Από σύμμαχος… ύποπτος: Γιατί οι ΗΠΑ βάζουν την Ευρώπη στο στόχαστρο της νέας στρατηγικής τους

Για δεκαετίες, τα αμερικανικά έγγραφα εθνικής ασφάλειας είχαν έναν σταθερό άξονα: οι απειλές προέρχονταν από έξω. Κίνα, Ρωσία, τρομοκρατία, εγκληματικά δίκτυα. Στη νέα Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας της κυβέρνησης Τραμπ, όμως, κάτι αλλάζει ριζικά. Για πρώτη φορά, ο πιο σκληρός λόγος δεν στρέφεται εναντίον της Μόσχας ή του Πεκίνου, αλλά απέναντι στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση .

Το 30σέλιδο έγγραφο περιγράφει τις ευρωπαϊκές χώρες ως «παρακμάζουσες δυνάμεις», υπονοεί ότι έχουν απεμπολήσει την κυριαρχία τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση και κατηγορεί κυβερνήσεις για φίμωση της δημοκρατίας και των εθνικών φωνών. Το πιο εντυπωσιακό: η Ρωσία δεν αναφέρεται πουθενά ως απειλή για τα αμερικανικά συμφέροντα.

Αντίθετα, η Ευρώπη παρουσιάζεται ως ήπειρος σε κρίση ταυτότητας, που κινδυνεύει –σύμφωνα με το κείμενο– να γίνει «αγνώριστη» μέσα σε δύο δεκαετίες λόγω μετανάστευσης. Το ΝΑΤΟ περιγράφεται ως ένας οργανισμός που δεν πρέπει να συνεχίσει να επεκτείνεται επ’ αόριστον, ενώ η Ουάσιγκτον τοποθετεί τον εαυτό της όχι ως ευρωπαϊκό σύμμαχο απέναντι στη Ρωσία, αλλά ως μεσολαβητή ανάμεσα στις δύο πλευρές.

Σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, το έγγραφο ήρθε σαν παγωμένο ντους. Αναλυτές μιλούν ανοιχτά για «το τέλος της παραδοσιακής διατλαντικής σχέσης», ενώ ιστορικοί το χαρακτηρίζουν «wake-up call» για μια Ευρώπη που επί χρόνια θεωρούσε δεδομένη την αμερικανική ομπρέλα. Η φράση «Promoting European Greatness», τίτλος της σχετικής ενότητας, ακούγεται λιγότερο ως ενθάρρυνση και περισσότερο ως πατερναλιστική επίπληξη.

Το πιο ανησυχητικό, ωστόσο, βρίσκεται βαθύτερα στο κείμενο: οι ΗΠΑ δηλώνουν ότι στόχος τους είναι η «καλλιέργεια αντίστασης στην τρέχουσα πορεία της Ευρώπης εντός των ίδιων των ευρωπαϊκών χωρών». Πολλοί αναγνώστες το ερμηνεύουν ως ανοιχτό πράσινο φως για στήριξη εθνικιστικών και ακροδεξιών δυνάμεων.

Για την Ευρώπη, το μήνυμα είναι σαφές. Δεν αντιμετωπίζεται πια ως αυτονόητος εταίρος, αλλά ως γεωπολιτικός χώρος προς «αναδιαμόρφωση». Και το ερώτημα που αιωρείται –όπως το θέτουν ευρωπαίοι αναλυτές– δεν είναι αν αλλάζει ο κόσμος, αλλά πόσα ακόμη σοκ χρειάζονται για να το πάρει πραγματικά είδηση η Ευρώπη.

Πηγή: The Wall Street Journal