Γαλλία: Τέσσερις πρωθυπουργοί σε είκοσι μήνες και πιθανότατα ένας πέμπτος στον ορίζοντα

Η Γαλλία βιώνει μια πολιτική αστάθεια που θυμίζει θεσμική κρίση άγνωστη από την ίδρυση της Πέμπτης Δημοκρατίας το 1958.

Ο Φρανσουά Μπαϊρού, κεντρώος πρωθυπουργός της Γαλλίας εδώ και εννέα μήνες — τριπλάσιο χρόνο από τον σύντομο προκάτοχό του Μισέλ Μπάρνιε — προκάλεσε για τη Δευτέρα ψήφο εμπιστοσύνης. Μια κίνηση που μοιάζει αυτοκτονική, καθώς το διακύβευμα είναι ο προϋπολογισμός λιτότητας που κατέθεσε: πάγωμα κοινωνικών επιδομάτων, περικοπές και κατάργηση δύο αργιών, σε μια προσπάθεια περιορισμού του ελλείμματος και του διογκωμένου δημόσιου χρέους.

Η πολιτική αριθμητική είναι αμείλικτη. Η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση της Μαρίν Λεπέν και η ομάδα κομμάτων της Αριστεράς και Άκρας Αριστεράς έχουν ήδη ανακοινώσει ότι θα καταψηφίσουν. Μαζί ελέγχουν 330 από τις 577 έδρες της Εθνοσυνέλευσης· αρκετές για να ρίξουν την κυβέρνηση και να ανοίξουν νέο πολιτικό κενό γύρω από τον Εμανουέλ Μακρόν.

Ο πρόεδρος, απομονωμένος και με δημοτικότητα μόλις 15%, βλέπει το δικό του εγχείρημα της κεντρώας ανανέωσης, που το 2017 σάρωσε το παλιό δικομματικό σύστημα, να μετατρέπεται σε εφιάλτη ακυβερνησίας. Το τοπίο — άκρα δεξιά, αριστερά και κέντρο — παράγει μόνο αδιέξοδα, σε μια χώρα χωρίς παράδοση κυβερνητικών συμμαχιών τύπου Γερμανίας ή Ιταλίας. Ο συνταγματολόγος Αλεξάντρ Βιάλα έγραψε χαρακτηριστικά στη Le Monde: «Όταν η νέα τριμερής ισορροπία δεν ταιριάζει σε ένα καθεστώς που αργεί να εξελιχθεί, η κοινοβουλευτική και κυβερνητική μηχανή μπλοκάρει».

Η οικονομία πιέζει ακόμη περισσότερο: έλλειμμα 5,8% του ΑΕΠ (σχεδόν 198 δισ. δολάρια), δημόσιο χρέος που ξεπερνά τα 3,9 τρισ. και τόκοι που προβλέπεται να αγγίξουν τα 77 δισ. δολάρια ετησίως. Η σύγκρουση γύρω από το κοινωνικό κράτος — παιδεία, υγεία, συντάξεις — γίνεται πλέον μετωπική. Κάθε προσπάθεια περιορισμού κοινωνικών δαπανών συναντά μαζική αντίσταση, όπως φάνηκε και στην αναταραχή του 2023 με την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης.

Ο 74χρονος Μπαϊρού, Χριστιανοδημοκράτης με φιλοσοφική διάθεση, μοιάζει αποφασισμένος να ρισκάρει: «Υπάρχουν χειρότερες καταστροφές στη ζωή από την πτώση μιας κυβέρνησης», δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξη. Αν όμως χάσει την ψήφο εμπιστοσύνης, ο Μακρόν θα βρεθεί μπροστά σε ένα σκληρό δίλημμα: νέο —και ίσως μάταιο— διορισμό πρωθυπουργού ή πρόωρες εκλογές που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν να οδηγούν σε θρίαμβο της Λεπέν.

Πηγή: New York Times, FT