Τοσίτσειο: Το υπέροχο κτίριο στη συμβολή Αχαρνών και Σουρμελή, που κάποτε υποδεχόταν στις αίθουσές του τις αρσακειάδες της Αθήνας, τελούσε υπό κατάληψη από το 2016.
Σχεδιάστηκε από τον Ερνέστο Τσίλερ, τον φιλέλληνα αρχιτέκτονα που άλλαξε τη φυσιογνωμία της Αθήνας. Ένα υπέροχο κτίριο στη συμβολή Αχαρνών και Σουρμελή που από το 1937 υποδεχόταν στις αίθουσές του τις αρσακειάδες της Αθήνας. Αυτό το κτίριο από το 2016 τελούσε υπό κατάληψη και τα τελευταία χρόνια εξελίχθηκε σε κτίριο-κατάλυμα για πρόσφυγες και μετανάστες. Το «Τοσίτσειο», το οποίο πήρε αυτό το όνομα προς τιμή της ευεργέτιδάς του Ελένης Τοσίτσα, σήμερα εκκενώθηκε και απελευθερώθηκε από την κατάληψη.
Ένα κτίριο μια ιστορία
Η φιλόλογος και ιστορικός Παναγιώτα Αν. Ατσαβέ περιγράφει με ένα κείμενό της στην ιστοσελίδα της «Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας - Αρσάκεια, Τοσίτσεια Σχολεία» την ιστορία και την πορεία του εμβληματικού κτιρίου στο κέντρο της Αθήνας.
«Μετά την εγκατάσταση των Σχολείων στο Αρσάκειο Ψυχικού το 1933, μεγάλος αριθμός μαθητριών παρέμεινε στο κεντρικό κτήριο. Επιθυμία τού Δ.Σ. τής Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας ήταν να μεταστεγασθούν τα Σχολεία από το κέντρο τής πόλεως, ώστε ολόκληρο το κτήριο να ενοικιασθεί στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. Στο πλαίσιο αυτής τής προσπάθειας, επιτροπή επισκέφθηκε και εξέτασε πολλά κτήρια και κατέληξε να προτείνει στο Δ.Σ. την αγορά τής κτισμένης σε σχέδια τού Τσίλλερ οικίας τού Γ. Αργυρόπουλου στη γωνία των οδών Αχαρνών και Σουρμελή, την οποία δεν έκρινε ως απολύτως κατάλληλη, ήταν όμως καταλληλότερη από τις υπόλοιπες που προτάθηκαν.
Έτσι το Δ.Σ., με απόφαση τής 7ης Ιουνίου 1935, ήρθε σε συνεννόηση με τους κληρονόμους τού Γ. Αργυρόπουλου για την αγορά τής οικίας καθώς και οικοπέδου 2.591 τ.π. έναντι τού ποσού των 7. 500.000 δρχ. Το συμβόλαιο υπ’ αριθμ. 13330, που συνέταξε ο συμβολαιογράφος Αθηνών Κ. Δ. Γιαννίτσης, υπέγραψε εκ μέρους τής Φ.Ε. ο Πρόεδρος Κωνσταντίνος Κυριακός και οι κληρονόμοι τού Γ. Αργυρόπουλου Σοφία και Αλέξανδρος. Το Σχολείο που θα στεγαζόταν εκεί θα ονομαζόταν «Τοσίτσειο» προς τιμήν τής ευεργέτιδος Ελένης Τοσίτσα, που είχε κτίσει το πρώτο Τοσίτσειο Σχολείο για να στεγαστεί εκεί το Εξωτερικό Σχολείο τής Εταιρείας.
