Παραμένουν τα ερωτηματικά για βασικά ζητήματα στη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα
Η απελευθέρωση Ισραηλινών ομήρων που κρατούνταν από τη Χαμάς και Παλαιστινίων κρατουμένων και κρατουμένων από το Ισραήλ και οι εικόνες ανακούφισης και πανηγυρισμών που ακολούθησαν αποτελούν για τις ΗΠΑ το καλύτερο δυνατό επιχείρημα για τα πλεονεκτήματα του σχεδίου του Ντόναλντ Τραμπ για τη Γάζα. Ο Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του Τραμπ, ο οποίος βοήθησε στη διαπραγμάτευση της συμφωνίας, καυχήθηκε ότι οι «άνθρωποι της συμφωνίας» - σαν αυτόν - είχαν πετύχει επειδή ήταν έτοιμοι να αφήσουν τις λεπτομέρειες για αργότερα. Ο πρωθυπουργός του Κατάρ, Σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν Αλ Θάνι, δήλωσε ομοίως την Παρασκευή ότι «αν πηγαίναμε σε διαπραγματεύσεις πλήρους πακέτου, δεν θα είχαμε φτάσει σε αυτά τα αποτελέσματα».
Όμως, τώρα οι δυσκολίες αυτής της προσέγγισης θα αρχίσουν να γίνονται φανερές, καθώς το σχέδιο επαναλαμβάνει ένα μοτίβο που παρατηρήθηκε σε προηγούμενες προσπάθειες για την επίτευξη μιας διαρκούς ειρήνης. Αυτή ήταν ακριβώς η αποτυχία των συμφωνιών του Όσλο. Ποια, όμως, ερωτήματα προκύπτουν τώρα για τα ζητήματα που απομένουν να επιλυθούν στη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα;
Θα αποσύρει το Ισραήλ τα στρατεύματά του;
Μέχρι στιγμής, το Ισραήλ έχει αποσυρθεί από τις μεγάλες πόλεις της Γάζας, σε μια «κίτρινη γραμμή». Θεωρητικά, οι αποχωρήσεις θα ακολουθήσουν σε δύο περαιτέρω στάδια: πρώτον, όταν κινητοποιηθεί μια διεθνής δύναμη σταθεροποίησης και δεύτερον, σε μια μόνιμη «ζώνη ασφαλείας».
Αλλά ο Μπενιαμίν Νετανιάχου εκφράζει κάτι διαφορετικό τις τελευταίες ημέρες. «Οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις παραμένουν βαθιά μέσα στο έδαφος της Γάζας και ελέγχουν όλα τα κυρίαρχα σημεία της», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα. «Περικυκλώνουμε τη Χαμάς από όλες τις κατευθύνσεις». Το Ισραήλ έχει καταλάβει νέα εδάφη στη Συρία. Συνέχιζε να χτυπά τον νότιο Λίβανο πριν από μερικές ημέρες, παρά την εκεχειρία εκεί. Αν εξετάσουμε την προοπτική αποχώρησης εδώ σε σχέση με το πώς η χώρα έχει τηρήσει άλλες συμφωνίες, αυτό που βλέπουμε είναι ότι είναι απίθανο να συμβεί.
Ο αφοπλισμός αποτελεί κεντρική αρχή του σχεδίου Τραμπ - αλλά το Σάββατο ένας ανώτερος αξιωματούχος της Χαμάς δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ότι ο αφοπλισμός ήταν «εκτός συζήτησης», προσθέτοντας: «Η απαίτηση να παραδώσουμε τα όπλα μας δεν τίθεται προς διαπραγμάτευση». Ακόμα και όταν οι όμηροι απελευθερώθηκαν τη Δευτέρα, υπήρχαν εικόνες ένοπλων μαχητών σε μέρη της Γάζας, μια προφανής προσπάθεια της Χαμάς να επαναβεβαιώσει την εξουσία της. Τίποτα από αυτά δεν αποτελεί έκπληξη. Η Χαμάς έχει παραμείνει στην εξουσία για τόσο καιρό επειδή έχει ουσιαστικά το μονοπώλιο στη χρήση βίας. Και η ιστορία της διακυβέρνησής της υποδηλώνει ότι όταν η ομάδα έχει όπλα, θα επιδιώξει να αναπτύξει τη στρατιωτική της υποδομή.
Ακόμα κι αν η Χαμάς συμφωνούσε θεωρητικά, δεν έχουν δοθεί λεπτομέρειες για το πώς θα μπορούσε να συμβεί ο αφοπλισμός στην πράξη. Ένα μοντέλο είναι να μετέφερε τους μαχητές σε καθορισμένες τοποθεσίες αφοπλισμού όπου θα παρέδιδαν τα όπλα τους. Υπάρχουν όμως και προφανή ερωτήματα σχετικά με αυτήν την προσέγγιση. Θα εμπιστεύονταν μια διεθνή δύναμη;
Πώς θα λειτουργήσει η «διεθνής δύναμη σταθεροποίησης»;
Το κείμενο του σχεδίου του Λευκού Οίκου αναφέρει ότι οι ΗΠΑ θα «συνεργαστούν με Άραβες και διεθνείς εταίρους για την ανάπτυξη μιας προσωρινής διεθνούς δύναμης σταθεροποίησης (ISF) που θα αναπτυχθεί αμέσως στη Γάζα». Αναφέρει ότι μια τέτοια δύναμη θα ήταν «η μακροπρόθεσμη λύση εσωτερικής ασφάλειας». Θεωρητικά, θα πρέπει να δώσει στο Ισραήλ τη διαβεβαίωση ότι μπορεί να αποσύρει τις δυνάμεις του χωρίς να επιτρέψει στη Χαμάς να ανοικοδομηθεί.
