O καθένας είναι ελεύθερος να επιλέξει τον τρόπο σκέψης και το πνευματικό μονοπάτι που νιώθει ότι δίνουν ικανοποιητικές απαντήσεις. Σωστές ή λάθος, όλοι κάποια στιγμή θα το διαπιστώσουμε
Οι θεωρίες συνομωσίας, ως η ουσιαστικοποίηση μη κανονιστικών μορφών γνώσης, δεν χρειάζεται να αποδείξουν τους ισχυρισμούς που προβάλλουν. Παράγωγα της υπεραπλούστευσης και της εκλαϊκευτικής τους διάθεσης, η βάσανος της αποδεικτικής διαδικασίας, το «α και το ω» της επιστημονικής αναζήτησης της αληθινής γνώσης, είναι η αχίλλειος πτέρνα τους και, άρα, το γήπεδο στο οποίο αποφεύγουν συστηματικά να πατήσουν, διότι κινδυνεύουν εύκολα να «φάνε γκολ από τα αποδυτήρια».
Στο πλαίσιο αυτό, η επιτυχία τους στηρίζεται στον βαθμό που τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγουν μπορούν χάρη, όντως, στην ευγλωττία, τη σοβαροφάνεια και τον λογικοφανή τρόπο που τίθενται να πείθουν το ακροατήριο, χωρίς να δημιουργούν την ανάγκη περαιτέρω κριτικής αναζήτησης ή/και αμφισβήτησης, δίνοντας ταυτόχρονα την αίσθηση της ανάκτησης τάξης και ελέγχου στα μέλη μιας κοινωνίας που πιστεύουν ότι καταρρέει και αναζητούν εναγωνίως σωτήρες ή μαγικές λύσεις.
Στοχοποιούν με ευκολία θεσμούς, υπάρχουσες δομές εξουσίας, ακόμα και συγκεκριμένους ανθρώπους ή ομάδες που ταυτίζονται με το «κατεστημένο» (π.χ. το τραπεζικό και πολιτικό σύστημα, δημοσιογράφους και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, το καπιταλιστικό κεφάλαιο και τη δικαιοσύνη, κ.λπ.), για να τους αναδείξουν αβασάνιστα ως τις βασικές «πηγές του κακού».
Ανθίζουν ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια παρατεταμένων κρίσεων (π.χ. οικονομικών, υγειονομικών, πολεμικών, φυσικών καταστροφών, κ.λπ.), που λόγω αρνητικών συνεπειών (π.χ. ανομία, οικονομική αβεβαιότητα, ανασφάλεια) και της αιτιώδους ευαλωτότητας του κοινωνικού συνόλου καθιστούν αυτό το κατεστημένο ευεπίφορο στα «χτυπήματα» της έντονης δυσπιστίας και της απαξίωσης.
Προσφέρουν αβίαστες επεξηγηματικές πεποιθήσεις περί δήθεν κρυφές ατζέντες ή κακόβουλες επιδιώξεις σε βάρος του κοινωνικού συνόλου, αποβλέποντας στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη διάχυσή τους και στη δημιουργία βαθιών κοινωνικών ριζών επαναστατικής αντίδρασης ανάμεσα σε άτομα και ομάδες που δεν τις συνδέουν απλώς ταξικά χαρακτηριστικά, όπως το μορφωτικό επίπεδο και η οικονομική κατάσταση, αλλά τα βιώματα του φόβου και της απειλής, τα οποία μπορούν να γίνουν αισθητά με έναν πολύ ευρύτερο -πολιτισμικό- τρόπο.
Με το ίδιο «συνωμοτικό» σκεπτικό, βέβαια, θα μπορούσε και η άλλη πλευρά, αυτή που επιλέγει την προσήλωση στην αναζήτηση πιο ορθολογικών εξηγήσεων του κοινωνικού, πολιτικού και οικονομικού γίγνεσθαι, να ισχυριστεί ότι οι θεωρίες συνωμοσίας είναι το εύπεπτο προϊόν μίας ανάλογης ισχυρής σύμπραξης πολιτικών κομμάτων λαϊκίστικης ρητορικής, χαρισματικών προσωπικοτήτων που θυσιάζουν την υψηλή μόρφωσή τους σε χαμηλούς στόχους και κρυφών εκδοτικών και οικονομικών συμφερόντων με υπόγεια ενορχηστρωμένη δράση και αφανείς επιδιώξεις.
Αλλά θα ήταν εντελώς μάταιο να καταλήξουμε όλοι, ηττημένοι από τον ψυχολογικό φόβο και υπό το κράτος του παραλογισμού αναπόδεικτων ή παρορμητικών πεποιθήσεων, σε μία κατάσταση πνευματικού σκοταδισμού και οπισθοχώρησης από τα σπουδαία γνωστικά επιτεύγματα της ανθρωπότητας.
Περιέργως, βέβαια, εκφραστές τέτοιων θεωριών επιδιώκουν ενίοτε να αποκομίζουν έσοδα ή να χρηματοδοτούν τη δράση τους με πόρους από τους ίδιους τους «κατάπτυστους» πυλώνες του κατεστημένου συστήματος, τους οποίους κατά τα λοιπά κατακεραυνώνουν. Σε πρόσφατο video περί των φερόμενων τριγωνικών σχέσεων της διαπλοκής στην Ελλάδα, που έγινε viral στο διαδίκτυο και προκάλεσε πλατιές συζητήσεις, είδαμε αίφνης ως χορηγό γνωστή διεθνή εταιρεία παροχής χρηματο-οικονομικών και επενδυτικών υπηρεσιών…
Θεωρίες συνωμοσίας ή αποδεδειγμένη γνώση, στο τέλος της ημέρας ο καθένας είναι ελεύθερος να επιλέξει τον τρόπο σκέψης και το πνευματικό μονοπάτι που νιώθει ότι δίνουν ικανοποιητικές απαντήσεις στα υπαρξιακά του ερωτήματα. Σωστές ή λάθος, όλοι κάποια στιγμή στην πορεία της ζωής μας θα το διαπιστώσουμε, με την ελπίδα ότι στο μεταξύ δεν θα έχουμε χάσει πολύτιμο χρόνο ούτε θα έχουμε πάρει σημαντικές αποφάσεις βασιζόμενοι σε ανοησίες…
