Ειρήνη Παπά - Κηδεία: Το τελευταίο αντίο στην ηθοποιό - Η τελετή και η ταφή στο Χιλιομόδι Κορινθίας
Το τελευταίο αντίο είπαν νωρίς το μεσημέρι του Σαββάτου (17/9) συγγενείς, φίλοι και θαυμαστές στην Ειρήνη Παπά. Η κηδεία της ηθοποιού πραγματοποιείται στο Χιλιομόδι Κορινθίας, τόπο καταγωγής της.
Από νωρίς το πρωί του Σαββάτου, το φέρετρο με τη σορό της Ειρήνης Παπά βρίσκεται τον ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου. «Θέλω να θυμάμαι πάντοτε ότι είμαι από το Χιλιομόδι», είχε πει σε συνέντευξή της στην ΕΡΤ η μεγάλη ηθοποιός που γεννήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1926 στο Χιλιομόδι Κορινθίας ως Ειρήνη Λελέκου. Εκεί πέρασε τα τελευταία χρόνια της, αντιμετωπίζοντας αρκετά προβλήματα υγείας.
Μάλιστα, στο Χιλιομόδι εγκαινιάστηκε το φετινό καλοκαίρι το θέατρο που εκείνη από σεμνότητα, δεν δεχόταν να πάρει το όνομα της. Οι κάτοικοι λένε ότι ήταν πολύ σημαντικό που το θεάτρο «Ειρήνη Παππά» εγκαινιάστηκε όσο η 96χρονη, ήταν εν ζωή. Το θέατρο βρίσκεται στο Λόφο Νικηταρά και φιλοξένησε το 18ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Ερασιτεχνικού Θεάτρου με χωρητικότητα 800 θέσεων.
Ανάμεσα σε όσους βρέθηκαν στην κηδεία της Ειρήνης Παπά ήταν η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, ο υφυπουργός Νίκος Ταγαράς, η τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστοπούλου, ο σκηνοθέτης Μανούσος Μανουσάκης, ο σκηνογράφος Διονύσης Φωτόπουλος, οι ηθοποιοί Γιώργος Βογιατζής, Νίκος Βερλέκης και Αίας Μανθόπουλος, ο οποίος ήταν και ανιψιός της εκλιπούσας, αλλά και πολλοί κάτοικοι του Χιλιομοδίου, όπου γεννήθηκε και έζησε σχεδόν ως την ενηλικίωσή της η Ειρήνη Παπά.
«Ήμουν μαθήτρια της μητέρας της, ήταν μια υπέροχη δασκάλα. Γνώριζα την Ειρήνη, ήμουν ένα ξανθό κοριτσάκι κι εκείνη με έπαιρνε, καθώς ήταν λίγα χρόνια μεγαλύτερη από εμένα, και μου κατσάρωνε τα μαλλιά», λέει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ η κυρία Αγγελική, συνταξιούχος νηπιαγωγός. Η ίδια περιγράφει την Ειρήνη ως ένα «ζωντανό πλάσμα» και «επιβλητική προσωπικότητα», κόρη ενός αυστηρού και καλλιεργημένου δασκάλου, που για να σκληραγωγήσει τις τέσσερις κόρες του και τον μοναδικό του γιο, τους υποχρέωνε να περπατήσουν ξυπόλυτοι από το τοπικό μοναστήρι έως το σπίτι τους στο χωριό.
Από την πλευρά της, η 25χρονη Ευγενία, κόρη οικογένειας φίλων της οικογένειας Λελέκου, όπως ήταν το πατρικό όνομα της Ειρήνης, μιλάει για έναν δυναμικό χαρακτήρα που έδωσε προσωπικό αγώνα για να αποκτήσει ένα υπαίθριο θέατρο ο γενέθλιος τόπος της. «Την θαύμαζα, ήταν μια σπουδαία γυναίκα» λέει.
«Μου είναι αδύνατον να μιλήσω για την Ειρήνη σε παρελθόντα χρόνο. Είσαι πάντα στο νου μας και την καρδιά μας. Καλό παράδεισο Ειρήνη» είπε συγκινημένος στον δικό του αποχαιρετισμό ο Μανούσος Μανουσάκης.
Κηδεία Ειρήνης Παπά: Το αντίο με τη «Υπερμάχω»
Η νεκρώσιμη ακολουθία ολοκληρώθηκε με το εκκλησίασμα να ψέλνει το «Υπερμάχω στρατηγώ», τον ύμνο που με περίσσευμα θάρρους είχε ψάλλει η Ειρήνη Παπά μέσα στην Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και το «Ω γλυκύ μου έαρ»: «Υμνον τη ταφή σου προσφέρουσι, Ειρήνη».
Η πομπή της σορού της μεγάλης ηθοποιού προς το κοιμητήριο του Χιλιομοδίου ξεκίνησε με τις καμπάνες να κτυπούν πένθιμα αλλά και με τη συνοδεία της Φιλαρμονικής του δήμου Κορίνθου. Συγγενείς, φίλοι και κάτοικοι του Χιλιομοδίου συνόδευσαν την Ειρήνη Παπά έως την τελευταία της κατοικία, όπου θα αναπαύεται από σήμερα. Εκεί, στον οικογενειακό τάφο της οικογένειας Λελέκου, ο Μανούσος Μανουσάκης αποχαιρέτησε την Ειρήνη Παπά με μια χούφτα χώμα.
