Με έρευνα και καινοτομία φτιάχνουμε δουλειές

Η κρατικοδίαιτη και ελάχιστα ανταγωνιστική οικονομία μας των τελευταίων δεκαετιών είναι από τις βασικές αιτίες της οικονομικής κρίσης. Δεν παράγουμε όσα μπορούμε και όσα χρειαζόμαστε και οι νέοι μας, ιδιαίτερα αυτοί με γνώση και προσόντα, ξενιτεύονται. Είναι σήμερα περισσότερο από εμφανές ότι η χώρα χρειάζεται μία νέα στρατηγική για ένα άλλο πρότυπο ανάπτυξης. Το κύριο συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας για τον εκσυγχρονισμό της παραγωγικής της βάσης είναι οι σπουδαγμένοι Έλληνες μέσα και έξω απ’ αυτήν. Ο σχεδιασμός για την αναδιάρθρωση λοιπόν του νέου αναπτυξιακού μοντέλου της πατρίδας μας θα πρέπει να έχει στο κέντρο του την Παιδεία, την Έρευνα - Καινοτομία. Στο Ποτάμι πιστεύουμε ότι η Παιδεία και η Έρευνα - Καινοτομία πρέπει να είναι εθνικές προτεραιότητες. Πιστεύουμε ότι είναι σήμερα περισσότερο από αναγκαία η σχεδιασμένη, ουσιαστική και αμφίδρομη αλληλεπίδραση μεταξύ των δημόσιων φορέων Έρευνας και Καινοτομίας (ΑΕΙ, Ερευνητικά Κέντρα) με τις επιχειρήσεις, τις μονάδες παραγωγής, την πραγματική οικονομία. Οι υλικές και άυλες «επενδύσεις», σε παιδεία, επιστήμη-έρευνα, τεχνολογική/καινοτομική ανάπτυξη, αποτελούν κεντρικό εργαλείο για ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο που θα είναι «βιώσιμο», που θα είναι «έξυπνο» που θα είναι «διεθνώς ανταγωνιστικό» και θα στηρίζεται στην υψηλή κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού. Στο Ποτάμι στοχεύουμε στην ανάπτυξη πολιτικών για τη δημιουργία πολλών θέσεων εργασίας για τους νέους επιστήμονες, τους τεχνίτες, τους αγρότες μας. Τους θέλει παραγωγικούς και ανταγωνιστικούς στον τόπο τους. Στο επίκεντρο της προσπάθειας αυτής βάζουμε και τους κορυφαίους Έλληνες επιστήμονες και επιχειρηματίες της Διασποράς.

Η ανεργία φαλκιδεύει το μέλλον της χώρας. Η κοινωνική συνοχή, η δημοκρατία και βέβαια η οικονομία και τα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας και ασφάλισης εξαρτώνται καίρια από την άμεση και διατηρήσιμα επιτυχή αντιμετώπισή της. Όλες οι επιμέρους επιλογές είναι σήμερα αναγκαίο περισσότερο από ποτέ να συγκλίνουν προς μία βασική στρατηγική ενός νέου πρότυπου ανάπτυξης. Καθίσταται απολύτως επιτακτικός ο ανασχεδιασμός τόσο του πλαισίου, όσο και του περιβάλλοντος, που αφορά στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και στην αντιμετώπιση των κοινωνικών προκλήσεων, με προεξέχουσα την καταπολέμηση της ανεργίας, κυρίως των νέων και της αυξανόμενης «φυγής» των πιο δυναμικών ομάδων του πληθυσμού προς το εξωτερικό.

Η οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση των τελευταίων πολλών ετών έχει δημιουργήσει εξαιρετικά προβλήματα στην κοινωνική συνοχή, τα κοινωνικά δίκτυα υποστήριξης των πολιτών σε ανέχεια, των ανέργων και των ακραίων ηλικιών, με αρνητικές επιπτώσεις, εκτός των άλλων, στην εργατική και παραγωγική βάση της χώρας και στην οικονομία της. Η πολιτεία θα πρέπει να επενδύσει στην μελέτη των ανωτέρω κοινωνικών και ανθρωπιστικών προβλημάτων της κρίσης, υποστηρίζοντας αποτελεσματικά και τεκμηριωμένα πολιτικές παρέμβασης για την επίλυση τους. Επομένως, η στήριξη της έρευνας των κοινωνικών, ανθρωπιστικών και πολιτικών επιστημών καθίσταται πλέον αναγκαία εθνική προτεραιότητα.