Ενώ τα αραβικά και μουσουλμανικά κράτη φαίνεται πιθανό να αποτελέσουν την πλειοψηφία οποιασδήποτε τέτοιας δύναμης, πολλές κρίσιμες λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί: εάν θα έχει εντολή από τον ΟΗΕ, ποιο τίμημα θα ζητήσουν τα έθνη που συνεισφέρουν και τι ακριβώς θα έχει εντολή να κάνει. «Κανείς δεν περιμένει ότι η δύναμη θα πολεμήσει τη Χαμάς», δήλωσε ένας δυτικός διπλωμάτης στους Financial Times. Υποστήριξαν ότι η απλή παρουσία της δύναμης θα δυσκόλευε την επανέναρξη της σύγκρουσης για κάθε πλευρά, ακόμη και αν δεν έκανε «απολύτως τίποτα».
Υπάρχουν ερωτηματικά για το κατά πόσον οι Ισραηλινές Δυνάμεις Ασφαλείας (ISF) θα μπορούσαν να αποτρέψουν αξιόπιστα οποιαδήποτε πλευρά από το να ενεργήσει, όπως καταδεικνύεται από μια πρόσφατη επίθεση με χειροβομβίδα από ισραηλινό μη επανδρωμένο αεροσκάφος κοντά σε ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ στον Λίβανο.
Θα ξεκινήσουν οι εργασίες ανακατασκευής;
Το σχέδιο του Λευκού Οίκου υπόσχεται να «ανοικοδομήσει και να δώσει ενέργεια» στη Γάζα, βασιζόμενο σε «πολλές επενδυτικές προτάσεις και συναρπαστικές ιδέες ανάπτυξης». Με την απουσία και πάλι ζωτικής σημασίας λεπτομέρειας, ένα γρήγορο «σχέδιο Μάρσαλ» για τη Γάζα φαίνεται απίθανο. Με δεδομένη οποιαδήποτε ειρήνη, οι Παλαιστίνιοι θα καθαρίζουν γρήγορα τους δρόμους και θα προσπαθούν να ανοικοδομήσουν. Αλλά η κλίμακα της ζημιάς είναι τεράστια. Και το Ισραήλ μπορεί συνεχώς να αναρωτιέται ποιες εγγυήσεις έχει ότι τίποτα δεν θα εκτραπεί για στρατιωτική χρήση και να θέσει επαχθείς όρους στη διαδικασία.
Θα υπάρξει μετάβαση σε διακυβέρνηση υπό παλαιστινιακή ηγεσία;
Το σχέδιο του Λευκού Οίκου καταρτίστηκε χωρίς ουσιαστική συμβολή της παλαιστινιακής κοινωνίας των πολιτών στη Γάζα. Η μεταβατική κυβέρνηση θα περιλαμβάνει τον πρώην Βρετανό πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ, αλλά προς το παρόν και καμία αξιόπιστη προσωπικότητα της Παλαιστίνης. Ο Νετανιάχου φαίνεται απρόθυμος να αποδεχτεί τον τελικό ρόλο που προτείνουν οι ΗΠΑ για την Παλαιστινιακή Αρχή. Σε κάθε περίπτωση, ο Μαχμούντ Αμπάς είναι βαθιά αντιδημοφιλείς στη Γάζα. Δεν είναι μια μεγάλη ειρηνευτική συμφωνία με όραμα για ένα κράτος στο τέλος της.
Έχουν διατυπωθεί υποψίες ότι τουλάχιστον ορισμένοι αρχιτέκτονες του σχεδίου, όπως ο Βρετανός σύμβουλος εθνικής ασφάλειας, Τζόναθαν Πάουελ, δέχονται ότι πρώην μέλη της Χαμάς θα έχουν ρόλο στο μέλλον της Γάζας. Αλλά το Ισραήλ φαίνεται αποφασισμένο να «στραγγαλίσει» αυτή την προοπτική. Εκτιμάται ότι σε πολλές περιπτώσεις, γιατροί, μηχανικοί, αστυνομικοί, νοσηλευτές και άτομα που εργάζονται σε πανεπιστήμια θα ήταν ευθυγραμμισμένα με τη Χαμάς.
Αυτό που λείπει είναι μια ουσιαστική διαδικασία συμφιλίωσης που θα επιτρέπει σε όλους τους Παλαιστίνιους να έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν στα κοινά. Είναι δύσκολο να θεωρηθεί ότι αυτή είναι μια συμφωνία που ωφελεί την παλαιστινιακή κοινωνία.
13°