Η Ειρήνη Λελέκου, όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, γεννήθηκε στο Χιλιομόδι Κορινθίας στις 3 Σεπτεμβρίου 1926 από γονείς εκπαιδευτικούς. Στον καλλιτεχνικό χώρο πρωτοεμφανίστηκε στα 15 της ως τραγουδίστρια και χορεύτρια. Στη συνέχεια σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και τα πρώτα χρόνια της σταδιοδρομίας της συνεργάστηκε με διάφορους θιάσους. Κατά τη διάρκεια της φοίτησης της παντρεύτηκε τον ηθοποιό Άλκη Παπά (1922-2018), ο οποίος τη βοήθησε στα πρώτα της καλλιτεχνικά βήματα. Το ζευγάρι θα χωρίσει το 1951 και η πανέμορφη ηθοποιός θα κρατήσει το επώνυμο του τέως συζύγου της (με ένα π), με το οποίο θα γίνει γνωστή παγκοσμίως τα επόμενα χρόνια ως Irene Papas.
Το 1948, τελειόφοιτη πλέον της σχολής του Εθνικού Θεάτρου, μαγνήτισε με την ομορφιά της τον Αλέκο Σακελλάριο, ο οποίος την ενέταξε στο σχήμα της επιθεώρησης «Άνθρωποι, Άνθρωποι» που ανέβηκε στο θέατρο «Μετροπόλιταν» της Λεωφόρου Αλεξάνδρας και άφησε εποχή. Την ίδια χρονιά έκανε το κινηματογραφικό της ντεμπούτο στην ταινία της Φίνος Φιλμ «Χαμένοι άγγελοι» (1948), όπως και ο συγγραφέας Νίκος Τσιφόρος στην πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα. Η Ειρήνη Παπά επιβλήθηκε τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό με τον ρόλο της στην ταινία του Φρίξου Ηλιάδη «Νεκρή πολιτεία» (1952). Ο Φίνος έστειλε με δικά του χρήματα την ταινία στο Φεστιβάλ των Καννών όπου δεν βραβεύτηκε μεν, αλλά η πρωταγωνίστριά της απασχόλησε έντονα τον παγκόσμιο Τύπο. Οι φωτογραφίες της μελαχρινής καλλονής με τον πάμπλουτο πλέι-μπόι Αγά Χαν, ο οποίος ήταν ερωτευμένος μαζί της, απ’ ό,τι λένε, κατέκλυσαν εφημερίδες και περιοδικά όλου του κόσμου.
Σύμφωνα με το «Σαν σήμερα», η δημοσιότητα που απέκτησε στις Κάννες, άνοιξε τις πόρτες στην Ειρήνη Παπά. Στην Ιταλία συμμετείχε στις ιστορικές ταινίες «Αττίλας» (1953) και «Θεοδώρα, αυτοκράτειρα τού Βυζαντίου» (1953), ενώ τρία χρόνια αργότερα αντικατέστησε την Γκρέις Κέλι στο γουέστερν του Ρόμπερτ Γουάιζ «Ελύγισα για πρώτη φορά» («Tribute to a Bad Man») με συμπρωταγωνιστή τον Τζέιμς Κάγκνεϋ.Το 1961 κράτησε ένα σημαντικό ρόλο στην μεγάλη διεθνή επιτυχία «Τα κανόνια του Ναβαρόνε» («The Guns of Navarone»), που γυρίστηκε και στη Ρόδο σε σκηνοθεσία του ΤζονΛι Τόμσον. Την ίδια περίοδο εμφανίστηκε στις ελληνικές ταινίες «Η λίμνη τών στεναγμών» (1959) του Γρηγόρη Γρηγορίου και ενσάρκωσε την Μπουμπουλίνα στην ομώνυμη ταινία του Κώστα Ανδρίτσου (1959). Αξέχαστη έμεινε η ερμηνεία της στην ταινία «Αντιγόνη» (1961) του Γιώργου Τζαβέλλα που συζητήθηκε στο Φεστιβάλ του Βερολίνου και βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
Αξιοσημείωτες ήταν οι ερμηνείες της και στις ταινίες, που γύρισε με σκηνοθέτη τον Μιχάλη Κακογιάννη: «Ηλέκτρα» (1962), «Αλέξης Ζορμπάς» (Zorba the Greek, 1965), «Τρωάδες» (The Trojan Women, 1971), «Ιφιγένεια (1977) και «Γλυκειά πατρίδα» (1986). Με τον Κακογιάννη συνεργάστηκε επίσης σε θεατρικές παραστάσεις στην Ελλάδα («Ηλέκτρα» του Σοφοκλή στην Επίδαυρο, «Αντώνιος και Κλεοπάτρα» του Σέξπιρ στο Ηρώδειο) και στο εξωτερικό («Μήδεια» και «Βάκχες» του Ευριπίδη το 1980 στο Μπρόντγουεϊ).
Άλλες σημαντικές ταινίες στις οποίες εμφανίστηκε ήταν: «Στον καθένα το δικό του» («A ciascuno il suo», 1966) του Έλιο Πέτρι, «Σάντα Μάμα» (The Brotherhood,1968) του Μάρτιν Ριτ, «Ζ» (1969) του Κώστα Γαβρά, «Η Άννα τών χιλίων ημερών («Anne of the Thousand Days», 1969) του Τσαρλς Τζάροτ, «Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι («Cristo si e fermato a Eboli», 1979) του Φραντζέσκο Ρόζι, «Ερέντιρα» (Eréndira, 1983) του Ρούι Γκέρα και «Χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου» («Cronaca di una morte annunciate», 1987) του Φραντζέσκο Ρόζι, βασισμένων στα ομώνυμα έργα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Μία από τις τελευταίες εμφανίσεις της στη μεγάλη οθόνη ήταν στην ταινία του Τζον Μάντεν «Το Μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι» («Captain Corelli's Mandolin», 2001).
Εκτός από το savoir vivre των γιορτών, με το οποίο κάποιοι αρέσκονται να σαχλαμαρίζουν, υπάρχει και το savoir vivre των δρόμων, το οποίο έχουμε προ πολλού εγκαταλείψει.