Στο Ποτάμι πιστεύουμε ότι τα κόμματα θα πρέπει να απαγκιστρωθούν πλήρως από την Έρευνα και την Παιδεία. Κατά συνέπεια ο κύριος άξονας της Διοίκησης και Χρηματοδότησης της Έρευνας πρέπει να περιστρέφεται γύρω από την δημιουργία μιας Ανεξάρτητης Αρχής (π.χ. Κεντρικό Συμβούλιο Έρευνας και Τεχνολογίας, ή Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας). Το επιτελικό αυτό όργανο ψηφίζεται από τη Βουλή με ευρεία πλειοψηφία, είναι πενταετούς θητείας και συγκροτείται από κορυφαίους Έλληνες και ξένους επιστήμονες, καινοτόμους επιχειρηματίες και εμπειρογνώμονες διαφόρων ειδικοτήτων οι οποίοι έχουν τεκμηριωμένη εμπειρία στη διαμόρφωση ερευνητικής πολιτικής. Έχει την ευθύνη της διοίκησης, χρηματοδότησης, αξιολόγησης της έρευνας, και είναι υπό την άμεση εποπτεία ειδικής διακομματικής επιτροπής, σε στενή συνεργασία με Διεθνή Επιστημονική Επιτροπή που ασκεί εποπτικό και συμβουλευτικό ρόλο. Μία από τις αντιλήψεις που συζητούμε στο Ποτάμι είναι η Πολιτεία να χρηματοδοτεί τη βασική και τεχνολογική έρευνα βάσει αντικειμενικών δεικτών διεθνούς επιρροής της δημοσιευμένης έρευνας και την εφαρμοσμένη έρευνα βάσει τεκμηριωμένου επιχειρηματικού σχεδίου. Οι αξιολογητές των σχετικών προτάσεων προτείνεται να επιλέγονται εκτός του ελληνικού συστήματος (αποφεύγοντας την ενδογαμία), από κορυφαίοι επιστήμονες, ερευνητές και καινοτόμους επιχειρηματίες της Διασποράς.

Οι βασικοί προγραμματικοί στόχοι της πολιτικής του Ποταμιού στην Ε&Τ, Καινοτομία και Επιχειρηματικότητα είναι οι έξης:

• Η ισότιμη συνεργατική συνένωση των δυνάμεων Έρευνας και Καινοτομίας στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΑΕΙ) και των Ερευνητικών Κέντρων και η απελευθέρωση των θετικών συνεργειών τους: ενιαίος ερευνητικός χώρος

• Η διασφάλιση της αυτοτέλειας και της δημόσιας, σταθερής οικονομικής στήριξης του ερευνητικού, καινοτόμου οικοσυστήματος, αλλά και των κανόνων διαφάνειας και λογοδοσίας των μονάδων του. Η πρόταση κατανομής της σχετικής χρηματοδότησης θα πρέπει να αποτελεί αρμοδιότητα μιας Ανεξάρτητης Αρχής, μετά από διεθνή αξιολόγηση των πεπραγμένων των Ερευνητικών φορέων. Η κινητοποίηση γι’ αυτόν το σκοπό και προς όφελος της πατρίδας της ελληνικής επιστημονικής και επιχειρηματικής Διασποράς.

• Η απελευθέρωση των μηχανισμών άμιλλας και ανέλιξης, και η επιπλέον οικονομική στήριξη και φορολογική ελάφρυνση σε όσους ερευνητικούς φορείς (δημοσίους και ιδιωτικούς) έχουν τη δυναμική που τους επιτρέπει να επιδιώξουν την αριστεία (αυτοτελώς ή/και με συμμαχίες εντός ή εκτός της χώρας).

• Η ισότιμη και ανοιχτή συμμετοχή στο ερευνητικό οικοσύστημα των ιδιωτικών φορέων έρευνας και καινοτομίας (επιχειρήσεις), με μόνο κριτήριο την επιστημονική και τεχνολογική αριστεία και τη διεθνή ανταγωνιστικότητα των ερευνητικών δράσεων τους.

• Η σύσταση ενός διεθνούς Greek Research Fund με Πρόεδρο τον εκάστοτε πρωθυπουργό και μέλη κορυφαίους επιστήμονες και καινοτόμους επιχειρηματίες από την Ελλάδα και την ελληνική Διασπορά με στόχο τη συγκέντρωση χρηματοδότησης της έρευνας και καινοτόμου επιχειρηματικότητας. Η αξιολόγηση των ερευνητικών προτάσεων θα γίνεται με τα αυστηρότατα κριτήρια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC), με την αριστεία ως κύριο και βασικό κριτήριο, και από διεθνή επιτροπή κορυφαίων επιστημόνων και καινοτόμων επιχειρηματιών.

• Η προώθηση κοινών start-up καινοτόμων εταιρειών και υποδομών διασύνδεσης και προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας από Καθηγητές, Ερευνητές, Φοιτητές και ιδιώτες. Η οργανωμένη προώθηση των Θερμοκοιτίδων και γραφείων μεταφοράς τεχνολογίας μέσα στα ΑΕΙ/Ερευνητικά Κέντρα με την δυνατότητα ανοικτής χρηματοδότησης και τον ιδιωτικό τομέα. Τα ΑΕΙ/Ερευνητικά Κέντρα συμμετέχουν με ποσοστό τουλάχιστον 5% στην νεοσυσταθείσα επιχείρηση και με τουλάχιστον ένα μέλος στο Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας.

• Η υποστήριξη της Πολιτείας στη διαδικασία για «πατέντες» μετά από ανάλυση ρίσκου επένδυσης και αναμενόμενων εσόδων (business plan): να επιχορηγούνται όλες αυτές οι πατέντες, εφόσον υποβάλλονται είτε στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνιών (EPO) είτε στο αντίστοιχο των ΗΠΑ (US IPO). Η χρηματοδότηση να αφορά και στον ιδιωτικό τομέα (συνεργαζόμενες εταιρείες, spin off εταιρείες, διεθνείς ιδιωτικοί οργανισμοί χρηματοδότησης καινοτομίας, venture capitals κ.λπ.).

Το Ποτάμι οραματίζεται μία καινοτόμο, εξωστρεφή νέα οικονομία που θα στηρίζεται στην αξιοκρατία, στο ταλέντο, στη δημιουργία και στη γνώση.