκπροσωπούν το χώρο της σοσιαλδημοκρατίας. Ας το πάρουμε όμως το πράγμα από την αρχή...

Πρώτον: Τι σημαίνει στην πολιτική Κέντρο; Σημαίνει πολιτική τακτική. Σημαίνει ευελιξία, τακτικό ελιγμό, αλλά και οπορτουνισμό, ευκαιριακή, συγκυριακή πολιτική.

Δεύτερον: Το Κέντρο στον τόπο μας είχε σοβαρό πολιτικό έρεισμα για τελευταία φορά στην οξυμένη πολιτικά περιόδο (50-60) όπου κυριαρχούσαν ο αντικομουνισμός και η μισαλλοδοξία, ένθεν-κακείθεν. Το Κέντρο είναι ένας έμμεσος τρόπος άμβλυνσης των ιδεολογικών αρχών έτσι ώστε μια αυξανόμενη πολιτική πόλωση να μη φτάσει στα άκρα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι μια μορφή «κέντρου» ήταν και η ΕΔΑ. Αυτή η πρακτική προφανώς αφορά στην τακτική που όμως μπορεί να λειτουργήσει σε βάρος της στρατηγικής όταν την υποκαταθιστά. Κατά συνέπεια το Κέντρο δεν μπορεί να είναι μια εσαεί πολιτική θέση. Κάποια στιγμή θα χρειαστεί από την ίδια την πραγματικότητα να παρθούν συγκεκριμένες αποφάσεις και εκεί σαφώς η πλάστιγγα θα γύρει προς τη μια ή την άλλη πλευρά και θα φανούν ξεκάθαρα οι ιδεολογικές προθέσεις. Ακριβώς γι’ αυτό ένα κόμμα τύπου κεντρώο είναι εκ προοιμίου οπορτουνιστικό και άρα αφερέγγυο. Στην Ευρώπη η τελευταία «σοβαρή» εμφάνιση ενός «κέντρου» ήταν στην Μ. Βρετανία όπου οι Εργατικοί υπό τον Μπλερ έκαναν προσχηματική χρήση του όρου προκειμένου να συνεχίσουν τη θατσερική πολιτική.

Τρίτον: Γενικότερα θα έλεγα ότι ο όρος Κέντρο χρησιμοποιείται ευκαιριακά, από τη δεξιά όταν οι συνθήκες απαιτούν να εμφανίσει ένα περισσότερο κοινωνικό πρόσωπο και από την κρατικοδίαιτη σοσιαλδημοκρατία όταν απαιτείται μείωση των κρατικών δαπανών, υποστήριξη του ιδιωτικού τομέα, ιδεολογική μετριοπάθεια, οπορτουνιστική στρατηγική. Αυτό που συμβαίνει σήμερα με τη μετακίνηση της ΝΔ προς το κέντρο είναι ζήτημα άλλης τάξεως, αφορά σε αυτή καθαυτή την επιβίωση του συντηρητικού κόμματος. Αν δεν κάνει αυτό το «πλάγιο» βήμα θα διαλυθεί ως κόμμα. Έτσι εξηγείται και η «ανίερη» εσωκομματική συμμαχία φιλελεύθερων και δεξιών. Άρα η χρήση του όρου κεντροδεξιά κ.λπ. είναι απαραίτητη για την επιβίωση της ΝΔ και καλά κάνουν. 

Αντίθετα όμως στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας και των δυνάμεων της δημοκρατικής αριστεράς ο όρος κέντρο αποκτά ως αρνητικό νόημα τη μεγαλύτερη του διάσταση. Γιατί; Γιατί έρχεται να συσκοτίσει και να μπερδέψει ακόμη περισσότερο τα πράγματα, σε ιδεολογικό επίπεδο, ενώ αυτά απαιτούν ξεκαθάρισμα. Οι ηγεσίες αυτού του χώρου, παρωχημένες και ξεπερασμένες από τα γεγονότα, αδυνατούν να προτείνουν μια στρατηγική σύγχρονης και φιλελεύθερης σοσιαλδημοκρατίας. Δέσμιοι του κρατισμού, της διαπλοκής, της γραφειοκρατίας, του εθνολαϊκισμού, του κομματικού νεποτισμού και της κομματικής ίντριγκας, αντί να προτείνουν ένα συγκεκριμένο στρατηγικό πλαίσιο ανάπτυξης, κοινωνικής δικαιοσύνης και θεσμισμένων δημοκρατικών αλλαγών, προτείνουν το μη νόημα κεντροαριστερά. Δηλαδή αποφεύγουν να πάρουν θέση και μπερδεύουν τον κόσμο, και γι’ αυτό εκείνος τους γύρισε την πλάτη.

Τα κόμματα που εκπροσωπούν σήμερα τη σοσιαλδημοκρατία στον τόπο μας δεν είναι ικανά να παράξουν έναν έγκυρο πολιτικό λόγο ώστε να μετατρέψουν το μη νόημα της πολιτικής σύγχυσης σε ιδεολογικό νόημα. Πελαγοδρομούν χρόνια τώρα σκορπίζοντας τη σύγχυση και επιτείνοντας την κρίση.

Τέταρτον: Για να οικοδομηθεί ένα κράτος με δημοκρατικές αρχές, κοινωνική δικαιοσύνη, οικονομική ανάπτυξη, απαιτούνται διακριτές ιδεολογικές προθέσεις των κομμάτων και κόμματα που να λειτουργούν στη βάση του σεβασμού της τήρησης ενός θεσμικού πλαισίου, έτσι μόνο θα αποκατασταθεί η σχέση εμπιστοσύνης με τους πολίτες. Σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας απαιτείται ξεκάθαρο ιδεολογικό στίγμα και στρατηγικός σχεδιασμός. Διαφορετικά σε κάθε συνεδριακή παρωδία θα σερβίρεται και μια διαφορετική ιδεολογική σούπα και η χώρα θα βυθίζεται ολοένα και βαθύτερα στο χάος!