Το κτήριο τού Τοσιτσείου στην Αχαρνών το 1938. Τα σχέδια τού κτηρίου είχε εκπονήσει ο Τσίλερ
Στις 6 Οκτωβρίου 1937 πραγματοποιήθηκαν τα επίσημα εγκαίνια στο προαύλιο με αγιασμό ενώπιον τού διδακτικού προσωπικού, των μαθητριών, γονέων και κηδεμόνων. Εκ μέρους τού Δ.Σ. ο Αχ. Κύρου, αφού μίλησε για τον στόχο τής ΦΕ και των Σχολείων της, το παρέδωσε στους διευθυντές των Σχολείων που θα στεγάζονταν εκεί. Ο γυμνασιάρχης Π. Λαλεχός ευχαρίστησε το Δ.Σ. και υποσχέθηκε εκ μέρους τού διδακτικού προσωπικού ότι θα καταβάλουν κάθε προσπάθεια για να ανταποκριθούν στις προσδοκίες τους.
Ο πόλεμος που ξέσπασε το 1940 έγινε αιτία το κτήριο να επιταχθεί για να στεγασθεί εκεί η Πυροσβεστική Υπηρεσία. Τότε τα Σχολεία στεγάστηκαν σε ενοικιασμένα κτήρια, όπως αυτό τής οδού Ρεθύμνης και τής οδού Μαυρομιχάλη και Ακαδημίας. Όπως ακριβώς συνέβη και με το Αρσάκειο Ψυχικού έτσι και το Τοσίτσειο παρεδόθη στη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία λίγα χρόνια μετά τη λήξη τού πολέμου.
Η οδός Αχαρνών στη συμβολή της με την οδό Σουρμελή το 1938
Μετά τον πόλεμο το Σχολείο λειτούργησε κανονικά μέχρι το 1972. Πλήθος μαθητριών από όλα τα σημεία τής Αθήνας αποφοίτησαν από το Τοσίτσειο τής οδού Αχαρνών. Το επίπεδο τής εκπαίδευσης ήταν υψηλότατο, όπως σε όλα τα Σχολεία τής ΦΕ. Τη δεκαετία τού 1960 κατά μήκος τής οδού Σουρμελή κτίστηκε νέο κτήριο για να στεγάσει τις τάξεις τού Γυμνασίου. Το 1968 μάλιστα προστέθηκε και 3ος όροφος (4 διδακτικές αίθουσες) σε σχέδια τού Χ. Πολυχρονόπουλου. Όσο ο αριθμός των μαθητριών ήταν μικρός το κτήριο ήταν λειτουργικό. Παρά τις προσπάθειες όμως ανακαίνισής του, πολύ γρήγορα ο θόρυβος, οι κακές συνθήκες στο κέντρο της Αθήνας αλλά και η αδυναμία επέκτασης τού Σχολείου δυσχέραναν πολύ τη σωστή λειτουργία του, με αποτέλεσμα το κτήριο να γίνεται όλο και πιο ακατάλληλο.
Το κτήριο τού Τοσιτσείου από τη δυτική πλευρά
Έτσι το Δ.Σ. τής Φ.Ε. αποφάσισε την οικοδόμηση νέου Σχολείου σε οικόπεδο 200 στρεμμάτων που είχε αγοράσει η Εταιρεία με απόφαση τού Δ.Σ. στις 26 Νοεμβρίου 1926 σε περιοχή μεταξύ Εκάλης, Δροσιάς και Άνοιξης, το οποίο αποτελούσε τμήμα τού αγροκτήματος «Μπογιάτι», που ανήκε στους αδελφούς Λεωνίδα και Μαρή Εμπειρίκο. Εκεί το 1969 άρχισε να κτίζεται το νέο κτήριο που στέγασε τα Αρσάκεια-Τοσίτσεια Σχολεία από τον Σεπτέμβριο τού 1972.
Η οδός Αχαρνών και το Τοσίτσειο το 1974
Το κτήριο τής Αχαρνών νοικιάσθηκε και χρησιμοποιήθηκε ως σχολείο από το Δημόσιο από το 1972 μέχρι το 2014».
(Και οι φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο της Παναγιώτας Αν. Ατσαβέ)
8°
